حشمت الله فلاحت پیشه در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی ضمن اشاره به ادعاهای ضد ایرانی نماینده عربستان در وین علیه برنامه هسته‌ای کشورمان با وجود برخی مواضع مثبت ولیعهد عربستان در رابطه با ضرورت مذاکرات با ایران در روزهای گذشته، تصریح کرد: روابط ایران و عربستان متاثر از مسائلی خارج از روابط مستقیم دو طرف است و چالش‌های متعددی در حوزه‌های مختلف میان دو کشور وجود دارد.

وی روابطی را که عربستان با رژیم صهیونیستی زمینه‌سازی کرده، عاملی در جهت پیچیده‌تر شدن مناسبات ایران و این کشور دانست و افزود: مواضع و تحرکاتی که ریاض در برخی کشورها از جمله سوریه و عراق دارد، این روابط را تحت تاثیر قرار داده که فشارهای خود را بر دیگر مباحث از جمله گفتگوهای وین و موضوعات دیگری که به شکل غیرمستقیم در این رابطه وجود دارد، وارد می‌کند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: چالش‌هایی که در روابط ایران و عربستان از گذشته تاکنون در حوزه‌های ایدئولوژیک تا حوزه‌های راهبردی شکل گرفته، در حدی است که در قبال هر اتفاقی، شکنندگی مذاکرات بغداد خود را نشان دهد.

وی به اعدام گسترده و دسته جمعی 80 نفر در عربستان که بیش از 40 نفر آن‌ها شیعه بوده‌اند، اشاره کرد و گفت: این اعدام‌ها در چند دهه اخیر بی‌سابقه است که البته تحت الشعاع یک سری موضوعات بین‌المللی قرار گرفت و شاهد بودیم در قبال مسائل اوکراین و حمله موشکی ایران به مقر مرتبط با موساد در اربیل با رفتارهایی دوگانه، محکومیت‌هایی مطرح شد، اما واکنش جدی به اعدام‌های گسترده در عربستان شکل نگرفت.

فلاحت پیشه با بیان اینکه مسائل میان ایران و عربستان بسیار جدی است، ادامه داد: ریاض تلاش کرده در رابطه با مسائلی مانند عراق و سوریه به گونه‌ای روابط مستقل خود را شکل دهند و مذاکراتی که با ایران تاکنون پیش برده‌اند، نیز در این راستا بوده که به شکلی بتوانند دیگر سیاست‌های خود را به شکلی ملایم به پیش ببرند.

عربستان به دنبال شکل مذاکرات است و نه توافق

وی با اشاره به عدم استقبال دولت بایدن از اختلافات میان ایران و عربستان و همچنین سیاست‌های منطقه‌ای ریاض، در رابطه با نبود اراده جدی سیاسی در ریاض برای کاهش تنش‌ها و مذاکرات جدی با تهران، توضیح داد: مقامات این کشور با توجه به این شرایط سعی کرده‌اند مذاکرات با ایران را زیرکانه و تنها به صورت شکلی آغاز کنند و پیش ببرند. مذاکراتی که اثری بر کاهش تنش‌ها ندارد، مذاکراتی شکلی است و نه برای رسیدن به محتوا و یا توافق احتمالی.

به گفته فلاحت پیشه؛ عربستان در لوای میانجی‌گری عراق در مذاکرات، مناسبات اقتصادی و سیاسی خود را با این کشور پیش می‌برد و سعی کرده امتیازاتی بگیرد. آن‌ها می‌خواهند از یک سو به آمریکا و حتی عراق گوشزد کنند به دنبال تنش نیستند، اما در واقع فراتر از مسائل شکلی، با ایران توافقی وجود ندارد.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: تا زمانی که این شرایط حاکم است، نتایجی حاصل نخواهد شد که نشان می‌دهد حوزه‌های تنش میان ایران و عربستان، حوزه‌های جدی را شامل می‌شود؛ اما با این حال دو طرف نمی‌توانند در این شرایط باقی بمانند. عربستان پیش از این «شیخ نمر» را هم گردن زد و شرایط ویرانگری در این روابط شکل گرفت، اما واقعیت این است که شرایط به ضرر منافع دو کشور و منطقه است و در صورت انجام مذاکراتی جدی، می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد.

فلاحت پیشه با بیان اینکه اگر دو طرف در چند دور مذاکره گذشته، مذاکرات را محتوایی‌تر می‌کردند، می‌شد مانع اعدام‌ها شد، گفت: عربستان، در حال نشان دادن روحیه متعصب و خشنی از خود است و معمولا در شرایط بحران‌های بین‌المللی، سعی می‌کند از آنها استفاده کند و در نوعی سکوت خبری سیاست خود را پیش ببرد.

تلاش طیف تندرو در عربستان برای پیشبرد سیاست تنش

وی افزود: این رفتارهای جنایت آمیز نشان می‌دهد طیف تندرو در عربستان همچنان سعی می‌کند سیاست تنش را پیش ببرد درحالیکه طرفین نیازمند تنش‌زدایی هستند و هرچه تنش زدایی بیشتر شکل گیرد، امکان کاستن از تیرگی روابط دو کشور و ممانعت از قربانی شدن بیشتر افراد بیشتر می‌شود.

رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: در این شرایط، باید مجامع بین‌المللی را نسبت به سیاست مخربی که عربستان ادامه می‌دهد، آگاه ساخت.

بدون تردید با کاهش تنش‌های موجود فرامنطقه ای، رویکرد عربستان نیز تغییر خواهد کرد.