عفیفه عابدی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اقدامات اروپا علیه روسیه و در عین حال انتقادات مقامات اتحادیه اروپا نسبت به واکنش‌های مسکو در قبال آن، خاطرنشان کرد: در روابط روسیه و اروپا مولفه‌های زیادی تاثیرگذار هستند. شرایط روابط دو جانبه روسیه با هر کدام از این کشورها و در امتداد آن روابط روسیه با اتحادیه اروپا، روابط سه جانبه روسیه، اروپا و آمریکا و همچنین مسائل و روابط بین‌المللی از جمله روابط آمریکا و چین که هر کدام با تغییر روندها می‌تواند در چشم انداز روابط روسیه و اروپا تاثیرگذار باشد.

وی با بیان اینکه اروپایی‌ها به روسیه به عنوان یک بازار اقتصادی بزرگ نگاه می‌کنند و تحریم‌ها و تشدید تنش‌ها می‌تواند این بازار را متاثر کند، اضافه کرد: چشم انداز روابط روسیه و اروپا متاثر از روابط دو جانبه روس‌ها و کشورهای اروپایی است. روس‌ها همواره تلاش کرده اند از طریق بهبود روابط دو جانبه شان با کشورهای اروپایی روابطشان با اتحادیه اروپا را تنظیم کنند. البته این سیاست هم موفق بوده است. همانطور که شاهد هستیم روابط روسیه و آلمان و پروژه نورد استریم 2 باعث شده سیاست‌های آمریکا نسبت به روسیه تحت تاثیر قرار گیرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: روسیه همچنان به دنبال سرمایه گزاری بر روابط با آلمان است و  آلمانی‌ها هم به دلیل نیازهایی که دارند و ملاحظات سیاسی اقتصادی خود هم درون اروپا و هم در رابطه با آمریکا وزن قابل توجهی برای رابطه با روسیه قائل هستند. و این یکی از موضوعاتی است که روابط روسیه و اروپا را در مثلث روسیه- آمریکا- اروپا تحت تاثیر قرار می‌دهد.

راهبرد اروپا در قبال روسیه

عابدی افزود: اتحادیه اروپا در دوره آقای بایدن، سیاست دو گانه ای در خصوص آمریکا و روسیه اتخاذ کرده است. از سویی به دنبال ترمیم اتحاد دو سوی آتلانتیک با توازن بیشتر به سوی اروپا و از سوی دیگر خواهان حل و فصل مسائلش با روسیه، از طریق مذاکره و مهار تنش‌ها با روش‌های مختلف از جمله تحریم و به پای میز مذاکره کشاندن روس‌ها است. می‌توان گفت راهبرد اروپا در قبال روسیه ابتدا تضمین عرضه در برابر تضمین تقاضا و بعد تسری این سبک توافق به سایر مسائل مورد اختلاف و متعارض از جمله مسائل حقوق بشری یا منافع متعارض دو طرف در شرق اروپا است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به تنش‌های اخیر در روابط اروپا و روسیه اشاره کرد و گفت: روس‌ها به دلیل وابستگی‌های اقتصادی و علائق استراتژیک و فرهنگی که به غرب دارند، همواره به دنبال افزایش مناسبات‌شان با اروپا بوده اند و در چارچوب منافع خودشان، که مهمترین آن‌ها احترام متقابل و توجه به ملاحظات سیاسی و امنیتی روسیه در اروپای شرقی است، از کاهش تنش‌ها و گسترش روابط با اروپا استقبال می‌کنند.

عابدی با اشاره به انتقاد اروپا درخصوص ارائه لیست کشورهای غیر دوست از سوی روسیه و تنش آفرین ارزیابی کردن آن، ادامه داد: باید نگرانی هایی که در اروپا نسبت به روسیه وجود دارد و مواضع مشترک اروپا و آمریکا نسبت به روسیه را از هم تفکیک کرد. از سویی روابط اقتصادی روسیه و اروپا گسترده است و با توجه به وابستگی اروپا به انرژی روسیه، به هر حال این نگرانی وجود دارد که روس‌ها از این موضوع به عنوان ابزار علیه اروپا و در جهت ملاحظات و منافع سیاسی و امنیتی خود استفاده کند.

سردرگمی اروپا در روابط با روسیه

وی همچنین اضافه کرد: از سوی دیگر اروپایی‌ها درباره رویای توسعه طلبی روس‌ها در شرق اروپا و احیای امپراتوری شوروی در اروپا با توجه به تحولات دهه اخیر، به ویژه بحران اوکراین، احساس تهدید می‌کنند. به همین دلیل هم در اروپا شاهد اختلافاتی در جناح‌های مختلف اروپایی نسبت به روسیه هستیم.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه از لحاظ احساس تهدید و نگرانی، اروپا و آمریکا با هم مشترک هستند اما به لحاظ مواجه با آن تفاوت‌هایی دارند، گفت: این اختلافات در درون اتحادیه اروپا هم مشهود است برخی کشورها بیشتر به راهبرد آمریکایی در قبال روسیه گرایش دارند، اما کشورهای دیگری در این اتحادیه قائل به تلاش بیشتر برای مهار تنش با روسیه هستند و از رویکرد بلند مدت برای کنترل و کاهش تهدید روسیه پیروی می‌کنند. به همین دلیل شاهد نوعی سردرگمی در خصوص روابط اروپا با روسیه هستیم.

‌فرازونشیب‌های دوره ای در روابط دو کشور آلمان و روسیه

وی در عین حال تاکید کرد: با همه این تفاوتهایی که در درون اروپا شاهد هستیم، اما به لحاظ وجود احساس نگرانی، همه کشورهای عضو مشابه هستند. مهمترین کشوری که در اتحادیه اروپا رویکرد متفاوت از آمریکا در قبال روسیه دارد، آلمان است. با این حال قابل توجه است که فرازونشیب‌های دوره ای در روابط دو کشور آلمان و روسیه نیز نشان دهنده دوره‌هایی از همکاری و اتحاد یا تنش و روابط سرد تا جنگ کامل است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل توضیح داد: پس از بحران اوکراین در سال ٢٠١۴، آلمان در اعمال فشار بر روسیه از طریق اعمال تحریم‌های شدیدتر اتحادیه اروپا علیه روسیه مشارکت داشت، اما پس از سلسله مذاکراتی با احیای پروژه نورد استریم به کاهش تنش‌ها کمک کرده است. به نظر می‌رسد شاخص انرژی و تمایل آلمان به ارتقای جایگاه بین‌المللی خود از مهمترین عوامل موثر بر روابط دو جانبه مسکو و برلین است.

عابدی درباره رویکرد روسیه نسبت به این نگرانی‌ها و تنش ها، گفت: روس‌ها همواره آمریکا را مانع گسترش روابط روسیه و اروپا می‌بینند و از این کلید واژه بسیار استفاده می‌کنند. بهبود روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و اروپا، تهدیدهایی که روس‌ها در کشورهای اروپای شرقی نسبت به خود می‌بیند را کاهش می‌دهد.