این اظهارنظر گوترش نوعی اعلام شکست مذاکرات اخیر دو طرف قبرس در ژنو است. هدف اعلام‌شده گوترش در این اجلاس، بررسی وجود زمینه مشترک به‌منظور آغاز مذاکرات اساسی جهت یافتن راه‌حل دائمی برای مسئله قبرس است. با توجه به وجود اختلافات عمیق طرفین، انتظارات چندانی از این اجلاس وجود نداشت. هم‌اکنون بحران مالکیت اراضی یکی از اصلی‌ترین بحران‌های میان دو طرف محسوب می‌شود. حتی برگزاری نشست‌های متعدد تحت نظر سازمان ملل نیز نتوانسته تأثیری در حل بحران قبرس داشته باشد. معضل تأثیرگذار دیگر در مذاکرات، نحوه تقسیم قدرت سیاسی است. طرفین بر سر نحوه تقسیم قدرت در پارلمان و دولت با یکدیگر اختلاف دارند. اجلاس ژنو چهار سال پس از نشست ناموفق کران مونتانا سوئیس و در پی هشدارهای ترکیه و بخش ترک‌نشین قبرس مبنی بر حمایت از راه‌حل دو کشوری، برگزار شد.

بخش ترک‌نشین قبرس گفت‌وگو در خصوص سیستم فدرالی را پایان یافته می‌داند. آن‌ها تأکیددارند که مستحق موقعیت بین‌المللی و حاکمیت ملی برابر بر اساس راه‌حل دو دولتی هستند که با یکدیگر همکاری کنند. رئیس بخش ترک‌نشین پیشنهاد کرد که شورای امنیت سازمان ملل دو کشور مستقل و برابر را در این جزیره مدیترانه‌ای که بین دو جامعه ترک‌تبار و یونانی‌تبار تقسیم شده است، به رسمیت بشناسد. قبرس ترک‌نشین نسبت به مذاکرات امیدوار است و راه‌حل ایجاد دو کشور برای طرفین همراه با دسترسی به حریم هوایی و بندرهای ترکیه را مناسب می‌داند.

ارسین تاتار رئیس‌جمهور بخش ترک‌نشین که چندی پیش با تلاش و مداخله مستقیم حزب عدالت و توسعه ترکیه، توانست رقیب قدرتمند خود مصطفی آکنجی را شکست داده و به مقام ریاست جمهوری قبرس ترک برسد، مدعی است: «در مذاکرات ژنو، از همه طرفین خواسته است که حاکمیت سیاسی ما را به رسمیت بشناسند. همچنان که ما یونان، قبرس و دیگران را صاحب حاکمیت می‌دانیم، آنان نیز باید حاکمیت ما را بپذیرند.» به باور تفکر حاکم در قبرس ترک‌نشین، ماندن در کنار کشور قدرتمندی مانند ترکیه، «باعث می‌شود که ما در آینده صاحب یک دولت مستقل شویم.»

به اعتقاد او تحولات شرق مدیترانه برخلاف ادعای آن‌ها در حوزه صلاحیت دریایی آن‌ها جریان ندارد. مردم قبرس ترک‌نشین نیز حقوقی دارند. حقوق ما در محدوده میهن آبی بیش از آن چیزی است که آن‌ها ادعا می‌کنند. منطقه‌ای که آن‌ها ادعا می‌کنند درواقع بسیار کمتر است. بخش مهمی از جریانات سیاسی و حزبی قبرس ترک و چهره‌هایی همچون مصطفی آکنجی رئیس‌جمهور سابق، معتقدند که ترکیه به آینده آن‌ها آسیب می‌زند. از دیدگاه او رئیس‌جمهور فعلی قبرس ترک‌نشین، طوطی‌وار سخنان مقامات ترکیه را تکرار می‌کند و صاحب استقلال و اعتبار سیاسی نیست. گروهی از مخالفین جریان حاکم مدعی‌اند تحت‌الحمایه بودن ترکیه هزینه‌های سنگینی دارد و یکی از این هزینه‌ها، عدم عضویت در اتحادیه اروپا است.

بخش یونانی‌نشین قبرس همچنان به حمایت خود از روند وحدت جزیره در قالب یک کشور فدرال ادامه می‌دهد و تأکید دارد که مذاکرات باید از سر گرفته شود و بر راه‌حل فدرالی دو منطقه‌ای بر مبنای برابری سیاسی اصرار دارند. آن‌ها قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و همچنین بیانیه سال 2014 کرانس مونتانا را که در شش ماده ارائه کرده بودند، مبنای این راه‌حل می‌دانند.

آناستاسیادیس رئیس‌جمهور قبرس بر اراده سیاسی جمهوری قبرس برای ایجاد شرایط مناسب جهت آغاز مذاکرات اساسی برای حل‌وفصل مسئله قبرس بر مبنای قطعنامه‌های شورای امنیت اصرار دارد. او بر این باور است مذاکرات باید بر مبنای قطعنامه‌های سازمان ملل، شورای امنیت و اصول و ارزش‌های اتحادیه اروپا انجام شود. تلاش ما این است که راهی پیدا کنیم تا همگی احساس امنیت داشته باشیم.

وزیر خارجه یونان در رابطه با اجلاس معتقد است اظهارات مقامات ترکیه در مورد «راه‌حل دو کشوری»، به حصول نتیجه مثبت در گفتگوها کمکی نخواهد کرد. خانم ساکلاروپولو رئیس‌جمهور یونان بر پایبندی یونان به حل مسئله قبرس بر مبنای راه‌حل فدراسیون دو منطقه‌ای و دو جامعه‌ای، مطابق با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و حقوق اتحادیه اروپا تأکید دارد. او خواستار لغو قانون کشورهای ضامن و حق مداخله کشورهای ثالث در امور داخلی قبرس و خروج کامل نیروهای اشغالی از جزیره است. به باور طرف یونانی چارچوب مذاکرات مشخص است و نمی‌تواند چیزی غیر از فدراسیون دو منطقه‌ای و دو جامعه‌ای باشد. از دیدگاه آتن، حل مسئله قبرس فقط در چارچوب یک فدراسیون دو منطقه‌ای دو جامعه‌ای، با یک حاکمیت، یک تابعیت و یک نمایندگی بین‌المللی و البته با خروج ارتش اشغالی و لغو قانون کشورهای ضامن، امکان‌پذیر خواهد بود.

رئیس‌جمهوری ترکیه از راه‌حل دو کشوری حمایت می‌کند و مدعی است این کشور ترک‌تباران قبرس را تنها نخواهد گذاشت و اجازه نخواهد داد حقوق قبرس شمالی پایمال شود و در صورت نیاز مداخله خواهد کرد. اردوغان تهدید می‌کند کشتی‌های ما هرلحظه در حالت آماده‌باش هستند و درصورتی‌که لزومی ‌برای برداشتن بعضی گام‌ها باشد، بی‌تردید برمی‌دارند.

به ادعای سخنگوی حزب عدالت و توسعه ترکیه، «بخش یونانی‌نشین و همچنین یونان چیزی غیر از مطالبات اغراق‌آمیز به میز مذاکره نیاورده‌اند. منافع و حقوق قبرس‌شمالی خط قرمز ماست. موضوع قبرس برای ترکیه از اهمیت حیاتی برخوردار است.» مقامات دولت اردوغان از مسئله قبرس ترک به‌عنوان «آرمان ملی» (Milli Dava) یاد می‌کنند. دولت ترکیه همچنان بر ایده تأسیس دو دولت مستقل و جدا از هم در جزیره قبرس، پافشاری دارد. اگرچه این مذاکرات، از منظر فنی و دیپلماتیک، به‌عنوان نشست غیررسمی تلقی می‌شد، اما برای هیچ‌کدام از طرفین درگیر، بی‌اهمیت نبود و مذاکرات به دنبال آن بود تا پس از مدت‌ها وقفه، در مورد اختلافات دو بخش قبرس به نتایج جدید برسد.

ترکیه در سال 1974 وارد بخش شمالی جزیره قبرس شد و این بخش را به اشغال خود در آورد. در آن سال دولت سراسقف «ماکاریوس»، رئیس‌جمهور وقت قبرس، در کودتای نظامیان سرنگون شد و ترکیه با استناد به موقعیت خود به‌عنوان یکی از تضمین‌کنندگان حق حاکمیت قبرس، واحدهای ارتش خود را در شمال این سرزمین مستقر کرد. همین مسئله منجر به تقسیم جزیره قبرس به دو بخش ترک‌نشین و یونانی‌نشین شد. بحران مالکیت اراضی یکی از اصلی‌ترین بحران‌های میان دو طرف بوده و برگزاری نشست‌های متعدد در سازمان ملل نیز تاکنون نتوانسته تأثیری در حل بحران داشته باشد.

در نشست قبلی مسئله قبرس که در سال 2017 در کران مونتانا برگزار شد، از اتحادیه اروپا نیز حضور داشتند. آتن و نیکوزیا که از حامیان مشارکت اتحادیه اروپا در مذاکرات هستند، ارزیابی می‌کنند در صورت پیشرفت در نشست آتی ژنو، مشارکت اتحادیه در مذاکرات اجتناب‌ناپذیر است. ترکیه مدعی است هدف اصلی اتحادیه اروپا تلاش برای در تنگنا قرار دادن ترکیه در مدیترانه و به دست گرفتن کنترل کامل حریم هوایی قبرس است. گفته می‌شود اتحادیه اروپا علاوه بر حریم هوایی قبرس یونانی‌نشین، خواستار کنترل حریم هوایی قبرس ترک‌نشین است و تأکید دارد در پشت پرده این طرح اتحادیه اروپا، اهداف و منافع اقتصادی وجود دارد. لذا این حریم هوایی توسط هواپیماهای شرکت‌های هواپیمایی خارجی مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. با عدم استفاده از این حریم هوایی، کشورهای اتحادیه اروپا نمی‌توانند به‌راحتی از هند و آسیای جنوبی عبور کنند و مجبورند از طریق حریم هوایی ترکیه و یا ایران از این مناطق عبور ‌کنند.