جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
نقش مسکو در آشتی تاریخی بین ارمنستان و ترکیه؟
وبسایت شورای روابط بینالملل روسیه در یادداشتی نوشت: نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان، معتقد است که لغو ممنوعیت عبور و مرورها بین مرزهای ارمنستان و ترکیه، منطق تحولات در این منطقه را بهطور کامل تغییر خواهد داد. وی در مصاحبه با خبرگزاری تاس (TASS) روسیه در مورد شرایط این توافق سهجانبه اظهار کرد: «این امر بسیار مهم است و من معتقدم که در آینده نزدیک ما باید روی این مسئله متمرکز شویم زیرا وقتی در مورد ثبات اقتصادی در ارمنستان و همچنین در کل منطقه صحبت میکنیم باید گامهای ملموسی برداریم».
در حال حاضر مسکو قادر به احیای توافقی است که در سال 2009 بین ترکیه و ارمنستان مورد موافقت قرار گرفت. مخصوصاً با بازگشایی مرزهای زمینی بین این دو کشور همسایه و اجرای غالب شرایط این توافق موردحمایت روسیه بین باکو و ایروان و کنترل مسکو بر مسیرهای راهبردی لاچین و نخجوان، یکی از موانع اجرای پروتکل امضاشده بین آنکارا و ایروان برطرف شده است.
نمیتوان تأثیر بازگشایی مرزهای زمینی بر بهبود شرایط اقتصادی، بهویژه در ارمنستان و دسترسی آن به دنیای خارج را انکار کرد. این امر همچنین مایه سودمندی مناطق همجوار ترکیه با ارمنستان خواهد شد که مردم محلی آن از دیرباز خواهان تقویت روابط برای بهبود اقتصاد محلی هستند.
در پایان سال 2009، در کمال تعجب باکو، آنکارا از عادیسازی روابط با ارمنستان، دشمن آذربایجان و ترکیه، خبر داد. آذربایجان در آن زمان این اقدام را تقبیح کرد و اظهار نمود که این امر اگر با راهحلی برای بحران منطقه ناگورنو-قره باغ و سرزمینهای اشغالی آذربایجان توسط ارمنستان همراه نباشد، باعث افزایش تنشها در قفقاز خواهد شد.
احیای فرایند عادیسازی روابط ترکیه-ارمنستان، هم سیاست خارجی و هم معادله ژئوپلیتیکی جدید را تحت تأثیر قرار خواهد داد. روابط ترکیه-ارمنستان خارج از مناطق مرزی پیچیدگی بیشتری داشته و غالب مهاجران ارمنی با عادیسازی این روابط مخالف هستند. فرایند عادیسازی باید با حلوفصل دلایل ریشهای این تنش همراه باشد و اعتماد بین این دو کشور را افزایش دهد.
مرز مشترک بین ارمنستان و ترکیه 330 کیلومتر امتداد دارد اما روابط دیپلماتیک بین این دو کشور هنوز برقرار نشده است. روابط پیچیده بین این دو همسایه دلایل زیادی دارد که مهمترین آنها عبارتاند از: درخواست آنکارا از ایروان برای حل منازعه خود با آذربایجان، تحقیقات در مورد حوادث 1915 با استفاده از آرشیوهای سایر کشورها علاوه بر آرشیو ارمنستان و ترکیه، ایجاد کمیته تاریخی با مشارکت مورخان ترکیه و ارمنستان و کارشناسان بینالمللی. حلوفصل این مسائل و کنار گذاشتن دیدگاه یکطرفه به مسائل تاریخی باعث میشود که طرفین به گذشته تاریخی طرف مقابل احترام بگذارد.
در حال حاضر، پس از 28 سال تجربه شکست در حلوفصل منازعه آذربایجان و ارمنستان، بهسختی میتوان باور کرد که واشنگتن و کشورهای غربی بتوانند در باقی مسائل این منطقه میانجیگری کنند. عوامل زیادی در این امر دخیل هستند که مناقشه آمریکا-ترکیه در خاورمیانه مهمترین آنهاست چراکه گرایش واشنگتن به ارمنستان عمدتاً باهدف فشار بر ترکیه است. این امر بهویژه پس از 2013 و جنگ سوریه وخیمتر شده است زیرا علاوه بر سکونت فتحالله گولن در آمریکا، دولت اوباما با حمایت از حزب کارگران کردستان (پکک) منافع ترکیه به عنوان عضو ناتو را به خطر انداخت.
همچنین، بعید به نظر میرسد که نفوذ لابی ارمنستان در فرانسه، پاریس را به اقدام دیپلماتیک در قفقاز جنوبی سوق دهد. مخالفت مکرون با آنکارا در دریای مدیترانه، موضع فرانسه در مناقشه ترکیه-یونان، موضوع پیچیده قبرس، رویارویی در لیبی و حمایت پاریس از تروریسم جداییطلبی در جمهوری عرب سوریه، مسائل مهمی محسوب میشوند که منافع ترکیه و سایر کشورها و همچنین روسیه را در جنوب و شمال قفقاز تهدید میکند.
درنهایت، اگرچه مسکو با نقشه متفاوتی از نقشه جنگ اول قرهباغ توانسته است به توافقی برای پایان دادن به جنگ بین آذربایجان و ارمنستان دست یابد، اما این توافق یک توافق جامع صلح نبوده بلکه توافقی ناقص محسوب میشود چراکه تحریمهای زمینی در مرزهای ترکیه و ارمنستان همچنان ادامه دارد. حال پرسش این است که آیا روسیه میخواهد کار خود را در قرهباغ تکمیل کرده و برگ جدیدی در روابط بین ترکیه و ارمنستان باز کند یا خیر؟ پس از بروز جنگ دوم قرهباغ، معلوم شد که منافع ارمنستان بیشتر در دست مسکو و آنکاراست تا واشنگتن و پاریس.
0 Comments