جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
پیامدهای عقبنشینی آمریکا از عراق و افغانستان
تا پنجم ژانویه که نمایندگان ایالتها در واشنگتن گردهم میآیند تا رئیسجمهور جدید را انتخاب کنند، قرار است نیروهای آمریکا در عراق که در حال حاضر بالغبر 3 هزار نفر هستند، به 2500 نفر کاهش داده شود. کاهش نیروی نظامی آمریکا از عراق، تأثیر جدی بر مبارزه با گروه داعش در این کشور خواهد داشت. ولی پیامدهای خروج نیرو از افغانستان، خیلی بیشتر خواهد بود. ترامپ در آنجا هم در مدت باقیمانده حضورش در کاخ سفید میخواهد نیروهای نظامی که در حال حاضر بالغبر 4500 نفر است را به 2500 نفر کاهش دهد. بسیاری در افغانستان امروز نگران هستند با خروج بیشتر نیروهای آمریکا از کشورشان، طالبان از این فرصت استفاده کند و کل قدرت در کابل را قبضه کند.
نمایندههای دولت ترامپ در دوحه با مذاکره با طالبان به توافق رسیدند که آمریکا نیروهای نظامیاش از افغانستان را تا آخر آوریل سال 2021 خارج کرده تا دولت افغانستان هر چه سریعتر با مذاکره با طالبان درزمینهٔ تقسیم قدرت به توافق برسد. کابل امیدوار است که با آمدن بایدن، روند خروج نیروهای نظامی کشورش از افغانستان کندتر شود. مردم افغانستان به خاطر اقداماتی که ترامپ انجام میدهد، عمیقاً نگران هستند زیرا این امر به طالبان که یک گروه افراطی و تشنه قدرت است، جسارت خواهد داد تا کل قدرت در کابل را قبضه کند. طالبان علیرغم آنکه در حال مذاکره با دولت کابل هستند ولی همچنان عملیات تروریستی متعددی انجام میدهند.
به اعتقاد ناتو بهای خروج سریع نیروها از این کشور خیلی بالا خواهد بود و با خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان، این کشور مجدداً به محلی برای تجمع گروههای تروریستی تبدیل خواهد شد. این تصمیم از سوی واشنگتن در زمان اشتباهی اتخاذشده است. انتقاد به خروج اینچنینی آمریکا از این دو کشور حتی در داخل آمریکا نیز ادامه دارد. رهبر جمهوریخواهان در سنا هم نسبت به خروج نیروهای آمریکا از عراق و افغانستان هشدار داده است. به باور او همه در آمریکا آرزو دارند که سربازان کشورشان بازگردند ولی باید پیامدهای خطر امنیتی برای آمریکا نیز محاسبه شود. خروج سریع از افغانستان همچنین میتواند بر همپیمانان آمریکا در غرب هم تأثیر منفی داشته باشد. خروج سریع نیروها از افغانستان، موقعیت دولت در کابل در مذاکرات با طالبان برای تقسیم قدرت را تضعیف کرده و منافع آمریکا درزمینهٔ مبارزه با تروریسم را هم به خطر میاندازد. همه فرماندهان مسئول در امور افغانستان تا زمانی که وضعیت در آن کشور بهتر نشده، مخالف کاهش نیروهای نظامی آمریکا هستند.
اما کریستفر میلر کفیل وزارت دفاع آمریکا تصمیم کاهش نیروها را همسو و هماهنگ با سران پنتاگون و سران ارتش کشورش میداند. به اعتقاد او با باقی ماندن فقط 2500 نیروی نظامی در افغانستان که فقط از خودشان حفاظت میکنند، آموزش نیروهای نظامی افغانستان در مناطق مختلف دیگر میسر نخواهد بود. ژنرال مک ماستر مشاور امنیت ملی سابق ترامپ نیز بهعنوان منتقد اصلی این تصمیم، اعتقاد دارد واشنگتن با این کار، خود را در کنار طالبان و علیه دولت افغانستان قرار داده است. این تصمیم، موضع دولت در کابل در مذاکرات با طالبان برای تقسیم قدرت را تضعیف کرده و همپیمانان آمریکا در افغانستان را نیز در سردرگمی قرار داده است.
آنچه امروز در ابهام است اینکه جو بایدن رئیسجمهور جدید با ورود به کاخ سفید در این زمینه چه تصمیمی خواهد گرفت. او درزمانی که معاون رئیسجمهور پیشین بود، ضمن مخالفت با حضور گسترده نیروهای نظامی کشورش در افغانستان بر این عقیده بود که آمریکا در این کشور باید نیروی اندکی برای مبارزه با گروههای تروریستی بهویژه گروه القاعده داشته باشد. گذشته از اینکه پیروز نهایی انتخابات آمریکا چه کسی باشد، نظامیان آمریکایی در عراق و افغانستان تنها به دلیل اهداف سیاسی و استراتژیک تصمیمگیرندگان کشته میشوند، ازاینرو تغییر در استراتژی نظامی آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی، واقعیتی است که مقامهای آمریکایی باید با آن روبرو شوند.
برخی شواهد نشان میدهد انتخاب تونی بلینکن در وزارت امور خارجه، نوعی اطمینان از بازگشت به حالت عادی در مدیریت روابط بینالملل است. او رهبران بینالمللی زیادی را میشناسد و توانایی خود را برای گفتگو ثابت کرده و به مفید بودن اتحاد، همکاری و چندجانبه گرایی اعتقاد دارد. او احتمالاً خستگی افکار عمومی آمریکا برای تعهدات بینالمللی را در نظر خواهد گرفت.
مقابله با رشد احساسات ضدآمریکایی در افغانستان و عراق، افزایش احساسات ضد جنگ در عرصه داخلی، افزایش اختلافات دولت و پنتاگون، رشد روزافزون هزینههای حضور نظامیان در دو کشور، تنها بخشی از دلایل ترامپ برای اتخاذ تصمیم خروج سریع نظامیان آمریکایی از افغانستان و عراق است. در افغانستان دولت موفق به استقرار مستحکم پایههای خود نشده و طالبان همچنان زنده است، در عراق، نیز آمریکا نتوانسته به ادعاهای خود مبنی بر بهاصطلاح اصلاحات دموکراتیک، جامه عمل بپوشاند؛ این دو جنگ، جنگهایی پرهزینه بودند که بار مالی واشنگتن را سنگین کرده و زخمی عمیق برجای گذاشته است.
به باور ایران، آمریکا میکوشد افغانستان را طوری ترک کند تا این کشور گرفتار جنگ و خونریزی شود. همه طرفهای افغانستانی و تمام گروهها باید بتوانند با یکدیگر در یک فرایند کاملاً بین افغانستانی گفتگو کنند. جنگ و خشونت، صلح و آرامش و توسعه برای مردم افغانستان نمیآورد. در صورت خروج اینچنینی آمریکاییها، شرایطی به وجود میآید که ممکن است طالبان تصمیم بگیرند از طریق نظامی مسئله را تمام کرده و کابل را با استفاده از زور تصرف کنند و این نگرانی را در بین این کشورها ازجمله ایران به وجود میآورد. ایران نگران این موضوع است که با خروج سریع و ناهماهنگ نیروهای آمریکایی، شرایطی همانند زمان پیروزی جهاد که علیه شوروی پیش آمد و مجاهدین با یکدیگر درگیر شدند و جنگ داخلی طولانیمدت شکل گرفت، افغانستان بار دیگر درگیر چنین مسئلهای شود و افغانستان دوباره تبدیل به پایگاه گروههای رادیکال شود.
به اعتقاد وزیر خارجه عراق، کاهش حضور آمریکا در این کشور به دو مورد مربوط میشود. مورد اول تصمیم نمایندگان مجلس عراق برای خروج کامل نیروهای آمریکایی از کشور و مورد دوم به تغییر وضع امنیتی عراق بستگی دارد. نتایج گفتوگوهای دو طرف شامل خروج نیروهای این کشور از عراق و تائید برنامه خروج آنها از عراق بود.
تصمیم آمریکا به خروج نیروهای نظامی از عراق احتمالاً توازن قدرت را به میزانی چشمگیر به نفع ایران تغییر خواهد داد و این تحولی منفی برای ترامپ محسوب میشود که درصدد است در تمام سالهای ریاستجمهوریاش از طریق «فشار حداکثری» ایران را تضعیف کند. خلأ ناشی از خروج نیروهای آمریکایی همراه بااقتدار تضعیفشده دولت عراق میتواند یکی از مهمترین کشورهای خاورمیانه را در معرض خطر قرار دهد، در این شرایط ایران بهعنوان بازیگری بالقوه از این شرایط بهره خواهد برد.
گروهی دیگر مدعیاند کاهش بیشتر نظامیان آمریکایی و خلأ ایجادشده، احتمالاً افزایش فعالیتهای مخرب داعش را در پی خواهد داشت. در نبود نیروهای آمریکایی و فشار ناشی از نیروهای مسلح متحد آنها، کیفیت و شدت این حملات قطعاً افزایش خواهد یافت.
0 Comments