جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ضربه کرونا به توسعه انسانی و صلح پایدار
مارینا کاپارینی در مطلبی که موسسه سیپری سوئد آن را منتشر ساخت، نوشت: بحران دوگانه ناشی از همهگیری ویروس کرونا (فاجعه بهداشت عمومی و بحران اقتصادی)، شکافها و ضعفهای ساختاری هم در تکتک کشورها و هم در نظام جهانی بهشدت به هم وابسته را آشکار ساخته است. بحران یادشده چالش جدی برای دولتها و مؤسسات بینالمللی چندجانبه جهت واکنش مؤثر و منسجم ایجاد میکند. این امر پویاییهای پیشین نابرابری و شکنندگی کشورها و نظام بینالملل را بیشتر میکند.
سازمان ملل متحد درخواست کمک انسان دوستانه جهانی را سه برابر (بالغبر 7/6 میلیارد دلار) کرد، اما بدون اقدام بینالمللی جدی، نتیجه امر احتمالاً مرگ بیشتر، آشوب یا سقوط اقتصادی و متعاقباً وضعیت اضطراری ناشی از کمبود مواد غذایی و ناآرامی اجتماعی گسترده و بیثباتی خواهد بود.
ضربه به بهداشت و اقتصاد عمومی
برای کند ساختن روند سرایت ویروس کرونا، بسیاری از کشورها تقریباً تمامی فعالیتهای غیرضروری را متوقف ساختند، مرزها را بستند، درجات متفاوتی از آزمایش را انجام دادند، ردیابی بیماری، قرنطینه و فاصلهگذاری اجتماعی را اجرا کردند. تعطیلی جامعه منجر به کاهش شدید در خردهفروشی، تولیدات صنعتی و اشتغال شده است. صندوق بینالمللی پول کاهش 3 درصدی رشد اقتصاد جهانی برای سال 2020 را پیشبینی کرده است که بدترین کسادی پس از رکود بزرگ دهه 1930 است.
اقتصادهای پیشرفته تلاش کردهاند تا برخی تأثیرات اجتماعی – اقتصادی تعطیلی گسترده را کاهش دهند و اقداماتی همچون تأخیر در مالیات، بهبود پرداختها، یارانه به کارگران، پرداخت خسارات و ارائه بیمه بیکاری مضاعف را در دستور کار دارند. کشورهای کمتر توسعهیافته ابزارهای کمتری برای مدیریت تأثیرات همهگیری ویروس کرونا در اختیار دارند و نهتنها با بحران اقتصادی مواجه هستند، بلکه با بحران توسعه انسانی سیستمیک نیز مواجه هستند.
پیامدها در کشورهای جنوب؛ چالشهای قدیمی و جدید
بهموازات گسترش ویروس کرونا از شرق آسیا به اروپا و آمریکای شمالی، تجارت جهانی متوقف شد. با توجه به سقوط گردشگری و کاهش قیمت کالا، منابع عمده درآمدی کشورهای درحالتوسعه تحت تأثیر قرار گرفته است.
حدود 100 میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی از بازارهای نوظهور و جهان درحالتوسعه فرار کرد و موجب کاهش ارزش پول ملی شده است. سقوط قیمت کالاها تأثیر مخربی بر بودجه نفتی، صادرات فلزات و مواد معدنی کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین داشته است.
کشورهای درحالتوسعه و کمدرآمد ابزارهای اندکی برای به دست آوردن فضای مالی جهت اجرای اقداماتی برای مهار و کاهش پیامدهای اجتماعی و اقتصادی همهگیری ویروس کرونا در اختیار دارند.
نظامهای بهداشتی در کشورهای کمتر توسعهیافته از کمبود اعتبار و تجهیزات پزشکی رنج میبرند که به ازای هر 10 هزار نفر 7 تخت بیمارستانی، 5/2 پزشک و 6 پرستار دارند. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد 56 درصد از جمعیت شهری کشورهای آفریقایی در حاشیه شهرها و زاغههای پرجمعیت زندگی میکنند و 34 درصد از خانوارها از امکانات شستشوی دست برخوردار نیستند. سازمان ملل متحد برآورد میکند که بین 000/300 تا 000/300/3 نفر از مردم آفریقا در اثر همهگیری ویروس کرونا بسته به اقدامات مداخلهای دولتهای متبوعشان، جان خود را از دست خواهند داد.
تأثیرات اجتماعی – اقتصادی بحران بهداشت عمومی ناشی از همهگیری ویروس کرونا سخت خواهد بود. کارشناسان بانک جهانی برآورد میکنند که بحران یادشده 49 میلیون نفر را به ورطه فقر شدید شامل 23 میلیون نفر در آفریقا و 16 میلیون نفر در جنوب آسیا خواهد کشاند.
بر اساس برآوردهای سازمان جهانی کار، درآمد 6/1 میلیارد کارگر در بخش اقتصاد غیررسمی آسیب جدی خواهد دید. بحران همهگیری ویروس کرونا عدم امنیت غذایی موجود ناشی از تغییرات آب و هوایی همچون خشکسالی، سیل و هوای نامناسب با آفت ناشی از هجوم ملخها به کشورهای شرق آفریقا و جنوب آسیا را ترکیب خواهد کرد. بحران شدید امنیت غذایی ناشی از کاهش محصولات کشاورزی، وقفه در زنجیره جهانی عرضه و کاهش واردات مواد غذایی خواهد بود. بر اساس اعلام برنامه غذایی سازمان ملل متحد، همهگیری ویروس کرونا تعداد افراد قحطیزده را دو برابر کرده و تا پایان سال 2020 به رقم 265 میلیون نفر افزایش خواهد داد.
پاسخ بینالمللی هماهنگ و منسجم ممکن است؟
تنشهای ژئوپلیتیکی که نهادهای چندجانبه را تحتفشار قرار دادهاند، مانع از پاسخ جهانی منسجم به همهگیری ویروس کرونا شده است. رهبری شورای امنیت سازمان ملل متحد در این زمینه به چشم نمیخورد و همینطور اقدامات هماهنگ بین قدرتهای عمده در کمک به آسیبپذیرترین کشورها با درآمد کم وجود ندارد. تنشهای بین آمریکا و چین و رقابت بین آنها برای کنترل بر روایتها در خصوص منشأ ویروس کرونا حتی وجود همبستگی در میان اعضای شورای امنیت و گروه 7 را تضعیف ساخته است. جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد در 9 آوریل، یعنی سه ماه پس از همهگیری ویروس کرونا برگزار شد که فقط به یک بیانیه مختصر منجر شد. در عوض، جلسه شورای امنیت در سال 2014، در ارتباط با شیوع بیماری ایبولا در غرب آفریقا، بهطور رسمی آن را تهدیدی برای صلح و امنیت بینالمللی برشمرد و از تلاشهای سازمان ملل متحد برای مقابله با آن حمایت کرد.
مخالفت آمریکا با قطعنامه آتشبس جهانی شورای امنیت، لغو تحریمها و اعطای وام به ایران
دبیرکل سازمان ملل متحد در 23 مارس 2020، درخواست آتشبس جهانی کرد که موفقیت این درخواست نسبی بود. البته روند درگیری در لیبی و منطقه ساحل و دریاچههای چاد افزایشی بوده و موجب آوارگی مردم و ایجاد مانع در برابر تلاشها برای ایجاد مقاومت در برابر سرایت ویروس کرونا شده است. آمریکا با تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد برای آتشبس جهانی مخالفت کرده است. آمریکا با لغو تحریمها علیه ایران و ونزوئلا امتناع کرده و همچنین از نفوذش برای جلوگیری از تصویب وام اضطراری توسط صندوق بینالمللی پول به ایران نیز استفاده کرده است.
مسیر پیشرو
در دنیای بهشدت جهانیشده و درهمتنیده، کمک به کشورهای فقیر و آسیبپذیر برای مقابله با همهگیری ویروس کرونا و تأثیرات آن بر بهداشت انسانی و اقتصاد نهتنها یک موضوع انساندوستانه است، بلکه در راستای منافع کشورهای برخوردار و توسعهیافته نیز هست.
0 Comments