جدیدترین مطالب
آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
أحدث المقالات
تلاش محمد بن سلمان برای نمایش قدرت
سینزیا بیانکو در مطلبی که شورای روابط خارجی اروپا منتشر کرد، نوشت: عربستان با بازداشت تعدادی از اعضای ارشد خانواده سلطنتی و سقوط قیمت نفت به لرزه در آمده است.
هر دو اتفاق ظاهراً شاهدی است که محمدبنسلمان مشتاق است که قدرت خود را هم در داخل مرزها و هم فراتر از مرزهای این کشور تحکیم بخشد.
اوپک اخیراً درخواست یک نشست فوقالعاده با کشورهای غیرعضو نمود تا درباره تاثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار جهانی نفت تبادل نظر صورت گیرد. در این نشست عربستان قویاً به دنبال تمدید توافق قبلی با روسیه برای کاهش تولید نفت بود تا قیمت نفت تقویت شود. روسیه بهعنوان کشوری که از کاهش سفارشهای چین کمتر متاثر شد، نگران آن بود که کاهش تولید بر منابع مالی و درآمد آن تاثیر بگذارد.
از این رو، مسکو با تمدید توافق قبلی موافقت نکرد و به سالها همکاری راهبردی بلندمدت در زمینه بازار نفت بین دو کشور پایان داد. عربستان بلادرنگ انتقام گرفت و قیمت نفت صادراتی خود را 10 درصد کاهش داد. راهبرد ریاض بهرهگیری از اهرم ظرفیت منحصربفردش بهعنوان کشور تعیینکننده در بازار نفت است و شرطبندی کرد که روسیه قادر نیست قیمت پایین نفت را تحمل کند. ریاض بر این باور است که در چنین شرایطی این بار تحت رهبری عربستان توافق جدید حاصل خواهد شد.
این استراتژی ممکن است موثر واقع شود، اما تاثیر فوری آن بر بازار جهانی انرژی فاجعهآمیز خواهد بود. کاهش قیمت نفت برنت به 28 دلار، شوک زیادی به بازارهای سهام در سراسر جهان وارد ساخته است. این امر باعث سقوط 8 درصدی ارزش سهام آرامکو نیز شده است.
شرایط اقتصادی نامعلوم ممکن است مشکلات زیادی برای محمدبنسلمان ایجاد کند. او اخیراً شهروندان عادی و صاحبان تجارت و سرمایهداران را به خرید سهام آرامکو ترغیب کرده است.
محمدبنسلمان همچنین مدت طولانی است که حامی خصوصیسازی و تجاریسازی اقتصاد عربستان است. در ایام رکود اقتصادی، چنین تغییرات اقتصادی نسبت به شوکهای اقتصادی آسیبپذیرتر هستند. به علاوه، کاهش طولانی مدت قیمت نفت میتواند محدودیتهای اقتصادی جدی بر پروژههای سرمایهگذاری در چارچوب سند چشمانداز 2030 و برنامه رفاه اجتماعی که عربستان بهطور سنتی به شهروندانش ارائه میکند وارد سازد. چنین وضعیتی میتواند منجر به نارضایتی در داخل عربستان شود.
با چنین سابقهای، حساسیت خاندان سلطنتی عربستان نسبت به انتقادها و نارضایتیها از استراتژیهای محمدبنسلمان به اوج خود رسید. ولیعهدی محمدبنسلمان خاندان سلطنتی سعودی را قطبی کرده است. گروه قدیمی در خاندان سلطنتی شامل اعضای ارشد که شدیداً نسبت به مسیر فعلی بدبین هستند، بر این باورند که در سنت چند دههای در تمامی زمینهها اختلال ایجاد شده است. اعضای ارشد خاندان سلطنتی نسبت به اصلاحات لیبرالیستی، نوسازی شتابزده و رادیکالِ الگوی سیاسی و اقتصادی که منافع مقرر و تثبیتشده و شبکههای پشتیبانی را تضمین میکند، تاکتیکهای قیمت نفت، جنگ علیه یمن، استراتژیهای مخاطرهآمیز سرمایهگذاری و شناورسازی آرامکو بدبین هستند.
اعضای ارشد خاندان سلطنتی که در ساعات اولیه روز یکشنبه دستگیر شدهاند دارای ارتباطات بینالمللی هستند. بهعنوان مثال محمدبننایف، ولیعهد سابق، ازجمله گزینههای مطلوب جانشینی سلطنت بود. هر یک از افراد قدیمی و ارشد خاندان سلطنتی منتقد سیاستهای فعلی عربستان هستند. محمدبننایف در سال 2017، بالاجبار بازنشسته شد و محمدبنسلمان جای وی را گرفت. محمدبننایف هم منتقد جنگ علیه یمن و هم منتقد سیاست بهشدت تهاجمی عربستان علیه قطر و ترکیه است. وی از سال 2017 به اینطرف تحت نظر بوده، داراییهایش بلوکه شده و رفتوآمدهایش بهشدت محدود شده است.
دومین فرد بازداشتشده از اعضای ارشد خاندان سلطنتی، شاهزاده احمدبنعبدالعزیز است که برادر جوانتر ملک سلمان است. وی برای مدتی مخالف برنامههای برادرزادهاش یعنی محمدبنسلمان بوده است. وی در سال 2018 در لندن همراه با گروهی از معترضان سعودی نسبت به جنایات آل سعود در یمن اعتراض کردند و ملک سلمان و محمدبنسلمان را مسئول این جنایات برشمردند.
در نامهای که در سال 2015، برای گاردین ارسال شد، احمدبنعبدالعزیز تنها جانشین مشروع توسط تعدادی از اعضای خاندان سلطنتی شناسایی و معرفی شد که این افراد رهبری محمدبنسلمان را رد کردند. در سال 2017، احمدبنعبدالعزیز یکی از سه نفر از اعضای خاندان سلطنتی بود که در شورای بیعت به ولیعهدی محمدبنسلمان رﺃی نداد و از وی حمایت نکرد.
در حالی که شواهد و مدارک روشنی از مشارکت فعالانه این افراد برای برنامهریزی جهت انجام کودتا علیه محمدبنسلمان وجود ندارد، بهطور رسمی اتهام خیانت علیه آنها صادر شد. بعلاوه، چندین شاهزاده دیگر دستگیر شدهاند یا در بازداشت خانگی بسر میبرند. اخبار حاکی از آن است که محمدبنسلمان در نظر دارد میزان وفاداری را در وزارت کشور که مدتی تحت مدیریت محمدبننایف و احمدبنعبدالعزیز قرار داشته مورد بررسی قرار دهند.
به باور برخی از کارشناسان، دستگیری و بازداشت تعداد زیادی از خاندان سلطنتی برای قدرتنمایی محمدبنسلمان و ارعاب آن دسته از اعضای ارشد خاندان سلطنتی است که منتقد ولیعهد عربستان میباشند. بعلاوه، این قدرتنمایی با هدف آمادهسازی و هموارسازی مسیر برای تاجگذاری پس از پدرش در آینده نزدیک است.
صرفنظر از اینکه تلاشی برای انجام کودتا صورت گرفت یا خیر، بهطور فزاینده چنین بنظر میرسد که محمدبنسلمان برای دستیابی به تخت و تاج عجله دارد. بدون تردید محمدبنسلمان بهدنبال پشت سر گذاشتن دوره گذار در زمان حیات ملک سلمان بهعنوان پشتیبان اصلیاش است، چراکه احتمال بروز چالش برای شورای بیعت و ساختار حکومت در زمان حیات ملک سلمان کمتر است. در چنین شرایطی ملک سلمان خود را بازنشسته مینماید و خادم الحرمین و الشریفین خواهد بود و فرزندش که از سال 2009 دست راستش بوده قدرت را دست خواهد گرفت؛ امری که ملک سلمان مدتها دنبال آن بوده است.
به علاوه، محمدبنسلمان متحدی به نام دونالد ترامپ دارد. این در حالی است که نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا از حزب دمکرات بهشدت منتقد اتحاد آمریکا – عربستان هستند تا جاییکه برنی سندرز حکام سعودی را اوباش قاتل نامیده است.
برخی از افراد نزدیک به محفل محمدبن سلمان، ریاست گروه 20 در نشست نوامبر 2020 را زمان مناسبی برای انجام دوره انتقالی میدانند.
آنچه که حکام سعودی نادیده میگیرند این است که تحرکات برای ورود به جنگ قیمت نفت در جریان همهگیری شیوع ویروس کرونا یا حرکت پیشدستانه برای سرکوب اعضای ارشد خاندان سلطنتی و نهادهای حکومتی بهشدت رهبران جهان را نگران میسازد.
0 Comments