دکتر ابوالحسن خلج منفرد در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی خاطرنشان کرد: حمله ترکیه به خاک سوریه که با چراغ سبز آمریکا انجام شده می تواند دولت ترکیه را در باتلاقی سخت و با عواقب سهمگین گرفتار نماید. آنچه در مرزهای شمال شرقی سوریه در حال وقوع است در ادامه خطاهای راهبردی است که دولت ترکیه متاسفانه با چراغ سبز آمریکا به آن وارد شده و این همان چیزی است که ترامپ، رئیس جمهور آمریکا می خواهد؛ یعنی درگیری دو کشور مسلمان منطقه و ایجاد ناامنی و خونریزی بیشتر و تعمیق دشمنی بین اکراد، اعراب و ترکها در این منطقه حساس.

آنچه در پی می‌آید متن کامل این مصاحبه است:

پرسش: تحلیل شما از واکنش مردم و احزاب مختلف ترکیه نسبت به حمله نظامی ترکیه به شمال شرق سوریه چیست؟

پاسخ: اصولا حزب عدالت و توسعه در ترکیه از زمانی که نشان داد می خواهد تحولات جدی در سیاست خارجی و داخلی این کشورایجاد کند موفقیتهای بزرگی را کسب کرد. در دهه اول حاکمیت حزب عدالت و توسعه این حزب نشان دادکه می خواهد یک حزب فراگیر باشد.  این حزب می خواست  شکاف های اجتماعی که در طول تاریخ در ترکیه ایجاد شده بود را در نوردد و با غلبه بر آنها به عنوان یک حزب فراگیر در ترکیه عمل کند. این حزب دردوره اول حاکمیت خود خیلی موفق بود و توانست بر شکافهای فکری و اجتماعی غالب شود و با سیاستهای فرهنگی و گشایشهای سیاسی خود تا حد زیادی اقشار گوناگون ملت از جمله کردها را به طرف خود جذب کرد. این حزب در جلب نظر علوی ها و سنی ها و حتی بخشهایی از لائیکها و سکولارها درترکیه موفقیت های قابل توجهی داشت و لذا آرای حزب در دوره های اول حاکمیتش روند افزایشی داشت.

در سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه در آن مقطع سیاست به صفر رساندن چالش ها و مشکلات با همسایگان را در پیش گرفت و تلاش کرد همه مشکلات ومسائل ترکیه را با همسایگان حل و فصل کند و به عنوان یک همسایه قابل اعتماد ظاهر شود. ترکیه در حوزه بین الملل هم به عنوان یک بازیگر مثبت وارد میدان شد. مثلا پیوستن به اتحادیه اروپایی و رعایت استاندارهای آن یکی از شعارهای جدی حزب بود. همچنین رعایت ارزشهای دموکراتیک و آزادی و… از شعارهای حزب عدالت و توسعه در مقطع اول حضورش در قدرت بود که باعث شد ترکیه در بین کشورهای منطقه در سیاست خارجی اش محبوبیت پیدا بکند و روابطش با بسیاری از همسایگان از جمله سوریه دوستانه باشد و گسترش زیادی پیدا کند. اما متاسفانه از زمانی که آرام آرام این حزب از این دو سیاست فاصله گرفت هم در سیاست داخلی و هم سیاست خارجی با مشکلات مواجه شد. در داخل کشور متاسفانه آنها با یک حزب ملی گرای افراطی که مخالف سرسخت کردها است هم پیمان و متحد شدندو در سیاست خارجی هم از اصول قبلی خود فاصله گرفتند.

ترکها در موضوع سوریه و در آنچه که از جانب غربیها بهارعربی در منطقه نامیده شد متاسفانه در بازی آمریکا وارد شدند و وروابط دوستانه خود را با سوریه که می توانست منافع فراوانی برای دو کشور داشته باشد برهم زدند. تحلیل من این است که آمریکا و رژیم صهیونیستی از همکاری و پیشرفت دو کشور مهم منطقه یعنی ترکیه و سوریه ناراضی بودند و لذا پای ترکیه را به جنگ داخلی سوریه کشاندند و بعد پشتش را خالی کردند. از همان مقطع مشکلات حزب عدالت و توسعه در سیاستهای داخلی و خارجی شروع شد.

در شرایط کنونی هم آنچه که در مرزهای شمال شرقی سوریه در حال وقوع است باز هم در ادامه همین خطای راهبردی است که حزب عدالت و توسعه ترکیه متاسفانه با چراغ سبز آمریکا به آن وارد شده است.این همان چیزی است که ترامپ در آمریکا می خواهد یعنی درگیری دو کشور مسلمان منطقه و ایجاد ناامنی وخونریزی بیشتر و تعمیق دشمنی بین اکراد، اعراب و ترکها در این منطقه حساس.

اما در داخل ترکیه به لحاظ سیاسی و نگرش احزاب، ظاهر این است که طبیعتا حزب افراطی ناسیونالیستی حرکت ملی که الان هم پیمان حزب عدالت وتوسعه است و یک حزب به شدت ضد کردی و ترک گرا در ترکیه است که بین ده تا  14درصد رای مردم را دارد سرسختانه طرفدار این اقدام حزب حاکم است. طبیعتا افکار عمومی طرفداران حزب عدالت و توسعه هم از مدتها پیش برای این عملیات آماده شده است و عموما باید با این حرکت موافق باشند. اما از سوی دیگر احزاب مخالف که مهمترین آن حزب جمهوری خلق ترکیه است و هم ییمانانش و همن طور جریانات سیاسی  کردها و بعضی از احزاب مخالف آک پارتی با این اقدام دولت حاکم همراهی نمی کنند. این احزاب  در انتخابات اخیرشهرداریها در ترکیه در شهرهای بزرگ مانند استانبول، آنکارا و ازمیر حزب حاکم را شکست دادند و نشان دادند که بیشتر از50 درصد رای را دارند و رای آنها در مجموع از رای حزب عدالت و توسعه و هم پیمانانش بیشتر است. این احزاب مخالف به طور جدی با حرکت حزب عدالت و توسعه در سوریه مخالف هستند حتی اگر در این مقطع آن را به زبان نیاورند.

دیگر اینکه در سطح اجتماعی و مردمی هم این حرکت مخالفین زیادی دارد. گفته می شود که بیست در صد جمعیت ترکیه کردها هستند و به طور مسلم همه کردها در سوریه نیز به شدت با  حمله ترکیه به سوریه به شدت مخالف هستند. طرفداران حزب جمهوری خلق به عنوان حزب مخالف دولت، کسانی که پیرو جریانات سکولار و روشنفکری هستند با اقدام نظامی دولت درسوریه موافق نیستند و علوی های ترکیه که جمعیت انبوهی هستند نیز به دو اعتبار با این حرکت مخالف هستند. اول اینکه حزب آک پارتی در ترکیه این طور تبلیغ کرده است که در سوریه یک دولت علوی به ریاست بشار اسد سر کار است بنا براین به طور طبیعی علوی های ترکیه با این حمله نظامی مخالفت خواهند کرد. و ثانیا علویها نیز عموما از طرفداران احزاب مخالف در ترکیه به شمار می آیند.

از همه اینها گذشته ، موضوع مهمی در ترکیه وجود دارد که در قضاوت مردم بسیار تعیین کننده است و آن هم عامل اقتصادی است که در مسائل سیاسی تاثیر فراوانی دارد به طوریکه گفته می شود یکی از مهمترین مولفه های موفقیت پی در پی حزب عدالت و توسعه  موفقیت‌های اقصادی این حزب و ارتقاء سطح زندگی مردم در این کشور در دو دهه گذشته بوده است. بنابراین اگر یک اقدام و سیاستی موجب مشکلات اقتصادی در زندگی مردم بشود و احیانا اقتصاد شکننده ترکیه را با چالش مواجه کند، معمولا ترکها با این حرکت در درازمدت همراهی نمی کنند و با آن به مخالفت برمی خیزند. لذا من تصور می کنم اگر این حمله تبعات اقتصادی برای ترکیه داشته باشد که حتما دارد به طوری که در همان روزهای اول موجب سقوط ارزش لیر شد، ادامه پیدا کند و اقتصاد را در ترکیه با چالش مواجه کند موجب مخالفت هر چه بیشتر در بین مردم ترکیه و گروه های اجتماعی و سیاسی و جامعه مدنی ترکیه خواهد شد وحتی طرفداران آک پارتی نیز ریزش خواهند کرد و با این حرکت مخالفت می کنند.

وقتی که نتایج منفی این حمله آرام آرام خود را نشان دهد به طور حتم مخالفت ها علنی خواهد شد. البته به طور طبیعی وقتی دولت هر کشوری خود را با یک جنگ خارجی درگیر کند برای مدتی عموما احزاب و مردم سعی می کنند چون با یک جبهه خارجی مواجه هستند سکوت را در پیش بگیرند امابا پیدا شدن نتایج این حمله قطعا این مخالفت ها خود را نشان خواهد داد.

پرسش: علی رغم این مسائل برخی از کارشناسان معتقدند یکی از اهداف ترکیه در حمله به شمال سوریه ایجاد یک دشمن خارجی با هدف تقویت انسجام داخلی است. آیا شما چنین کارکردی برای این اقدام ترکیه قائل هستید؟

پاسخ: شکی نیست که حزب حاکم عدالت و توسعه اهداف گوناگونی را درحمله به شمال شرقی سوریه تعقیب می کند و اما اینکه این حزب تا چه حد در رسیدن به اهدافش موفق می شود باید منتظرماند و دید نتایج این اقدام چه خواهد شد. سالهای طولانی است که دولت ترکیه در عرصه های سیاسی و حتی نظامی درگیریهای جدی با کردها داشته است و در تمام این سالهای طولانی دولتها با ابزار مختلف این چالش را مدیریت کرده اند. اما انجام چنین حمله گسترده نظامی و ورود به خاک یک کشور همسایه آن هم با چراغ سبز آمریکا در این ابعاد سابقه نداشته است و می تواند دولت ترکیه را در باتلاقی سخت و با عواقب سنگین گرفتار نماید.