محمود فاضلی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اینکه در هفته‌های اخیر آمریکا به دنبال تشکیل ائتلافی بین‌المللی به بهانه نظارت و حفاظت از کشتی‌های تجاری خود در منطقه بوده است، افزود: طبق اطلاعاتی که منتشر شده، گفته می‌شود آمریکا چنین درخواستی را به شصت کشور ارسال کرده و هیچ یک از این کشورها که بسیاری از آن‌ها متحدان اصلی آمریکا در مناطق مختلف جهان هستند، چه در اروپا و چه در آسیای شرقی، حضور دراین ائتلاف را نپذیرفتند، به جز انگلیس، استرالیا و رژیم صهیونیستی و در روزهای اخیر هم بحرین اعلام آمادگی کرده است.

وی اضافه کرد: حتی بعضی از کشورهای کوچک‌تر اروپایی مانند دانمارک که ابتدا اعلام کرده بودند حاضرند در این موضوع مشارکت کنند، اما سپس مردد شدند. واکنش‌هایی که احزاب این کشور به این موضوع داشتند، راه دشواری برای آینده این اقدام از سوی دولت سوسیال دموکرات این کشور ترسیم کرد. احزاب چپ در اروپا معمولا مخالف سیاست‌های توسعه طلبانه آمریکا در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه هستند و هیچ زمینه مثبتی از سوی اکثریت پارلمان این کشور تا این لحظه دیده نمی‌شود.

این دیپلمات پیشین گفت:‌ مهم‌ترین کشورهایی که درخواست آمریکا را مورد توجه قرار ندادند تا کنون ژاپن، نروژ، اسپانیا، آلمان، فرانسه و حتی اخیرا یونان بودند و این اختلاف و تفاوت دیدگاه در واقع به خاطر نقش مهم تنگه هرمز در این منطقه از جهان است.

وی با بیان اینکه برخی از کشورها که شرکای مهم آمریکا در موضوعات سیاسی و بین‌المللی هستند، از سیاست آمریکا فاصله گرفتند، توضیح داد: یونان که یکی از هم پیمانان مهم آمریکا در چهار دهه اخیر بوده و یکی از اعضای ناتو و عضو اتحادیه اروپا است، با درخواست آمریکا مخالفت کرده و گفته حتی یک ناوچه کوچک یا یک کشتی شناسایی هم نمی‌تواند به این منطقه بفرستد. در این کشور دولت جدیدی روی کار آمده که می‌خواهد روابط خودش را با ایران ترسیم کند. این گروه مدت‌ها بر سر قدرت نبوده و به نظر می‌رسد این گروه جدید حاکم بر یونان علی رغم حضور پایگاه‌های آمریکا در این منطقه تمایلی به حضور در این ائتلاف ندارد.

فاضلی در عین حال گفت: ممکن است گفته شود آن‌ها خودشان به اندازه کافی با ترکیه در دریای اژه و مدیترانه مشکلاتی دارند و اصلا قادر به حضور در ائتلافی نیستند. البته این نکته مهمی است، اما این کشور از خریداران نفت ما تا قبل از تحریم نفتی بوده و شاید به آینده امیدوار است. به هر حال رسما اعلام کردند که قصد شرکت در چنین ائتلافی ندارند.

این کارشناس تحولات بین‌الملل با بیان اینکه انگلیس به عنوان یکی از متحدان اصلی آمریکا اعلام کرد حاضر است در ماموریت امنیتی دریانوردی شرکت کند، افزود: دولت جدید این کشور موضع‌گیری مثبتی به سوی آمریکایی‌ها داشته است. این تصمیم مهمی بوده که آقای جانسون به عنوان نخست وزیر جدید آن را گرفته است و می‌خواهد هماهنگی خود را با آمریکا در این موضوع نشان دهد.

وی همچنین با اشاره به موضع منفی ژاپن نسبت به عضویت در ائتلاف مورد نظر ترامپ در خلیج فارس نیز گفت: نفت زیادی از این منطقه وارد ژاپن می‌شود و آن‌ها نمی‌خواهند این تعادلی را که فعلا در منطقه وجود دارد، از دست بدهند. به این دلیل آن‌ها علی رغم روابط خوب و استراتژیکی که با آمریکایی‌ها دارند، اعلام کردند که این موضع را بررسی می‌کنند، اما هیچ پاسخ مثبتی به این موضوع ندادند. این موضوع نشان می‌دهد که آن‌ها درباره این تصمیم تردید جدی دارند. مقامات این کشور اعلام کردند تمایلی به حضور در این ائتلاف ندارند، اما به دنبال ایفای نقش سازنده‌تری هستند. بنابراین ژاپنی‌ها دوست دارند که ابتکار عملی را در این باره داشته باشند. سفرهایی را مقامات ایران و ژاپن به کشورهای هم داشتند و تمایلشان این است که امنیت لازم را برای تردد کشتی‌های نفتی دراین منطقه حفظ کنند و شاهد کاهش تنش در این منطقه باشند.

فاضلی در ادامه به موضع منفی آلمان نسبت به طرح آمریکا به منظور ایجاد ائتلاف بین‌المللی در خلیج فارس اشاره کرد و افزود: موضع آلمان از ابتدا مشخص بود. شاید آلمان از اولین کشورهایی بود که درخواست آمریکا را رد کرد، آلمان نیروی دریایی کوچکی دارد. خیلی از این کشورهای اروپایی نیروی دریایی بزرگی ندارند و بنابراین امکاناتی ندارند که در اختیار آمریکا قرار بدهند. دوست دارند این تصمیم را در شوراهای اروپایی وزرای خارجه و دفاع اتحادیه اروپا اتخاذ کنند و اخیرا هم خانم مرکل اعلام کرد در اجلاس بعدی اتحادیه اروپا در فنلاند درباره این موضوع گفتگوهایی صورت می‌گیرد، اما تا این لحظه به هر حال موضع آلمانیها نسبت به این موضوع منفی است.

این دیپلمات پیشین با بیان اینکه قطعا آمریکایی‌ها انتظار خیلی بیشتری از کشورها و متحدانشان چه در اروپا و چه در آسیای شرقی داشتند، اظهارکرد: از دید آن‌ها این انتظار بجایی بوده و آن‌ها به عنوان متحدان اصلی شان که به هر حال هزینه‌های زیادی برای امنیت آن‌ها و حفظ پایگاه هایشان در آن کشورها انجام می‌دهند، امیدوار بودند بتوانند روزی از این پایگاه‌ها استفاده کنند، اما این انتظار عملی نشده است.

به گفته فاضلی علی رغم میل آمریکایی‌ها، متحدانشان ملاحظاتی برای ورود به ائتلافهای سیاسی – نظامی دارند، چرا که حضور کشورها در این ائتلاف‌ها بیانگر دیدگاه خاص آن‌هاست و ممکن است روابط ایران با آن کشورها را دستخوش تحول کند.

وی تاکید کرد: داخل این کشورها نوعی بی‌اعتمادی به آمریکایی‌ها وجود دارد و احزاب برخی کشورها مانع جدی بر سر این موضوع هستند. از طرفی روابط این کشورها در سال‌های اخیر با ایران خوب بوده و حداقل رابطه منفی نداشتند. آن‌ها می‌خواهند همین شرایط باقی بماند. آن‌ها تمایلی ندارند که این موضوع در عبور نفتشان از تنگه هرمز تاثیر بگذارد. به هر حال بحث انرژی برای این کشورها بسیار حائز اهمیت است.

دیپلمات پیشین کشورمان اضافه کرد: نکته دیگری که ما به آن شاید کمتر توجه می‌کنیم، افکار عمومی این کشورهاست. افکار عمومی در اروپا و بعضی از این کشورها نقش بسیار مهمی در فشار به دولت‌های حاکم ایفا می‌کند؛ آن‌ها قطعا نمی‌خواهند افکارعمومی خودشان را دچار مشکلاتی بکنند و دوست دارند همچنان بر سر قدرت باقی بمانند. از طرف دیگر احزاب مستقلی هم در این کشورها وجود دارند که بعضا می‌توانند در مواضع خودشان بر دولت حاکم به عنوان اهرم فشار ایفای نقش کنند. احزاب این کشورها به عنوان دولت‌های سایه گاهی توانسته‌اند فشار حداکثری به مسئولان کشورهای خود بیاورند تا در سیاست خارجی دیدگاه‌های مستقل خودشان را در رابطه با ایالات متحده عملی کنند.

وی با بیان اینکه شرایط فعلی کشورمان با توجه به امضای توافقنامه هسته‌ای تفاوت هایی با دوران قبل دارد، ادامه داد: بسیاری از دولت‌های اروپایی‌ها در میان افکار عمومی‌شان و به خصوص رسانه‌ها خروج آمریکا از برجام را به عنوان اقدامی منفی تلقی می‌کنند. آن‌ها معتقدند مسبب شروع این شرایط سیاست‌های توسعه طلبانه ترامپ بوده است؛ چه در مورد ایران و چه در مورد خاورمیانه یا سوریه و بعضی از تحولاتی که در اروپا در حال رخ دادن است، ترامپ مواضع ناگهانی و جنجالی‌ای اتخاذ کرده که نمونه آن درخواست خرید یک جزیره از دانمارک بوده است. او به آن‌ها گفته این جزیره را بفروشید، ممکن است به درد شما نخورد! آن‌ها می‌بینند ترامپ تا چه اندازه سیاست‌های بی‌ثباتی را در بعضی از تحولات بین‌المللی اتخاذ می‌کند. احساس درونی‌شان قطعا این است و بعضی از رسانه‌ها به شکل آشکار این احساس را کاملا بازتاب می‌دهند و معتقدند این مواضع جدید است که منطقه را دچار تنش و درگیری‌های جدید می‌کند و در نهایت از بعد امنیتی به نفع هیچ کدام از این کشورها نخواهد بود.

فاضلی گفت: این کشورها قطعا نمی‌توانند آینده روابط خودشان را با خواسته‌های ترامپ گره بزنند، چرا که ممکن است همیشه درخواست مجدد دیگری برای حضور در ائتلاف دیگری و برنامه ریزی جدید دیگری داشته باشد که آن‌ها هیچ نقشی در اجرای آن ندارند و هیچ منافع مستقیمی از آن نمی‌برند.