الزامات ایران پس از مواجهه مقتدرانه با اسرائیل
کتاب «قدرتهای بزرگ و ژئوپلیتیک» به عنوان یکی از مهمترین کتابهای انگلیسی زبان در حوزه روابط بینالملل، مجموعه مقالاتی است که به همت آحارون کلایمان تدوین و گردآوری شده و مهناز محمدیزادگان آن را به فارسی ترجمه کرده است.
هدف اصلینویسندگان این کتاب، ارائه تعریف جدیدی از کنشگران قدرت در بستر تحولات بیثباتکننده فضای بینالملل است که شامل ابرقدرتها، قدرتهای ملی نوظهور و بازیگران غیردولتی طرفدار تغییر وضع موجود میشود.
در همین چارچوب، تلاش شده است تا ضمن بررسی مقایسهای، تاریخی و نظری به روند فعل و انفعالات قدرت در قرن حاضر، از رخدادها و رویدادهای منطقهای و بینالمللی کنونی برای ترسیم یک تصویر چندبعدی از یک دنیای جدید در حال تجدید توازن بهره برده شود تا از طریق آن بتوان دو هدف اصلی کتاب را محقق کرد. نخست آنکه، چگونه طیف جدیدی از قدرت های میانه و منطقه ای توانستهاند علیه سلطه آمریکا قد علم کنند و دیگر آنکه بتواند مهمترین نواحی ژئوپلیتیکی اثرگذار در ثبات بینالمللی آینده را شناسایی نماید.
کتاب «قدرتهای بزرگ و ژئوپلیتیک»، با نگاه چند بعدی به تحولات بینالملل، توانسته است به بهترین شکل ممکن بنیان تعاریف پیشین از قدرت، ابزارهای قدرت و بازیگران قدرتمند را به چالش بکشد و دریچهای جدید از سمت و سوی مفهوم قدرت در دنیای به سرعت در حال تغییر کنونی ارائه دهد. تغییرات شگرفی که فهم آنها نیازمند فرار از دام تکبعدینگری و اتخاذ رویکردهای متکثر و سیال از مسائل جاری است، چرا که از نگاه این کتاب، آینده جامعه بینالمللی دیگر به یک یا چند ابرقدرت محدود نیست، بلکه دهها بازیگر اصلی منطقهای در روند تحولات بین الملل نقش آفرین هستند. موضوعی که میتواند در بلندمدت سلسله مراتب نظام بین الملل یا معماری قدرت را دگرگون سازد. همچنانکه مقاومت مدافعان وضع موجود در برابر کشورهای منتفذ جدید میتواند درگیری های محلی و بحرانهای منطقه ای را پدید آورند و بدین ترتیب کل روند توازن قوا را با چالش مواجه کنند.
در مجموع، این کتاب سعی دارد جلوتر از رویدادها حرکت کند، البته نه با این هدف که بتواند روند دقیق اتفاقات را پیشبینی کند، بلکه هدف آن بررسی چگونگی و چرایی جابهجایی قدرت در جهان و نیز عوامل پشت پرده صفآرایی مجدد است. برهمین اساس، تمرکز اصلی کتاب بر بررسی وضعیت، نقش و اثرگذاری بازیگران قدرت در ساختار نظام بینالملل با توجه به جایگاه و کارکرد ملاحظات ژئوپلیتیک در روابط بین قدرتهاست. بنابراین، مجموعه مقالات این کتاب با استفاده از روند پویا و در حال انجام موازنه قوا به عنوان موضوعی متحدکننده، به عملکرد رقبا و نیز رقابتهای منطقهای که برای ثبات جهانی بسیار حائز اهمیتاند، توجه ویژهای دارد.
کتاب «قدرتهای بزرگ و ژئوپلیتیک» در 9 فصل توسط نویسندگان مختلف به رشته تحریر درآمده است که سرفصل های آن به ترتیب عبارتند از:
مقدمه: قدرت های بزرگ، ژئوپلیتیک، توازن و موازنه سازی قوا
فصل اول: کنار زدن گذشته: موازنه و توازن قوا
فصل دوم: ظهور دیگران: آیا ایالات متحده می تواند در صدر بماند؟
فصل سوم: وابستگی متقابل، موازنه سازی، و کشمکش در روابط روسیه – ترکیه
فصل چهارم: سازگاری با تعارض؟ ترکسیب بندی های قدرت بزرگ
فصل پنجم: هژمون های رقیب: قدرت نمایی اتحادیه اروپا و روسیه
فصل ششم: نگاه روسیه به دورنمای روابط ایالات متحده آمریکا – چین و نظام جهانی قرن 21
فصل هفتم: آیا روسیه در آسیا قدرت بزرگی محسوب می شود؟
فصل هشتم: مثلث قدرت بزرگ در اوراسیا
فصل نهم: سیاست خارجی کشورهای گروه «بریکس» در غرب آسیا
انتشار این کتاب که بعد از کتاب «تمدنها و نظم جهانی» دومین تجربه همکاری بین مؤسسه مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران با شورای راهبردی روابط خارجی است، دستکم میتواند دو فایده داشته باشد: نخست آنکه میتواند خلأ موجود در عرصه دانشگاهی در ایران اسلامی را رفع کند، چرا که متاسفانه هرچند بیش از دو دهه از تدوین عناوین و سرفصلهای درسی در مقطعِ کارشناسی ارشدِ رشته روابط بینالملل میگذرد، ولی در دو عنوان درسی: امنیت جهانی و استراتژی دولتها و سیاست خارجی قدرتهای بزرگ در دوران پس از جنگ سرد، تاکنون کتابی که بتواند سرفصلهای آن را پوشش دهد، به فارسی انتشار نیافته است: دوم آنکه، با توجه به مباحث گستردهای که درباره صورتبندیهای محتملِ قدرت در آینده دارد، میتواند راهگشای سیاستگذاران خارجی و امنیتی در فهم هرچه بهتر پویشهای قدرت جهانی باشد.
0 Comments