دکتر سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی و دکتر ورنر فاسلابند، رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش عصر روز شنبه در نشست ابعاد راهبردی روابط ایران و اروپا، ضمن ایراد سخنرانی، به سؤالات میهمانان این نشست پاسخ دادند. دو طرف پیش‌ازاین نشست، ملاقات خصوصی داشتند و به بررسی مسائل منطقه و همچنین روابط ایران و اروپا پرداختند.

آنچه در ادامه می‌خوانید شرح کامل مباحث مطرح‌شده در نشست بررسی ابعاد راهبردی روابط ایران و اروپاست:

حرکت اروپا برای استقلال از اروپا

دکتر خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه سیاست‌های ترامپ باعث حرکت اروپا به سمت استقلال از آمریکا خواهد شد، اظهار داشت: اروپا در راه استقلال خود از طریق مالی و ارزی که به دنبال توسعه آن یعنی یورو است و همچنین استقلال دفاعی و امنیتی از آمریکا را دنبال می‌کند که این موضوع مورد استقبال جمهوری اسلامی ایران هم هست.

وی افزود: این مسئله سیاستی است که ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اتخاذ کرده و یکی از پایه‌های محکم سیاست خود را استقلال قرار داده است؛ همان استقلال از شرق و غرب. ایران همچنین بر منابع و نیروی انسانی داخلی تکیه کرده است و ما خوشبختیم که اروپا هم به این نتیجه رسیده است.

پیروزی چین در رقابت با آمریکا

کمال خرازی درباره چشم‌انداز رقابت آمریکا و چین نیز اظهار داشت: چینی‌ها انسان‌های فکوری هستند که راه خود را به‌خوبی متوجه می‌شوند، آن‌ها می‌گویند کشوری که ۲۰۰ سال بیشتر عمر ندارد نمی‌تواند برای جهان تعیین تکلیف کند و این حرف حکیمانه‌ای است.

دکتر خرازی افزود: ما فکر می‌کنیم چینی‌ها در نبرد با آمریکا پیروز خواهند شد و برنامه‌های بسیار بلندمدتی دارند که چین را به‌عنوان قدرت اول جهان کند. درواقع، چین با سرمایه‌گذاری وسیع در افریقا و آسیا و برنامه‌های چند دهه آینده خود درصدد است که به‌عنوان قدرت اول جهان شناخته شود. در همین حال، سیاست‌های ترامپ کمک کرده که دیگران به فکر این باشند که سیاست‌های مستقلی را داشته باشند و راه خود را از آمریکایی‌ها جدا کنند.

وی گفت: کشور‌هایی که روابط اقتصادی گسترده و عمیقی با آمریکا دارند راه دشواری برای استقلال از آن، ولی نفس گرایش به سیاست استقلال طلبانه امر مبارکی است.

نقش مخرب اسرائیل در پشت پرده بحران سوریه

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با تأکید بر نقش اسرائیل در روند تحولات خاورمیانه و سوریه اظهار داشت: پیش‌بینی‌ها زمانی که بحران در خاورمیانه شروع شد، این‌گونه بود که یک ماه بیشتر طول نمی‌کشد و دولت بشار اسد ساقط می‌شود. این مسئله ناشی از عدم شناخت از خاورمیانه بود. آن‌ها امروز هم شناخت پیدا نکرده‌اند. البته این‌یک سیاست اسرائیلی بوده است. اگر این توطئه پیروز می‌شد، اسرائیل موقعیت بهتری پیدا می‌کرد و اگر حکومت اسد ساقط شده بود، داعش و النصره حکومت تشکیل داده بودند. آن‌ها می‌خواستند سوریه و عراق را به کشورهای کوچک تجزیه کنند. از قبل مشخص بود که اسرائیل پشت این برنامه است.

دکتر خرازی در ادامه بیان کرد: نتیجه این شد که امروز بعد از سال‌ها جنگ، دولت سوریه بر اکثر نقاط سوریه حاکم است، عراق توانست بجنگد، در لبنان نماینده‌های بسیاری به پارلمان راه یافتند. سرجمع قضایا به نفع ایران تمام شد؛ درحالی‌که توطئه چیده بودند دست ایران را از منطقه کوتاه کنند. ما اهل این منطقه هستیم و می‌دانیم چطور رفتار کنیم؛ دیگران هستند که باید درک کنند.

استانداردهای دوگانه اروپا در قبال حادثه تروریستی اهواز

دکتر خرازی در ادامه به استاندارد‌های دوگانه در اروپا برای مقابله با تروریسم اشاره کرد و گفت: اروپا که خود مدعی بوده و مخالف تروریسم است و در این راه مبارزه می‌کند اما درعین‌حال می‌بینید که برخی از کشورهای اروپایی خودشان پناهگاه تروریست‌ها هستند؛ ازجمله فرانسه که مدعی مبارزه با تروریسم است اما یک سازمان تروریستی بزرگ را در خود جای‌داده و امکانات لازم را در اختیار آن قرار داده است تا علیه ایران اقدام کند. این استانداردها دوگانه است و قابل‌قبول نیست.

دکتر خرازی خاطرنشان کرد: چطور می‌گویند مخالف تروریست هستند اما به رهبران این گروه‌های تروریستی مجال می‌دهند تا در تلویزیون صحبت‌های خود را مطرح کنند. لذا به این نتیجه می‌رسیم که تروریسم بد است اگر علیه اروپا کار کند و اگر علیه دیگران کار کند، چیز بدی نیست.

وی در ادامه اظهار کرد: نمونه این کشورها آمریکا است که سیاست‌های دوگانه را به‌حداعلا رسانده و از تروریست‌ها و سازمان‌های تروریستی به‌عنوان ابزاری علیه کشورهای دیگر استفاده می‌کند؛ مخصوصاً جمهوری اسلامی ایران اما وقتی خودشان گرفتار عملیات تروریستی می‌شوند، صدایشان بلند می‌شود که واویلا تروریست‌ها به منافعشان ضربه زدند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در پایان تأکید کرد: اگر مخالف تروریسم هستید در هر جای دنیا عملیاتی می‌شود، باید موضع بگیریم و با آن مبارزه کنیم.

وضعیت جدید اروپا

ورنر فاسلابند، رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش نیز درباره وضعیت پیش روی اتحادیه اروپا اظهار داشت: اتحادیه اروپا در وضعیت خاصی قرار دارد و در حال حاضر صدراعظم اتریش رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا است و آنچه در مقطع کنونی برای اروپا مهم است، این است که دنیا در حال تغییر بوده و ما خودمان را در وضعیت کاملاً جدید یافته‌ایم که باید نسبت به آن عکس‌العمل نشان دهیم.

وی تصریح کرد: اروپا طی دهه‌ها پیرو آمریکا بوده و اکنون ترامپ عنصر جدیدی را وارد روابط بین‌الملل کرده که موضع اروپایی‌ها را تضعیف کرده و ازاین‌رو، ما بیش‌ازپیش نیازمند فعالیت در حوزه اقتصادی هستیم.

اولویت‌های اتحادیه اروپا

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش با بیان اینکه اتحادیه اروپا دو هدف و اولویت اصلی را دنبال می‌کند، گفت: توسعه سیاست امنیتی و دفاعی و استقلال اروپا یکی از این اهداف است که ما باید حتماً این کار را انجام دهیم. مسئله دیگر خروج انگلیس از اتحادیه اروپا است. ما تلاش کردیم که از هرگونه خودمختاری کشورهای عضو به‌ویژه در حوزه دفاعی و امنیتی جلوگیری کنیم. بنابراین ترامپ و بریگزیت از مسائل اولویت‌دار اتحادیه اروپا است.

فاسلابند ادامه داد: امیدواری ما این است که بتوانیم پیشرفتی را در حوزه امنیتی و دفاعی در سال‌های آینده داشته باشیم. البته باید در نظر بگیریم که سال آینده انتخابات اتحادیه اروپا است و ما نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که چه اتفاقی خواهد افتاد اما در برلین و پاریس هر اتفاقی رخ دهد، در کل اتحادیه اروپا تأثیر می‌گذارد.

وی گفت: اولویت دوم برای اتحادیه اروپا ارز یورو است که باید تقویت شود. ما متوجه شده‌ایم که در روابط تجاری‌مان با ایران چقدر اروپایی‌ها وابسته به دلار آمریکا هستند و این یکی از نقاط ضعف است. همیشه رقابتی بین اروپا و آمریکایی‌ها وجود داشته و زمانی که یورو معرفی شد این رقابت هم آغاز شد و آمریکایی‌ها به دنبال راهی بودند که یورو را تضعیف کنند.

تلاش اروپا برای کاهش وابستگی به آمریکا

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش تأکید کرد: ما باید وابستگی خودمان را کم کنیم. در سال ۲۰۰۸ وابستگی زیادی به مؤسسات مالی آمریکا داشتیم که ما را تحت تأثیر قرار داده است و تمامی کشورها دچار بحران مالی شده‌اند. از آن زمان به بعد تصمیم گرفتیم که مستقل باشیم.

فاسلابند همچنین اظهار کرد: در حال حاضر ما رقابت بین شماره یک و دو را داریم یعنی آمریکا و چین و هرروزه اخباری را می‌شنویم که اختلافات آمریکا و چین زیاد است؛ به‌خصوص در مسائل اقتصادی و بنده معتقدم در سال‌های آینده وضعیت تغییر نمی‌کند و اختلافات ادامه خواهد داشت.

وی تصریح کرد: این ابتدای جنگ تجاری بین آمریکا و چین است و در آینده در مراحل مختلف هم وجود خواهد داشت و اینکه چه کسی شماره یک یا دو باشد، مطرح است اما امیدواریم نظم جهانی برقرار باشد.

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش خاطرنشان کرد: چینی‌ها مقابل آمریکا خواهند ایستاد و در حوزه امنیتی تنش‌زدایی می‌کنند زیرا نسبت به آمریکا ضعیف‌تر هستند اما نتیجه غیرقابل‌پیش‌بینی است.

همکاری عربستان و اسرائیل با آمریکا در خاورمیانه

فاسلابند در مورد وضعیت خاورمیانه هم اظهار کرد: تحلیل‌های مختلفی وجود دارد که این تحولات را از چشم و نگاه واشنگتن یا ریاض باید دید و بنده معتقدم تل‌آویو در این حوزه نقش مهمی را ایفا می‌کند زیرا الان رئیس‌جمهوری در واشنگتن سر کار است که ممکن است دوباره انتخاب شود و نیاز به حمایت رژیم صهیونیستی دارد.

وی ادامه داد: ترامپ مردی است که منتخب مردم آمریکا و هواداران نتانیاهو است. نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم اما این‌ها خیلی به هم نزدیک هستند و ترامپ می‌خواهد که دوباره انتخاب شود و هر کاری هم در این زمینه لازم باشد انجام می‌دهد. در چند هفته آینده انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا برگزار می‌شود و ممکن است ترامپ این انتخابات را از دست بدهد.

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش در ادامه یادآور شد: در حال حاضر آمریکا با بن سلمان، ولیعهد عربستان همکاری می‌کند و تمامی کمک‌ها را هم به بن سلمان می‌رساند. در این وضعیت هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نیست اما باید از جنگ و درگیری بیشتر در منطقه جلوگیری کنیم زیرا ثبات در خاورمیانه بدون ایران امکان‌پذیر نخواهد بود.

سیاست مبهم اروپا در قبال بحران سوریه

وی در ادامه این نشست درباره سیاست‌های اروپا در قبال سوریه، گفت: پاسخ دادن به این سؤال خیلی آسان نیست. از ابتدای بحران کشورهای اروپایی پذیرفتند دولتی در تبعید در سوریه تشکیل شود و مقابل بشار اسد بایستد؛ دولتی که نمی‌تواند مردم سوریه را در تبعید نمایندگی کند و حتی قادر نخواهد بود که یک نفر را برای این‌که قدرت را در دست بگیرد، معرفی کند؛ بنابراین از ابتدا این کار اشتباه بود.

فاسلابند در ادامه اظهار کرد: سازمان‌های فراوانی در سوریه وجود داشت اعم از علویان، مسیحیان و دیگر اقلیت‌ها که معتقد بودند ثبات بدون اسد امکان‌پذیر نخواهد بود؛ بنابراین قابل پیش‌بینی بود که این وضعیت ممکن است تغییر یابد.

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش افزود: این بحران نباید شروع می‌شد. ایران قویاً از اسد حمایت کرد. متوجه هستم که این وضعیت بغرنج است و مسائل فراوانی در مورد بشار اسد و عکس‌العمل دولت وجود دارد لذا برای همه امکان‌پذیر نبود که در این مورد موضع‌گیری کنند؛ بنابراین هدف این جنگ این بود که سوریه را تجزیه کنند و نتانیاهو از ایده عربستان سعودی و دیگران حمایت زیادی کرد و طی جلساتی که بنده در یک سال گذشته داشته‌ام به این حس دست پیدا کردم که ثبات خاورمیانه بدون ایران امکان‌پذیر نیست.

وی خاطرنشان کرد: سوریه باید بازسازی شود و این بازسازی زمان زیادی را نیاز دارد؛ در عراق هم همین‌طور.

حمایت اتریش از برجام

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش خاطرنشان کرد: در روابط‌ با ایران در اتریش بیشترین علاقه را داریم که برجام حفظ شود و برای آینده بماند زیرا اتریش کشوری است که برجام در آن منعقد شد و ما پذیرای مذاکره‌کنندگان بودیم بنابراین از آن حمایت می‌کنیم زیرا بهترین روش برای حل مسائل امنیتی در آینده است.

وی همچنین بیان کرد: برای من قابل‌فهم نیست که چگونه در معاهده‌ای که بین پنج عضو شورای امنیت به‌علاوه آلمان و همچنین ایران اتفاق افتاده، کشوری بخواهد از آن خارج شود. وقتی مهم‌ترین قدرت‌های جهان توافقی را امضا می‌کنند، فقط روی کاغذ نیست و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند بازرسی‌های خود را انجام دهد.

سیگنال‌های اقتصادی اروپا برای ایران

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش در مورد سازوکار مالی اروپا در قبال ایران هم اظهار کرد: اروپایی‌ها تلاش می‌کنند مکانیسمی را ایجاد کنند تا به شرکت‌های اروپایی اجازه دهد که با ایران ارتباط برقرار کنند. امیدوارم اروپا بتواند این کار را انجام دهد. سیگنال‌های خیلی خوب و قوی‌ وجود دارد و باید به راه‌حلی برسیم تا تجارت مؤثری با ایران داشته باشیم. برای اتحادیه اروپا هم این مسئله مهم است و نمی‌خواهد این فرصت را از دست دهد.

برنامه نظامی ایران دفاعی است

فاسلابند درباره نگاه اروپا به برنامه موشکی ایران هم گفت: هنوز ما به عینیت‌گرایی دست پیدا نکرده‌ایم و این تصور را داریم که برنامه موشکی ایران می‌تواند خطرناک باشد و باید مراقب باشیم. آنچه می‌دانم این است که اگر به موازنه راهبردی ایران و دیگر کشورهای همسایه ایران توجه کنیم، مسئله قابل‌فهم باشد.

رئیس موسسه مطالعات امنیتی و اروپایی اتریش تصریح کرد: ایران این شانس را نداشت که هواپیما خریداری کند اما برخی از کشورهای عرب از این فرصت استفاده کرده و برای خرید تجهیزات نظامی و هواپیما سرمایه‌گذاری کردند. در این وضعیت کشور ایران چه‌کاری می‌تواند انجام دهد؟

وی خاطرنشان کرد: اگر به کل موازنه توجه کنید درمی‌یابید که برنامه نظامی ایران کاملاً دفاعی است. البته ضعف‌هایی در حوزه هواپیماهای جنگی در ایران وجود دارد؛ گرچه در حوزه موشکی خیلی قوی هستید و در مورد جنگ‌افزارهای متعارف نیز همین‌طور و این‌ها نقاط قوت ایران است.