شورای راهبردی آنلاین - گفتگو: عضو هیات علمی روابط بینالملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: سی و چهارمین نشست سران اتحادیه عرب روز شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ در بغداد برگزار شد. سران عرب در بیانیه پایانی خود از جامعه جهانی خواستند که در راستای توقف خونریزی و کشتار در غزه به رژیم صهیونیستی فشار بیاورد. بیانیه پایانی اجلاس سران عرب بر محوریت موضوع فلسطین و مطالبه آتش بس فوری در نوار غزه متمرکز بود. اما پرسش آن است که چرا این مجموعه به جز دادن یک سری بیانیههای بیاثر، نمیتواند در خصوص مسائل منطقه نقشآفرینی کند؟
علیاکبر اسدی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: «اگرچه اجلاس اتحادیه عرب چندین دهه است که برگزار میشود، اما کشورهای عربی عضو، طیف گستردهای را شامل میشوند که با وجود تشابه و نزدیکی زبانی، فرهنگی، قومی و هویتی، اهداف و منافع خاص خود را دنبال میکنند.»
وی افزود: «این اتحادیه با توجه به اختلافات و تعارض منافع و دیدگاهها، نتوانسته به یک سازمان منسجم و اثرگذار تبدیل شود. ضمن اینکه هیچ افق روشن و رویکرد عملیاتی مشخص با این هدف که کشورهای عضو بتوانند به تدریج این سازمان را به سمت نوعی از اثرگذاری پیش ببرند، وجود ندارد.»
به گفته اسدی، اتحادیه عرب بیشتر یک مجمع برای گفتگو و بررسی شرایط کلی و چالشهای کلان جهان عرب و درنهایت اعلام موضع است که البته در دورههای مختلف در همین سطح باقی مانده و هیچ سازوکار یا ساختاری برای عملیاتی کردن جمعبندیهایی که در این اجلاسیهها به آنها میرسند، ایجاد نشده است.
عضو هیات علمی روابط بینالملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاکید کرد: به نظر میرسد کشورهای اصلی و اثرگذار جهان عرب هم علاقه و انگیزهای برای اقدامات موثر ندارند. به عنوان مثال، در جنگ اخیر غزه، درحالیکه توسعهطلبی و جنایات رژیم اسرائیل در طول تاریخ تحولات عربی و فلسطینی، بیسابقه و این میزان از جنایات جنگی رژیم اسرائیل، به نوعی پاکسازی قومی و نژادی فلسطینیها بوده است، اما کشورهای عربی در اجلاسیههای مختلف نهایتا به یک موضعگیری و دادن بیانیه بسنده کردهاند که این رویکرد نمیتواند به یک نتیجهگیری عملیاتی منجر شود.
اسدی با اشاره به اینکه کشورهایی مانند عراق و الجزایر مواضع قاطعتری در برابر جنایات رژیم اسرائیل داشتهاند، گفت: «اما برخی دیگر از کشورهای عربی ظاهرا ظرفیت و انگیزه لازم را برای موضعگیری نداشته و یا ملاحظات خاص خود را دارند.»
وی در ادامه گفت: برخی کشورهای خلیج فارس که با شدت بیشتری موضعگیری میکنند نیز در نهایت مجموعهای از ملاحظات را دارند که اقدامات و سیاست خارجی آنها را در خصوص مسائل و چالشهای اصلی جهان عربی مانند مسئله فلسطین محدود میکند و نمیتوانند از دادن بیانیه و برخی موضعگیریها فراتر بروند.»
اسدی در پاسخ به این پرسش که اتحادیه عرب چگونه میتواند به یک بازیگر موثرتر تبدیل شود؟ اظهار داشت: «در حال حاضر، چشمانداز روشنی برای انسجام و اثرگذاری عملیاتی اتحادیه عرب وجود ندارد. زیرا برخی کشورهای عضو، ظرفیت، توان و یا اراده لازم برای انجام یک اقدام موثر را ندارند.»
وی افزود: « برخی دیگر از اعضای اتحادیه عرب نیز به دنبال تنش با رژیم اسرائیل نیستند و بیشتر به دنبال این هستند که جنگ غزه پایان یابد و بازسازی غزه و شاید خلع سلاح غزه و در نهایت تشکیل احتمالی دولت فلسطینی در قالب راهحل دودولتی انجام گیرد. البته ظاهرا راهحل دو دولتی نقطه همگرایی کشورهای عربی است و به نظر میرسد همه این کشورها درباره اینکه یک دولت فلسطینی در این قالب تشکیل شود، علیرغم اینکه واقعیتهای صحنه و مخالفت رژیم صهیونیستی اجازه تحقق آن را نمیدهد، اتفاق نظر دارند.»
به گفته اسدی، اما اینکه این کشورها بخواهند حتی در این خصوص هزینهای متحمل شوند یا این موضوع را در قالب تنش با رژیم اسرائیل یا آمریکا پیش ببرند، تقریبا دور از تصور است.
0 Comments