جعفر حق پناه در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با تاکید بر این که همه کشورها در سیاست خارجی خود منافع‌شان را در اولویت قرار می‌دهند و ترکیه هم از این امر مستثنی نیست، اظهار داشت: سیاست خارجی ترکیه مبتنی بر تجارت بوده و با اقتصاد عجین شده است و در این میان، نقش‌آفرینی بخش خصوصی نیز بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی که جریانات سیاسی مختلف در داخل ترکیه از این منظر سود می‌برند، می‌خواهند بازارهایی را در خارج داشته باشند و این موضوع باعث شده تا دستگاه سیاست خارجی ترکیه این روند را تسهیل کند.

وی ادامه داد: ترکیه به لحاظ امنیتی به سازوکارهای بین‌المللی پیوسته است، مثل ناتو که سپر دفاعی نیرومندی را برای این کشور به عنوان یک پشتوانه اساسی قرار داده است و آنکارا با این پشتوانه در سیاست خارجی خود بسیار پیشرو و جسورانه و با دست نسبتا باز برخورد می‌کند. در ترکیه بعد از یک تکاپوی صد ساله، یک فرهنگ استراتژیکی شکل گرفته که تعامل قدرت بین نیروهای اجتماعی متناقض و متعارض را در پی داشته است؛ چنانکه جریان‌های چپ و اسلام‌گرا به تعادلی رسیدند که در این قالب، هیچ کدام حذف شدنی نیستند و در معادلات قدرت، هم‌زمان تاثیرگذارند.

حق پناه گفت: عضویت در ناتو، نقش‌آفرینی بخش خصوصی به‌ویژه در خاورمیانه و تعامل احزاب و گروه‌های سیاسی و ایدئولوژیک به سیاست خارجی ترکیه کمک فراوان کرده است. بنابراین سیاست خارجی این کشور صرفا یک مولفه با ویژگی‌های بیرونی نیست، بلکه به صورت قابل توجهی از مسائل داخلی نشات می‌گیرد. آشتی ترکیه با کشورهای پیرامون خود نیز که مبتنی بر رویکردهای نو‌عثمانی‌گری است، منافاتی با اینکه ترکیه عضو ناتو و متحد امریکا باشد، ندارد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: در سیاست خارجی ترکیه شاهد متنوع سازی تعاملات با کشورها و مناطق مختلف از جمله با روسیه، چین و کشورهای عربی و آسیایی هستیم و همزمان این کشور با آمریکا، اروپا و کشورهای شمال آفریقا نیز پیوندهای عمیقی دارد.

حق پناه با بیان اینکه در چند سال اخیر در نگاه حزب عدالت توسعه، خاورمیانه اهمیت بیشتری پیدا کرده است، گفت: از سال ۲۰۱۰ به بعد، بیشتر اقدامات و سیاست‌های ترکیه منفعلانه بود  و تحت تاثیر مسایلی همچون خروج آمریکا از عراق قرار داشت. بعد از آن نیز هم‌زمان با ظهور داعش در منطقه، بازیگرانی مثل ایران دست بالا را در منطقه داشتند. هم چنین وقوع بهار عربی در مصر و پس لرزه‌های آن در بحرین، لیبی، تونس و … ترکیه را وارد فضای مداخله گرایی کرد که بیشتر جنبه امنیتی داشت .تا زمان شکست داعش و رویکرد آمریکا در منطقه، ترکیه این روال را دنبال کرد، اما بعد از ۲۰۲۰ به ترتیبات سابق برگشت و همراهی‌اش با کشورهای پیرامونی بیشتر شد و سعی کرد بحران سیاسی امنیتی خودش را سامان دهد و اقتصاد پویایی را رقم بزند. امروز، ترکیه نقش خود را بر همین اساس در ‌منطقه تعریف می‌کند و رقابت‌ها و شکاف‌های خود با کشورهای منطقه و جهان را کاهش داده است. از این رو، شاهد سفرهای مقامات اماراتی، سعودی و مصری و … به آنکارا هستیم که در نوع خود قابل توجه است.

وی درباره دیدارهای اخیر میان مقامات ترکیه و عربستان تاکید کرد که میان ترکیه و عربستان آمیزه‌ای از رقابت و همکاری وجود دارد و این امر درباره روابط ترکیه با سایر قدرت‌های منطقه‌ای مثل مصر و ایران نیز صادق است. تنها متحدان منطقه‌ای جدی ترکیه در حوزه عربی، قطر، در حوزه قفقاز، آذربایجان و همچنین پاکستان است.

وی درباره تعامل ترکیه با عربستان بر سر حل‌وفصل مساله فلسطین و جنگ غزه اظهار داشت: اگرچه عربستان با حماس ارتباط خوبی دارد، اما به هر حال با رژیم اسرائیل مرزبندی جدی دارد. در این شرایط، میانجی‌گر کشوری است که به دو طرف موضوع نزدیک باشد. شاید ترکیه بالاتر از عربستان در میانجی‌گری برای موضوع غزه قرار بگیرد، چرا که هم با آمریکا و هم با رژیم اسرائیل رابطه و دوستی دارد و هم به لحاظ تاریخی، مساله فلسطین با میراث عثمانی‌ گره خورده است. ترکیه گرایش‌های سکولار و غربی و اسلامی را توامان دارد و این ویژگی در نقش آفرینی‌اش در مساله غزه می‌تواند حائز اهمیت باشد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: ترکیه همیشه سعی کرده در منطقه و در موضوعات مهم منطقه‌ای، نقش میانجی را داشته باشد و حتی در موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران و در مناقشه کشورهای عربی منطقه با رژیم اسرائیل و کردها و عراق هم این تمایل را نشان داده است. از این رو، علاوه‌بر اینکه نزدیکی به عربستان برای ترکیه در چارچوب سیاست خارجی اش توجیه دارد، به لحاظ منطقه‌ای هم این موضوع قابل درک است.