شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل بین الملل اظهارداشت: تجارت و سرمایهگذاری در کنار همکاریهای امنیتی و نظامی، محور اصلی فعالیتهای ترکیه در قفقاز جنوبی بوده است و آنکارا تلاش دارد در غیاب روسیه، همکاریهای استراتژیکی با این کشورها شکل دهد.
سیدعلی قائم مقامی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، ضمن اشاره به تقویت همکاریهای دفاعی، امنیتی و اطلاعاتی گرجستان، آذربایجان و ترکیه در قفقاز جنوبی با برگزاری رزمایش مشترک Eternity-2023 در مرکز بازیهای نظامی دانشگاه دفاع ملی آذربایجان، تصریح کرد: این رزمایش با هدف حفاظت از پروژههای اقتصادی مهم و دارای اهمیت راهبردی و منطقه ای و همچنین بررسی و ارتقاء جایگاه فرماندهی با حمایت شبکه های کامپیوتری، به صورت سالنی و عملیاتی انجام شد.
وی با بیان اینکه این سه کشور، قراردادهای سه جانبه مشترکی دارند و همکاریهای گسترده منطقه ای را دنبال میکنند، افزود: ترکیه و گرجستان، توافق شورای عالی همکاری استراتژیک را امضا کرده اند و در سالهای 2019، رزمایش عملی هوایی بازهای قفقاز را اجرا کردند و سالهای بعد نیز این رزمایش را ادامه دادند. ترکیه، گرجستان و آذربایجان در سازمانهای متعدد منطقه ای نیز همکاریهای مشترک و متعددی دارند.
این کارشناس مسائل بین الملل، با تاکید بر اینکه گرجستان موقعیت استراتژیک بسیار حساسی دارد، گفت: بخش شمالی کریدور شرق و غرب، از باکو- تفلیس- ترکیه عبور می کند و از طریق کریدور ترانس خزر(کریدور مرکزی) به کشورهای آسیای میانه و از آنجا به چین و کشورهای آسیای شرقی متصل است. بنابراین گرجستان، اهمیت بسیار زیادی برای روسیه نیز دارد. با توجه به عبور خط لوله گاز طبیعی ترانس-آناتولین، تاناپ، از گرجستان، این کشور برای غرب نیز اهمیت زیادی دارد. آذربایجان و گرجستان، نقش بزرگی در تضمین امنیت انرژی اروپا دارند، بطوریکه آذربایجان به تنهایی از ابتدای سال 2023، حدود24.5 میلیارد مترمکعب گار به بازارهای جهانی صادر کرده است. آنها به دنبال ارتقاء و تقویت این امنیت هستند.
قائم مقامی، با بیان اینکه گرجستان حساسیت ترانزیتی فوق العاده ای نیز دارد به تلاشها برای توسعه کمربند میانی و خط راهآهن باکو- تفلیس – قارص به عنوان مسیر اصلی این کریدور میانی ترانزیتی اشاره کرد و افزود: رزمایش مشترک گرجستان با آذربایجان و ترکیه، تقویت موقعیت گرجستان در شرایط فعلی را دنبال می کرد. در واقع این رزمایش هشدار به کشورهایی بود که ممکن است تلاش کنند موقعیت و تاسیسات ترانزیتی یا پروژه های زیربنایی این منطقه را در معرض تهدید و خطر قراردهند. ضمن اینکه این سه کشور و حتی ارمنستان، عضو سازمان همکاری اقتصادی دریای سیاه هستند که به لحاظ ترانزیتی اهمیت زیادی به گرجستان داده است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از اهداف این رزمایش این بود که به گرجستان اعلام و تاکید کند که علیرغم تحولات اخیر در آذربایجان، موقعیت راهبردی گرجستان تضعیف نخواهد شد و تغییری در آن ایجاد نمی شود.
این تحلیلگر مسائل بین الملل، به مناسبات باکو، تفلیس و آنکارا با مسکو اشاره کرد و درخصوص پیامی که روسیه از این رزمایش دریافت می کند، گفت: ترکیه هم فعالانه مشغول گسترش جای پای خود در بخشی دیگر از جمهوری سابق شوروی است . از سوی دیگر، ترکیه و گرجستان، عملیاتی که جمهوری آذربایجان در قره باغ انجام دادند را تائید کردند و با آن همسویی دارند و خطوط نفت و گازی که این کشورها، در این منطقه دنبال می کنند، آلترناتیوی برای روسیه و به لحاظ ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیکی محسوب می شود.
قائم مقامی با یادآوری اینکه رسانههای روسیه حساسیت زیادی درخصوص تحرکات نظامی و افزایش حضور ترکیه در قفقاز و آسیای میانه دارند هرچند که درخصوص توان به چالش کشیدن منافع روسیه ابراز تردید می کنند، اضافه کرد: در ماه های گذشته، شاهد امضای توافقنامه های همکاری میان وزارت دفاع آذربایجان و شرکتهای نظامی ترکیه بودهایم. همچنین ترکیه با حمایت از الهام علیاف، نفوذ رژیم اسرائیل را در قفقاز جنوبی شامل جمهوری آذربایجان و گرجستان گسترش داده است. در شرایط فعلی، وضعیت روابط و همکاریها در این منطقه استراتژیک، پیچیده شده است.
وی با اشاره به پیامدهای تحریمها علیه روسیه و ایجاد خطوط ارتباطاتی در آسیای میانه و قفقاز از سوی ترکیه و آذربایجان که روسیه در آنها نقشی ندارد، اظهارداشت: تجارت و سرمایهگذاری در کنار همکاریهای امنیتی و نظامی، محور اصلی فعالیتهای ترکیه در قفقاز جنوبی بوده است و ترکیه تلاش دارد در غیاب روسیه، همکاریهای استراتژیکی با این کشورها شکل دهد.
این تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: از آغاز جنگ اوکراین کریدور آسیای مرکزی، که چین را از طریق قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان و گرجستان به ترکیه و اروپا وصل میکند، بخش مهمی از برنامه همکاری ترکیه و آسیای مرکزی بوده است؛ چرا که این مسیر به کشورهای محصور در خشکی این منطقه این امکان را می دهد که راههای صادرات انرژی خود را از مسیری جز روسیه تحت تحریم، پیش ببرند.
قائم مقامی در ادامه با یادآوری اینکه همکاریهای نظامی، دفاعی و فنی، عالی ترین سطح از همکاریها میان کشورهای را نشان می دهد، ادامه داد: به نظر می رسد در شرایط فعلی، ترکیه در تلاش است با همکاری برخی از کشورهای این منطقه، توان جمعی نظامی و دفاعی در منطقه را با استفاده از رویکردها و ظرفیتهای غیرروسی تقویت نماید که نمیتوان تبعات درازمدت آن را نادیده گرفت.
0 Comments