یک گام تا تشکیل کشور فلسطین ؟!
دکتر فرهاد وفایی فرد در گفتوگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اقدامات تروریستی که داعش در هفتههای گذشته در عراق انجام داده است و هشدارهای مقامات داخلی و بینالمللی نسبت به تحرکات این گروهک، تصریح کرد: برای تحلیل این اقدامات باید به سطح داخلی، منطقهای و بینالمللی توجه کرد. در سطح داخلی داعش، با توجه به اینکه سرکرده پیشین این گروه، «ابوحسن الهاشمی» کشته شده و فردی با نام «ابوحسین الحسینی» اعلام خلافت کرده، بخشی از این تحرکات نتیجه تغییرات داخلی و الزامات عملیاتی برای سرکرده جدید است تا به اصطلاح خونی تازه در رگهای این گروه جریان پیدا کند.
وی افزود: در عرصه تاکتیکی نیز شاهد هستیم عملیاتی که اخیرا اتفاق میافتد، بیشتر از طریق انفجار بمب در نزدیکی مقرهای مربوط به پلیس و نیروهای امنیتی عراق بوده است؛ از جمله در کرکوک و شمال بغداد و عموما داعش در دورههایی که امکان تصرفات سرزمینی ندارد، به این سمت حرکت میکند.
این کارشناس مسائل عراق با اشاره به آثار تحولات داخلی عراق و مسائل منطقهای بر تحرکات اخیر داعش، گفت: حدودا چند ماهی است که نشانههای بروز ناآرامی را در برخی کشورهای منطقه از جمله، لبنان، عراق، سوریه و اردن شاهد هستیم. سویههای امنیتی و اقتصادی به طور جدی در این اعتراضات مشاهده میشود. افزایش قیمت دلار در این کشورها طی هفتههای گذشته، مشکلات معیشتی، کمبود سوخت و برق و اعتراضات ناشی از آن، تاثیراتی در حوزه امنیتی دارد و ایجاد خلاءهای امنیتی ناآرامیهایی را سبب میشود. اعتراضات مردمی میتواند بستری برای نفوذ گروههای تروریستی باشد.
وفایی فرد ادامه داد: در عراق، بیشتر عملیاتی که داعش یا هستههای خفته آن در این مدت انجام دادهاند در استانهایی انجام شده که اختلاف میان نیروهای امنیتی و ارتش عراق و نیروهای اقلیم را شاهد بودهایم. طبیعتا این اختلافات باعث بروز خلاءهای امنیتی میشود و شواهد نشان میدهد این روند همچنان ادامه پیدا میکند و حتی در عراق ممکن است گستردهتر باشد.
وی با اشاره به آثار تحولات بینالمللی بر تحرکات داعش، خاطرنشان کرد: در هر دورهای که دموکراتها در آمریکا به قدرت میرسند معمولا تحولاتی مانند آشوب، انقلاب رنگی و تشدید فعالیت گروههای تروریستی در کشورهای هدف، خصوصا در منطقه غرب آسیا، بیشتر دیده میشود. علاوه بر آن، با توجه به روابط رو به رشدی که چین و روسیه با کشورهای این منطقه دنبال میکنند، به نظر میرسد احتمال تنشزایی و بحرانآفرینی در منطقه ما افزایش مییابد و بیثباتی به سمت تزاید میرود. نمونههای این بیثباتی را در افغانستان، عراق و سوریه شاهد هستیم و با توجه به وضعیت دولت در لبنان، چشمانداز بیثباتی در این کشور نیز وجود دارد.
این تحلیلگر مسائل عراق توضیح داد: در شرایطی که آمریکا ناگزیر از کاهش برخی تعهداتش در قبال کشورهای منطقه است، با توجه به روابط رو به رشد و حضور چین و روسیه در این منطقه، تمایل کشوری که به سمت کاهش تعهدات میرود برای بحرانآفرینی بیشتر میشود تا بتواند از فرصتها استفاده کند و برای بازیگران در حال خیزش در منطقه چالشهایی به وجود آورد.
وفایی فرد با اشاره به پیامدهای تحرکات داعش در عراق، گفت: بعد از ماهها دولت جدیدی در عراق روی کار آمده و آرامش نسبی در این کشور برقرار شده است. نخستوزیر اصلاحاتی در دست اجرا داشته و در این مدت نیز پیش رفته است؛ اما به نظر میرسد نمیتوان چندان به روزهای آرام در آینده عراق امیدوار بود. طبیعتا تکرار عملیات تروریستی و تحرکات گروههایی مانند داعش، روند اصلاحات اقتصادی در عراق را کُند میکند. دولت در عراق چندان قدرتمند نیست و وقتی ناچار است بخشی از توان خود را در حوزه امنیتی صرف کند در دیگر حوزهها نارسایی ایجاد خواهد شد.
وی اضافه کرد: نخستوزیر جدید به دنبال تغییراتی در عراق است و پاکسازی و جایگزینسازیهایی را در نیروهای امنیتی – اطلاعاتی دنبال میکند. او تلاش میکند افراد و گروههایی که به نخستوزیر سابق نزدیک بودند را از مناصب مهم امنیتی – نظامی دور کند. در این شرایط، حرکتهای تروریستی بر این روند نیز تاثیر منفی خواهد داشت.
این کارشناس مسائل عراق با تاکید بر اینکه تشدید ناامنی، باعث تشدید نارضایتی میشود، ادامه داد: در کنار این مسائل، افزایش قیمت کالاهای اساسی و ارزاق مردم نیز باعث خیابانی شدن سیاست در عراق میشود و نیروهای مختلف، از جمله هواداران مقتدی صدر، دوباره به صحنه بازمیگردند. این مسئله میتواند بحران جدیدی برای عراق رقم بزند.
وفایی فرد با اشاره به روابط آمریکا و عراق و مباحث مطرح شده درخصوص خروح نیروهای نظامی آمریکایی از عراق، گفت: تداوم این تحرکات امنیتی میتواند بستری برای امتیاز دادن دولت جدید به آمریکا نیز باشد. قاعدتا در سفری که نخستوزیر عراق به واشنگتن خواهد داشت، بحث تکمیل روند خروج نیروهای عملیاتی آمریکا که مجددا در عراق مطرح شده است، مورد گفتوگو قرار خواهد گرفت. بنابراین حوزههای اصطکاک منافع آمریکا و عراق بسیار زیاد است و شاید هیچ کشوری در این موقعیت قرار نداشته باشد. طبیعتا هرگونه ضعف داخلی میتواند تاثیرات منفی بر قدرت مانور یک دولت در عرصههای بیرونی داشته باشد.
وی درخصوص امکان تحریک گروههای تروریستی از سوی بازیگران داخلی و خارجی برای ناکارآمد نشان دادن دولت و افزایش نارضایتیها از عملکرد آن، گفت: طبیعتا در جامعهای مانند عراق که دولت برآمده از رایزنی و قدرتنمایی گروههای سیاسی است، وقتی برخی گروهها که از قدرت بیرون میمانند امکان اینکه در مسیر موفقیت دولت کارشکنی کنند، وجود دارد. اما در وضعیت فعلی، چندان نمیتوان این تحریکات را از گروههای داخلی دید. چرا که کُردها در دولت حضور دارند و امتیازات قابل توجهی نیز گرفتهاند و بحث «قانون نفت و گاز» نیز در حال پیشرفت است. اهل سنت نیز هنوز به این نتیجه نرسیدهاند که بخواهند اقداماتی علیه دولت پیش ببرند.
این کارشناس مسائل عراق در عین حال تاکید کرد: طرفهای خارجی میتوانند در افزایش تحرکات داعش دخیل باشند و این احتمال وجود دارد رویکرد آمریکا نسبت به افزایش تنشها و بیثباتی در عراق منفی نباشد.
0 Comments