آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد مسجد جامعی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به حضور پاپ «فرانسیس» در بحرین برای شرکت در کنفرانس «صلح و همزیستی» که به میزبانی بحرین برگزار شده بود، تصریح کرد: عموما پاپها زمانی به یک کشور سفر میکنند که اوضاع داخلی آن، به اندازه کافی با ثبات و قابل قبول باشد؛ با اینکه حکومت در بحرین در ظاهر استقرار سیاسی دارد، اما به واقع به لحاظ حقوق بشری دارای وضعیت بسیار نامناسبی است.
وی ضمن تشریح اقداماتی که دولت بحرین علیه معترضان سیاسی و پیروان مذاهب دیگر انجام میدهد، ادامه داد: سال 2011، بحرین یکی از کشورهایی بود که در آن به طور جدی اعتراضات فراوانی رخ داد. جمعیت زیادی از مردم این کشور بازداشت، مجروح و حتی کشته شدند. میزان شکنجه و آزار بازداشتیها بسیار زیاد بود و تخریب حسینیهها و مساجدی که بعضا از آثار تاریخی این کشور و متعلق به شیعیان بود و همچنین تظاهرات در میدان لؤلؤ که محل اعترضات مردمی بود، آنچنان خشونت بار انجام شد که اعتراضات شدید جمع زیادی از فعالان حقوق بشری را در پی داشت.
این استاد دانشگاه با اشاره به اظهارات معاون «حزب وفاق» بحرین مبنی بر اینکه با توجه به مواضعی که پاپ اعلام کرد، سفر او بیشتر به زیان رژیم بحرین تمام شد و آن را «مفتضح» کرد، گفت: همزمان با اعلام سفر پاپ فرانسیس به بحرین، جمع زیادی از سازمانهای داخلی و بعضا سازمانهای حقوق بشری دیگر کشورها که بعضا وابسته به سازمان ملل هم بودند، به او هشدار دادند که چنین شرایطی در این کشور وجود دارد. البته پاپ در موقعیتهای مختلف در طول این سفر، به این مسائل اشاره و نسبت به حقوق شهروندان و تبعیضهای مذهبی انتقاد کرد.
مسجد جامعی یادآورشد: بحرین حتی شهروندیِ تعداد زیادی از شهروندانش را باطل میکرد که این اقدام در دنیا بسیار به ندرت اتفاق میافتد، اما دولت این کشور بارها این حق را از افراد زیادی سلب میکرد. پاپ نسبت به این مسئله نیز انتقاد داشت. رویکرد انتقادآمیز پاپ در سفرش، که رژیم بحرین را مورد خطاب قرارداد و به صورت محترمانه و غیرمستقیم هم در صحبت عمومی و هم در گفتگو با پادشاه و خصوصا در ملاقات با ولیعهد، انتقاد کرد، بیسابقه بود.
وی گفت: بعد از انقلابهای بهار عربی، دولت بحرین سعی کرد تعداد زیادی از ساکنان کشورهای مختلف، از جمله پاکستان و اردن را در بحرین مقیم کند تا تعادل جمعیتی را به ضرر شیعیان تغییر دهد. این نکته را محققان موسسات بیطرف اروپایی بارها گفتهاند و اینکه رژیم در پی تغییر تعادل جمعیتی به زیان شیعیان است.
سفیر پیشین ایران در واتیکان با اشاره به دیدارهای پاپ در بحرین، خصوصا گفتگو با شیخ الازهر و تاکید و توجه به ضرورت گسترش همزیستی جهانی و برادرانه و نقش رهبران مدهبی در برطرف شدن تهدیدات مختلف عصر کنونی، افزود: در هر دورهای، موضوعی برجسته میشود، بعد از جنگ سرد، موضوع «گفتگوی دینی» به عنوان یک عامل مهم برای ایجاد صلح توسط کشورهای مختلف، چه توسعه یافته و چه کمتر توسعهیافته، و همچنین گروههای مذهبی مختلف، مطرح شد. این مسئله همچنان طرفداران زیادی دارد و برگزاری این نشستها را نیز باید در این چارچوب ارزیابی کرد.
وی با بیان اینکه این رویکردی منفی و اشتباه نیست، اما نمی توان به آن وزنی بیش از آنچه در چارچوب «مُد بودن» وجود دارد، داد، توضیح داد: نمی توان بعد از برگزاری این نشست، تاثیر چندانی در مسائل و چالشهایی که حتی منطقه ما دارد، مشاهده کرد. شرایط عملا چنین است. این مسئله تنها در مورد سفر پاپ به بحرین نیست، چرا که او سال 2019 نیز سفری به ابوظبی داشت و سپتامبر گذشته نیز به قزاقستان سفر کرد، با اینکه مباحثی که مورد توجه قرار میگیرد مثبت و مهم هستند، اما نباید درباره تاثیرات این سفرها و گفتگوها اغراق کرد.
مسجد جامعی با بیان اینکه تاثیرات سیاسی سفر پاپ را باید در دو حوزه داخلی بحرین و حوزه شیخنشینها بررسی کرد، گفت: امیر بحرین در مقطعی که پاپ به طور غیرمستقیم در باب مسائل حقوق بشری و وضعیت شکنجهها و اعدامها از رژیم انتقاد میکرد، خود را به خواب زد. این ژست نادرستی بود که انعکاس فراوانی یافت. در واقع امیر بحرین میخواست بیاعتنایی خود را به سخنان میهمان نشان دهد، اما در هر حال، با توجه به سفر پاپ، بعید است حکم اعدام حدود شش نفری که در بحرین در آستانه اجرا بود، نهایی و اجرا شود. با این وجود، نمی توان نسبت به تغییر وضعیت زندانهای بحرین و بهبود شرایط شیعیان این کشور چندان امیدوار بود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در دو، سه دهه گذشته بخش مهم و یا هدف اصلی مواردی که در قالب «گفتگوی دینی» مطرح میشود، «نتایج سیاسی» آن است، اضافه کرد: البته نمی توان منکر شد که این اقدامات نتایج فرهنگی نیز دارد؛ اما نتیجه اصلی و مهم این اقدامات سیاسی است و عمدتا این ابتکارات برای اهداف سیاسی در دستور کار قرارمی گیرند. البته در بحرین کلیسای بزرگی ساخته شده که قبل از آغاز به ساختش، پاپ سنگی برای آن فرستاده بود؛ سال گذشته نیز تقدیس شد و آغاز به کار کرد. این سفر و مراسم انجام شده فرصت مناسبی برای مسیحیان کاتولیک موجود در بحرین و عربستان، فراهم آورد.
وی با یادآوری اینکه در عربستان و دیگر شیخ نشینها، تعداد زیادی از مهاجران که اتفاقا ریشه آسیایی هم دارند، کاتولیکهای معتقدی هم هستند، خاطرنشان کرد: این افراد در عربستان هنوز هم جایی برای انجام مراسم دینی ندارد، در بحرین این کلیسای بزرگ برای مسیحیانی که حدود 80 تا 100 هزار نفر تخمین زده شدهاند، امکان مناسبی است و مسیحیان عربستان نیز میتوانند از آن بهره ببرند. نماینده رسمی پاپ، پل هیندر، نماینده رسولی پاپ در جنوب شبه جزیره در مصاحبهاش با روزنامه اوّنیره گفت این کلیسا منجر به افتخار و غرور مسیحیان خواهد شد و بخش قابل توجهی از هدف این سفر این بود که کاتولیکهای عربستان و بحرین در موقعیت مناسبتری قرارگیرند. بنابراین این اقدام، کمک بزرگی به اقلیت مسیحی در این کشورها بود. به احتمال فراوان دلیل اصلی سفر پاپ به این کشور، تقویت همین هویت کاتولیکی آنهاست. نکتهای که هیندر در مصاحبهاش بدان میپردازد. اسقف هیندر که سوئیسی است از سال ۲۰۰۳ تا کنون در شیخنشینها و سعودی به عنوان نماینده ویژه پاپ پیوسته حضور داشته و لذا کاملا منطقه و مسائل حقوق بشری بحرین را میشناسد و لذا آنچه را او میگوید میباید جدی گرفت.
0 Comments