مرتضی مکی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه یکی از پیامدهای حمله روسیه به اوکراین، به خطر افتادن صادرات غلات اوکراین و روسیه بود، گفت: «این دو کشور حدود ۳۰ درصد غله جهان را تامین می‌کنند و اعمال تحریم‌های شدید و سختگیرانه غرب علیه روسیه نگرانی زیادی را در جهان در خصوص بحران غذایی و افزایش قیمت غلات به دنبال داشت.»

وی با اشاره به اینکه اوکراین حدود ۲۰ میلیون تن غلات در انبارهای بندرهای خود در دریای سیاه دپو و آماده صادرات داشت، توضیح داد: «در همان زمان روسیه به اوکراین حمله کرد و با توجه به محاصره دریایی اوکراین توسط روسیه، راه صدور غلات از این کشور مسدود شد.»

مکی درباره رایزنی‌ها پیرامون صادرات غلات اوکراین نیز بیان کرد: «طی چند ماهی که از حمله روسیه به اوکراین می‌گذرد، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل رایزنی‌ها و تحرکات سیاسی را برای ایجاد کریدوری با هدف صادرات غلات اوکراین انجام داد.»

کارشناس مسائل اروپا درخصوص نقش و بازیگری ترکیه برای حل این مشکل گفت: «ترکیه با توجه به موقعیت جغرافیایی‌اش در دریای سیاه و دریای مدیترانه و دو تنگه بسفر و داردانل نقش ویژه‌ای در رایزنی‌های دبیر کل سازمان ملل پیدا کرد. در این میان رجب طیب اردوغان نیز از زمان حمله روسیه به اوکراین تلاش ویژه‌ای را برای رایزنی میان کی‌یف و مسکو انجام داد. درواقع ترکیه تلاش کرد با استفاده از فرصت، حداکثر بهره‌برداری سیاسی را از بحران اوکراین داشته باشد.»

به گفته این کارشناس، موضوع ایجاد کریدوری برای صادرات غله اوکراین، فرصت مناسبی را برای آنکارا ایجاد کرد و مذاکرات میان ترکیه، روسیه، اوکراین و سازمان ملل طی دو ماه گذشته به صورتی فشرده انجام شد تا در نهایت طرفین به توافقی در این زمینه در روز پنجشنبه ۳۰ تیرماه دست یافتند.

وی تاکید کرد: «این توافق یک موفقیت سیاسی برای ترکیه در عرصه سیاست خارجی و نقش مهم آن در مقابله با بحران ناامنی غلات در کشورهای دنیا به خصوص کشورهای آفریقایی ایجاد کرد به شمار می‌رود.»

مکی با بیان اینکه ترکیه در چند سال گذشته کوشیده روابط متوازنی میان آمریکا، ناتو و روسیه برقرار کند، گفت: «این تحرکات ترکیه در جهت همان سیاست پان‌عثمانیسم و اروپاگرایی است و آنکارا می‌خواهد در هر سه رویکرد، حداکثر بهره‌برداری سیاسی و اقتصادی را داشته باشد.»

وی افزود: «ترکیه نه می‌تواند با روسیه روابط پرتنشی داشته باشد و نه می‌تواند پیوندهای نزدیک خود با ناتو، اتحادیه اروپا و آمریکا را نادیده بگیرد. از طرف دیگر ترکیه می‌خواهد با کشورهای اسلامی نیز روابط نزدیکی داشته باشد و نقش یک قدرت منطقه‌ای را در روند تحولات سیاسی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا ایفا کند.»

مکی با تاکید بر این موضوع که ترکیه در قبال بحران اوکراین تلاش کرده است نقش متوازن و بی‌طرفی را نسبت به روسیه و اوکراین ایفا کند، گفت: «خروجی این سیاست را می‌توان در توافق روز پنجشنبه در استانبول دید.»

وی افزود: «طبق این توافق که برای ۴ ماه منعقد شده و قابل تمدید به صورت خودکار است، ترکیه مسئولیت مین‌زدایی از بنادر اوکراین را پذیرفته و دولت روسیه نیز متعهد شده است که از کریدور ایجاد شده برای صادرات غلات اوکراین با هدف حمله به این کشور استفاده نکند.»

به گفتی مکی، این توافق با یک شرط از سوی روسیه منعقد شد مبنی بر اینکه صادرات غلات و کودهای شیمیایی روسیه نیز مشمول تحریم‌های غرب قرار نگیرد و کشتی‌های روسی بتوانند بدون نگرانی از توقیف محموله‌های غلات از دریای سیاه و تنگه بسفر و داردانل عبور کنند.

این کارشناس تاکید کرد که پیش از این با توجه به تحریم‌هایی که غرب علیه مسکو اعمال کرده، یک کشتی محموله غلات روسیه توسط ترکیه توقیف شده بود، لذا این توافق یک امتیاز بزرگ برای روسیه نیز به شمار می‌رود و می‌تواند صادرات یکی از مهم‌ترین کالاهای خود را انجام دهد که تاحدودی تحریم‌ها علیه این کشور را کاهش می‌دهد.

مکی در نهایت با اشاره به اینکه توافق استانبول تاحدودی نگرانی‌ها از بحران غذایی را در میان کشورهای مشتری غلات اوکراین و روسیه رفع کرده، گفت: «در عین حال این توافق از افزایش قیمت غلات در جهان جلوگیری خواهد کرد.»