شورای راهبردی انلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه امضای سند مشارکت راهبردی، بازتابی از نگرانی رهبران اروپا نسبت به گسترش روابط کشورهای شورای همکاری خلیجفارس با چین و خصوصا روسیه در مقطع فعلی است، گفت: سند مشارکت راهبردی در آینده ممکن است بستر مناسبتری برای افزایش حضور امنیتی اروپاییها در منطقه خلیجفارس فراهم نماید.
آرش صفار در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به امضای سند مشارکت راهبردی اتحادیه اروپا با شورای همکاری خلیجفارس خاطرنشان کرد: این توافق طیف گستردهای از موضوعات، از جمله ثبات و امنیت در منطقه، امنیت انرژی در بازار جهانی، همکاریهای فرهنگی در حوزه علمی و تبادل دانشجو و انرژیهای سبز را در برمیگیرد. آنچه اهمیت این سند را بالا میبرد، همزمانی آن با برخی تحولات بینالمللی است که طی آن شاهد گسترش روابط کشورهای شورای همکاری با چین و روسیه و پیامدهای ناشی از جنگ اوکراین هستیم.
اروپا نگران گسترش روابط کشورهای خلیجفارس با چین و روسیه
وی با بیان اینکه امضای این سند، بازتابی از نگرانی رهبران اتحادیه نسبت به گسترش روابط کشورهای شورای همکاری خلیجفارس با چین و خصوصا روسیه در مقطع فعلی است، ادامه داد: کشورهای شورای همکاری پیش از این نیز روابط گستردهای با اروپا داشتند و گرچه احتمال افزایش آن وجود دارد، اما نمیتوان گفت ابعاد جدیدی در روابط میان آنها با این سند ایجاد خواهد شد.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا به حجم روابط تجاری اروپا با کشورهای شورای همکاری خلیجفارس اشاره کرد و گفت: دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا از چند سال قبل در قطر گشایش یافته بود و احتمال میرود در ماههای آینده این دفتر در عمان نیز تاسیس شود. اتحادیه سفیری نیز برای کار با کشورهای شورای همکاری معرفی کرده بود.
وی با بیان اینکه توانایی پیشبرد این طیف گسترده موضوعات از سوی دو طرف، مسئلهای قابل بحث است، گفت: اتحادیه اروپا، تاکنون نقشه راهی برای اجرایی شدن این موضوعات منتشر نکرده و مشخص نیست این طیف گسترده از اهداف بلندپروازانه، قرار است از چه مسیری پیش رود. ضمن اینکه برخی از موضوعات، از جمله مسائل مورد اختلافی میان کشورهای شورای همکاری خلیجفارس و اتحادیه اروپا، مانند موضوعات حقوق بشری و حقوق زنان، نیز مطرح هستند.
صفار تاکید کرد: طبیعتا این مسائل نمیتواند در کشورهای عربی منطقه مورد مذاکره قرار گیرد و ارزشهای اروپایی نیز نمیتواند در قالب این گفتگوها پیاده شود و یا اصلاحات احتمالی که اروپاییها انتظار دارند، در این کشورها پیش رود.
این کارشناس مسائل غرب آسیا درخصوص پیامدهای امضای سند شراکت راهبردی با اروپا تصریح کرد: به دلیل جنگ اوکراین و با توجه به تحریمهای اتحادیه اروپا علیه روسیه، کشورهای شورای همکاری در کوتاه مدت این قابلیت را دارند که بتوانند بخشی از نیازهای انرژی فسیلی اروپا را تامین کنند. از سوی دیگر، کشورهای شورای همکاری طرحهای بلندپروازانهای برای رفتن به سمت اقتصادهایی دارند که مصرف کربن در آن به شدت کاهش و بهرهگیری از انرژیهای تجدیدپذیر افزایش یابد؛ اتحادیه اروپا نیز در قالب توافق پاریس تعهدات بینالمللی در این رابطه دارد. این موضوع میتواند بستری برای همکاری ایجاد کند.
وی با بیان اینکه نمیتوان در کوتاه مدت شاهد تحول عمده و قابل توجهی در روابط میان کشورهای خلیجفارس و اروپا و یا معادلات منطقهای ناشی از سند شراکت راهبردی بود، گفت: با توجه به تحولات در سطح بینالملل و همچنین تحولات در نظم امنیتی منطقه، این سند در بلندمدت میتواند حائز اهمیت باشد و در آینده پیامدهای امنیتی داشته باشد. در واقع در آینده ممکن است این سند، بستر مناسب تری برای افزایش حضور امنیتی اروپاییها در منطقه خلیجفارس فراهم نماید. این حضور، با توجه به منافعی که اروپا در منطقه دنبال میکند، شرایط متفاوتی را نسبت به آنچه در دوره حضور آمریکا شاهد هستیم، ایجاد خواهد کرد.
عدم تغییر راهبرد شورای همکاری در روابط با چین و روسیه
این کارشناس مسائل غرب آسیا درخصوص تاثیر امضای سند راهبردی با اتحادیه اروپا بر خواسته آنها از رهبران کشورهای شورای همکاری خلیجفارس برای ایجاد فاصله با چین و روسیه اظهار داشت: به نظر نمیرسد اتحادیه اروپا بتواند در آن سطح که انتظار دارد مانع گسترش روابط کشورهای شورای همکاری با چین و روسیه شود و تغییری در راهبرد بلندمدت آنها ایجاد کند. این کشورها یک سلسله نیازهایی دارند که معتقدند میتوانند آنها را از شرق تامین کنند. تا زمانی که شاهد اقتصادی پویا و رشد یابنده در چین هستیم که نیازهای توسعهای کشورهای شورای همکاری را تامین میکند؛ این گرایش از بین نخواهد رفت.
صفار ادامه داد: کشورهای شورای همکاری نشان دادهاند آنچنان قابلیت و انعطاف سیاسی و دیپلماتیک دارند تا بتوانند منافع متعارض خود در روابط شرق و غرب را هماهنگ کنند؛ بنابراین فشارهایی که از سوی آمریکا و اروپا به آنها برای جلوگیری از توسعه روابط با چین و روسیه وارد میشود؛ چندان مانع جدی ایجاد نخواهد کرد. آنها شرق را مانند غرب واقعیت سیاسی میبینند و برخورداری از روابط متوازن با شرق و غرب، به آنها امکان تحرک دیپلماتیک بیشتر و پیگیری بهتر منافعشان را میدهد.
وی با اشاره به مواضع ضد ایرانی در این سند، از جمله درخصوص برنامه هستهای صلحآمیز ایران و فعالیتهای موشکی دفاعی، گفت: گرچه دو طرف نگرانیهایی در این موارد دارند، اما تفاوتهایی در راهبرد آنها وجود دارد. اتحادیه اروپا نسبت به نهایی شدن مذاکرات و دستیابی به توافق بسیار مشتاق است، اما کشورهای شورای همکاری به طور جمعی و انفرادی نگاههای متفاوتی نسبت به این مذاکرات دارند.
0 Comments