جدیدترین مطالب
اشتباه محاسبات در روابط با همسایگان را جدی بگیریم
أحدث المقالات
پیامدهای عضویت سوئد و فنلاند در ناتو
مهدی شاپوری در گفتوگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، ضمن اشاره به تصمیم سوئد و فنلاند برای عضویت در ناتو و ارائه درخواست آنها به ینس استولنبرگ، دبیر کل این پیمان نظامی، خاطرنشان کرد: فنلاند طولانیترین مرز را با روسیه دارد و این تحول راهبردی بسیار مهمی است که ناتو با هزار و 300 کیلومتر مرز، همسایه جدید روسیه میشود.
وی با یادآوری اینکه به لحاظ نظامی سوئد و فنلاند از سال 2014 و بعد از الحاق کریمه، همکاریهای نظامی خود را با ناتو افزایش داده بودند، افزود: بااینکه این درهمآمیختگی در عمل، پیشازاین هم اتفاق افتاده بود و اکنون تنها رسمیت مییابد، اما این رسمیت پیدا کردن نیز پیامدهایی دارد و اگر روسیه وارد تنش با سوئد و فنلاند شود، ناتو وارد دفاع از آنها خواهد شد. در این شرایط، روسیه با محدودیتهایی مواجه میشود.
این کارشناس مسائل بینالملل، با بیان اینکه گسترش ناتو به سمت شمال، پیامدهای راهبردی برای روسیه دارد، گفت: سوئد و فنلاند در دوران جنگ سرد، بیطرف بودند و پیوستن آنها به دشمنان روسیه، هزینههای امنیتی و نظامی سنگینی به مسکو در دریای بالتیک تحمیل میکند و این تمرکز و افزایش هزینهها، پیامدهای زیانباری برای روسیه دارد. روسیه اعلام کرده فعالیتهای نظامی بینالمللی در منطقه شمالگان رو به افزایش است و تبدیل منطقه شمالگان به صحنه بینالمللی عملیات نظامی باعث ایجاد مزاحمت و دردسر میشود و نمیتواند درباره این وضعیت بیتفاوت باشد.
شاپوری ادامه داد: سوئد و فنلاند معتقدند روسیه با حمله به اوکراین، نشان داده که قابل پیشبینی نیست و آنها باید به دنبال ارتقای امنیتشان باشند، اما با این اقدام، روسیه نیز چالشهایی را برای این کشورها ایجاد خواهد کرد، هرچند این چالشها در حدی میماند که باعث تقابل با ناتو نشود. درواقع روسیه باوجود تهدیدهایی که در ابتدا میکرد، در شرایط فعلی نمیتواند اقدام بیشتری انجام دهد. اکنون نیز مسکو صادرات گاز به فنلاند را قطع و اعلام کرده پایگاههای نظامی بیشتری در این منطقه ایجاد خواهد کرد. با توجه به وابستگی بیشتر اقتصاد فنلاند به روسیه، این اقدامات چالشهایی برای این کشور ایجاد خواهد کرد.
عضویت سوئد و فنلاند؛ خون جدید در رگهای ناتو
این عضو هیئتعلمی پژوهشکده مطالعات راهبردی، با بیان اینکه روسیه از تحولات اخیر متضرر خواهد شد، گفت: قطعاً عضویت سوئد و فنلاند نقطه عطفی در قدرت ناتو و موازنه جهانی میان قدرتهای بزرگ است. پیشازاین شاهد کاهش انسجام ناتو بودیم و ترامپ نیز اعلام کرده بود ناتو، اتحادی منسوخ شده است؛ اما با این تحولات خون جدیدی در رگهای ناتو جریان یافت و پیوندهای اتحاد در درون این پیمان نظامی تازهتر شد.
وی به مواضع چین نسبت به گسترش ناتو و احساس خطر این کشور نسبت به تحرکات این پیمان نظامی و رویکردهای تهاجمی آن اشاره کرد و افزود: عضویت سوئد و فنلاند قدرت نظامی ناتو را افزایش میدهد و این مسئله در رقابتهایی که میان غرب و روسیه و همچنین میان آمریکا و چین وجود دارد، بهعنوان نقطه قوتی برای غرب در نظر گرفته میشود.
شاپوری با اشاره به مخالفتهای ترکیه برای عضویت فنلاند و سوئد در ناتو و مسائل فنی که ناتو اعلام کرده برای این عضویت در حال بررسی آنها است، تصریح کرد: این دو کشور شرایط کاملاً متفاوتی نسبت به اوکراین دارند و از استانداردهای لازم برای عضویت در ناتو برخوردار هستند. آنها با افزایش بودجه نظامی خود تا سطح 2 درصد نیز، این رقم را به سطح خواسته ناتو رساندهاند.
وی اضافه کرد: درواقع، آنها به دلیل احساس خطری که دارند تمایل به عضویت در این پیمان را داشتهاند و این تصمیم ابتدائا از طرف ناتو نبوده است. ضمن اینکه ترکیه نیز با مذاکرات و امتیازگیری، مسائل عضویت این دو کشور را حل میکند و وزیر خارجه ترکیه با استقبال از دیپلماسی، اعلام کرده از سوئد و فنلاند تضمینهای مکتوب میخواهد.
این کارشناس مسائل بینالملل، به تهدیدهای روسیه مبنی بر استقرار سامانههای موشکی و ایجاد پایگاههای نظامی در کالینینگراد اشاره کرد و گفت: در شرایط فعلی، روسیه نیز امکان تشدید تنش را ندارد؛ اما در نهایت، نوع روابط روسیه با ناتو و همچنین سوئد و فنلاند به سرنوشت جنگ اوکراین و وضعیت تحریمها علیه روسیه بستگی دارد. اگر جنگ اوکراین طولانی شود، تنشها میان ناتو و روسیه بهصورت تصاعدی رشد خواهد کرد؛ اما توافق میان روسیه و اوکراین، تنشها را کاهش خواهد داد.
عدم بازگشت روابط روسیه و ناتو به شرایط قبل از جنگ اوکراین
وی ادامه داد: با توجه به این سطح از اختلافات میان روسیه و ناتو، شرایط به قبل از جنگ اوکراین بازنخواهد گشت. این اختلافات در بهترین حالت در همین سطح خواهد بود و در بدترین حالت افزایش هم خواهند یافت. تنها ممکن است روسیه بخواهد با تغییراتی، شرایط را عوض کند و صحنه را برهم بزند؛ مثلاً آقای پوتین در انتخابات 2024 شرکت نکند و یا از قدرت کنارهگیری کند و با حضور شخص دیگری در قدرت، مواضع روسیه تعدیل و اصلاح شود.
شاپوری خاطرنشان کرد: بااینکه در یکی دو دهه بعد از جنگ سرد، روسیه ارتباط خوبی با ناتو برقرار کرده بود اما ناتو، حدود یک دهه است که بار دیگر تبدیل به دشمن اول روسیه شده و این مسئله در کوتاهمدت از بین نخواهد رفت و دو طرف همچنان به رویارویی ادامه خواهند داد. گرچه این امید بود که با پیمانها و توافقهای موردی، این تنشها مدیریت شود و اکنون نیز جنگ اوکراین با توافقی پایان یابد، اما درهرحال این جنگ ارتباطات را قطع کرد و برگشت از این مسیر دشوار خواهد بود.
0 Comments