بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
از زمان ورود به عرصه انتخابات در آوریل سال گذشته، کندی عمدتا توانسته ۱۰ تا ۲۰ درصد آرا را در نظرسنجیها به خود اختصاص دهد. نظرسنجی انجام شده در هفته اخیر در ایالتهای سرنوشت ساز نشان داد که حضور وی سبب شده تا فاصله ترامپ با بایدن یک درصد بیشتر شود. ترامپ در شبکه اجتماعی خود در واکنش به حضور کندی نوشت: «او رقیب سیاسی جو بایدن قلابی است نه من. خیلی دوست دارم که او هم در انتخابات حضور دارد.»
پیرمحمد ملازهی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی اظهار داشت: «قبل از روی کار آمدن طالبان، تمام فضای هوایی افغانستان توسط آمریکاییها اداره میشد، یعنی تمامی پروازهای نظامی و غیرنظامی در اختیار آمریکاییها بود، اما با رفتن آمریکا خلأ ایجاد شد و سپس قطر و ترکیه برای پر کردن این خلأ اعلام آمادگی کردند.»
وی در پاسخ به این پرسش که چرا ترکیه برای اداره امور هوایی افغانستان پیشقدم شده است، گفت: «این مسئله به نگاه رجب طیب اردوغان به افغانستان بازمیگردد؛ چراکه اردوغان از قبل در این کشور حضور دارد و در بخشهای ترکنشین افغانستان سرمایهگذاریهایی انجام داده است. همچنین ترکیه عضو ناتو است و منافع ناتو و اروپا را در افغانستان پیگیری میکند.»
به گفته این کارشناس، اگر اکنون غرب و ترکیه دست به این اقدام یعنی در اختیار گرفتن بخش هوایی افغانستان نزنند ممکن است چین و روسیه قدم جلو بگذارند که در این صورت در رقابت شرق و غرب، غرب بهویژه آمریکاییها بازنده خواهند شد.
ملازهی با اشاره به اینکه در این رابطه ترکیه دو امتیاز دارد، ادامه داد: «نخست اینکه یک کشور اسلامی است که بهراحتی میتواند در افغانستان کار کند و دوم اینکه عضو ناتو است. لذا فضای کلی کار برای ترکیه آمادهتر از قطر است.»
وی درباره شرایط قطر برای پذیرفتن امور هوایی افغانستان هم گفت: «قطر هم تجربه و هم نیروی تخصصی بهتری نسبت به ترکیه در بخش هوایی دارد اما بهطورکلی فضا برای ترکیه بیش از قطر مهیا است.»
ملازهی با اشاره به نگاه نوعثمانیگرایی اردوغان تأکید کرد که این نگاه نیز به آنکارا کمک میکند تا در رقابتهای منطقهای بتواند نقشش را نسبت به کشورهای دیگری که میخواهند در افغانستان حضور داشته باشند بهتر ایفا کند.
این کارشناس افزود: «البته فقط بحث فرودگاه مطرح نیست و ترکیه میخواهد خط فکری اخوانی اردوغان را در افغانستان گسترش دهد.»
در ادامه ملازهی بابیان اینکه اکنون سه کشور شامل ایران، ترکیه و عربستان سعودی مدعی پیگیری الگوی اسلامی هستند، توضیح داد: «طبیعتاً وقتی کشوری اداره فرودگاهها را در دست گیرد و تمام رفتوآمد هواپیماها و ارتباطات هوایی را تحت نظر داشته باشد روی بخشهای دیگر نیز نفوذش بیشتر خواهد شد و اردوغان روی این مسئله هم حساب باز کرده است.»
به گفته این کارشناس نباید ازنظر دور داشت که ترکیه از قبل در شمال افغانستان سرمایهگذاری کرده بود که لازمه محافظت از آن سرمایهگذاریها، حضور مؤثرتر این کشور در افغانستان است.
ملازهی در خصوص پیامدهای حضور ترکیه در افغانستان و بر عهده گرفتن مدیریت فرودگاههای این کشور گفت: «در صورت تحقق این موضوع، در رقابتهای منطقهای بین کشورهای اسلامی در افغانستان، ترکیه در موضع برتر قرار خواهد گرفت که این مسئله باعث تشدید رقابتها بین کشورهای همسایه افغانستان خواهد شد؛ موضوعی که خیلی به مصلحت نیست.»
کارشناس مسائل افغانستان همچنین با اشاره به اینکه ترکیه بازی پیچیدهای را انجام میدهد، توضیح داد: «یعنی هم با طالبان کار میکند و هم چهرههای شاخص گروههای قبلی افغانستان شامل عطا محمد نور، ژنرال دوستم و یونس قانونی در ترکیه جمع شدهاند و زیر پرچم اردوغان جبهه مقاومتی را علیه طالبان تشکیل دادهاند.»
وی درباره نگاه طالبان به این اقدام ترکیه گفت که طالبان بر این عقیده است که این نیروها نمیتوانند قدرت آنها را به خطر بیندازند.
ملازهی درباره این اقدام ترکیه و منافعش برای این کشور گفت: «نخست اینکه ترکها میتوانند نفوذشان را در افغانستان گسترش دهند و مناطق ترکنشین افغانستان را تحت نظر میگیرند که این به سود شخص اردوغان تمام خواهد شد. همچنین ارتباطاتی که ترکیه میتواند از طریق افغانستان با کشورهای ترکزبان مانند ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان بگیرد در نگاه پانترکیسم اردوغان بسیار اهمیت دارد.»
کارشناس مسائل افغانستان درنهایت تأکید کرد که درهرحال افغانستان نیاز دارد که ارتباطات هواییاش بهصورت منظم و علمی اداره شود و وقتی این نیاز افغانستان توسط آنکارا پاسخ داده میشود، در مقابل ترکیه نیز نفوذ خود را در این کشور در جهت تامین منافعش گسترش خواهد داد.
0 Comments