جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
اکسیوس: بلینکن بزودی به عربستان می رود تا برای عادی سازی روابط اسرائیل با ریاض تلاش کند
رسانه آمریکایی اکسیوس روز سه شنبه به وقت محلی به نقل از دو مقام آمریکایی و یک مقام عرب گزارش داد که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا پس از سفرش به چین، این هفته قصد دارد به عربستان سعودی سفر کند.دولت بایدن به کار به سمت یک توافق بالقوه که می تواند راه را برای عادی سازی روابط عربستان با اسرائیل هموار کند، ادامه می دهد
راهبرد دفاعی اتحادیه اروپا؛ اهداف و چالشهای آن
یاسر نورعلیوند در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی ضمن تشریح ابعاد و اهداف طرح «قطبنمای استراتژیک» اتحادیه اروپا، پیشبینی و شناسایی تهدیدها و ارائه ارزیابی مشترک از محیط استراتژیک اتحادیه اروپا میان اعضا را از مهمترین این اهداف دانست و اظهار داشت: اتحادیه اروپا با تدوین قطبنمای استراتژیک به دنبال ایجاد چشمانداز مشترک یا همان «فرهنگ استراتژیک» میان اعضای خود در حوزه امنیت و دفاع است، موضوعی که اتحادیه اروپا از فقدان آن رنج میبرد.
اهداف قطبنمای استراتژیک
وی با بیان اینکه کشورهای عضو اتحادیه درک یکپارچهای از تهدیدات، خصوصاً در حوزههای امنیت و دفاع ندارند، گفت: اتحادیه اروپا به دنبال افزایش آمادگی عملیاتی و ایجاد ظرفیت برای اقدام مستقل و همچنین تعمیق مشارکت استراتژیک میان اعضا و بهبود توانایی اقدام دستهجمعی است که تاکنون نتوانستهاند آن را تحقق بخشند.
این تحلیلگر مسائل اروپا، تحریک نوآوری در زمینه امنیت و دفاع اروپایی با توجه به تحولات در حوزههای فناوریهای جدید را از دیگر اهداف ارائه این طرح عنوان کرد و ادامه داد: اتحادیه اروپا در قالب این طرح، به دنبال برطرف کردن نقاط ضعف سیاست دفاعی و امنیتی مشترک اروپایی و ایجاد انسجام میان ابتکاراتی میباشد که از سال 2016 آغاز شده است.
نورعلیوند «همکاری ساختارمند دائمی»، «صندوق دفاع اروپایی» و «بررسی سالانه هماهنگ در مورد دفاع» را ازجمله برنامههایی دانست که این قطبنما پیگیری مینماید. وی افزود: این قطبنما، به لحاظ عملیاتی چهار هدف قابلتوجه دارد که شامل توسعه نیروی واکنش سریع با 5 هزار سرباز، تأکید قوی بر همکاری دریایی، ایجاد جعبهابزار ترکیبی برای تهدیدات ترکیبی و هیبریدی و همچنین اهمیت دادن به بعد نظامی فناوریهای جدید، مانند هوش مصنوعی، فضا، حوزه سایبری و ضداطلاعات خصوصاً در زمینه رسانههای اجتماعی است.
ابهام در امکان اجرای راهبرد دفاعی
وی با بیان اینکه اتحادیه اروپا به دنبال این است که از یک بازیگر اقتصادی به بازیگری استراتژیک و تعیینکننده در نظم بینالملل در حال تغییر تبدیل شود، گفت: در این مسیر اتحادیه اروپا با چالشهای متعددی روبروست که تحقق این چشمانداز را در میانمدت با تردید مواجه میکند و به نظر میرسد آن را به فهرست آرزوهای غیرقابل اجرای این اتحادیه میافزاید.
این کارشناس مسائل اروپا یادآور شد: پیشازاین اروپا برنامههای دیگری نیز ارائه کرده بود که اهداف موردنظر قطبنمای استراتژیک را دنبال میکردند، اما هیچکدام نتوانستند به آن اهداف برسند و به نظر میرسد این طرح نیز دچار همان سرنوشت شود.
نورعلی وند توضیح داد: ادراکات و دیدگاههای متضاد اعضا درباره شدت تهدید و خصوصاً تفاوت دیدگاهها در برابر روسیه، چین، مهاجرت و سایر حوزههای راهبردی مسئلهای مهم است. ضمن اینکه فهرست گسترده تهدیدهای مورداشاره در قطبنمای استراتژیک، مانع ایجاد دستور کاری مؤثر و قابلاجرا خواهد شد. علاوه بر آن، میتوان طرح این قطبنما را به «اختراع مجدد چرخ» تعبیر کرد! چراکه این اتحادیه بهجای بهبود و تقویت مکانیسمهای موجود قبلی، مجدداً همان مکانیسمها را با ادبیاتی بهروز شده ارائه کرده است.
وی با تأکید بر اهمیت تطابق فرایندهای دفاعی – ملی و توجه به استراتژیهای دفاعی و ملی کشورهای اتحادیه اروپا ادامه داد: اگر همراستایی، همخوانی و پوشش این قطبنما با سیاستهای ملی، موردتوجه نباشد کشورها در اجرای آن همکاری نخواهند کرد. البته در خصوص بودجهها و تدارکات دفاعی نیز شاهد شکاف قابلتوجه میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستیم و با توجه به تفاوت کشورها در این خصوص، آنها نمیتوانند به یک اندازه از قطبنما حمایت کنند.
این کارشناس مسائل اروپا اضافه کرد: میان تهدیدهای شناساییشده و قابلیتهایی که برای این قطبنما در نظر گرفتهاند تعادل و تطابقی وجود ندارد، تهدیدها متعدد و وسیع، اما قابلیتها و مکانیسمها تکراری و قدیمی هستند. علاوه آن اقتصادهای آسیبپذیر اروپایی در شرایطی که هنوز نتوانسته بود آنگونه که باید از بحران اقتصادی 2008 رهایی پیدا کند، تحت تأثیر همهگیری کرونا، ضعفهای جدی نشان داد. در شرایط فعلی تنها 5 کشور اروپایی به 2 درصدی که باید از بودجه ناخالص داخلی خود به ناتو، بهعنوان مهمترین ابزار دفاعی و امنیتی خود، اختصاص دهند وفادار هستند.
ضرورت توجه به شفافیت رابطه قطبنمای استراتژیک با وظایف ناتو
نورعلی وند با اشاره بهضرورت توجه به شفافیت رابطه قطبنمای استراتژیک با وظایف ناتو برای دستیابی به چشماندازی روشن، گفت: باید در این راستا، وابستگی ساختاری دفاعی – امنیتی اتحادیه اروپا به آمریکا را نیز موردتوجه قرار داد. این اتحادیه قادر نیست برای آینده قابل پیشبینی بدون ایالاتمتحده، دفاع و امنیت خود را تضمین کند.
وی فقدان اراده سیاسی معطوف به عمل را مهمترین مانع در تحقق ایده قطبنمای استراتژیک اروپا برشمرد و ادامه داد: کشورهای عضو اتحادیه اروپا، حوزه سیاسی و امنیتی را حیطه حاکمیت ملی و آخرین سنگر دفاع از حاکمیت دولت ملی خود میدانند و تمایل ندارند تصمیمگیری در این حوزه را نیز به اتحادیه اروپا واگذار کنند.
این کارشناس مسائل اروپا به تمایل فرانسه برای استقلال راهبردی اتحادیه اروپا خصوصاً پس از برگزیت و ایفای نقش فعال در این رابطه در مقطع ریاست دورهای بر اتحادیه اروپا اشاره کرد و افزود: فرانسه بیش از هر کشور اروپایی دیگری رؤیای اروپایی مستقل را در سر میپروراند. علاوه بر این آنها همواره به دنبال این بودهاند که با ایفای نقش رهبری در اتحادیه هم بر وزن بینالمللی خود بیفزایند و هم اروپا را به رؤیای وحدت و استقلال راهبردی نزدیک سازند. پس از برگزیت و با توجه به سیاست خارجی منفعلانه آلمان، این فرصت برای فرانسه فراهمشده تا نقش رهبری را بر عهده گیرد، فرصتی که با توجه به ریاست دورهای بر اتحادیه اروپا امکان بهرهبرداری بیشتری دارد.
نورعلی وند درعینحال گفت: البته تردید اساسی وجود دارد که فرانسه بتواند بهتنهایی موفقیتی در این زمینه کسب کند. عملکرد اتحادیه اروپا ماهیتاً مبتنی بر مشارکت و همدلی اعضای آن است و فرانسه فقط میتواند نقش موتور محرکه و پیشران را در این زمینه ایفا کند. ضمن اینکه نباید فاکتور انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در فرانسه را نادیده گرفت چراکه در صورت پیروزی ملیگرایان افراطی هرگونه ایده مرتبط با وحدت اروپایی به محاق میرود اما اگر مکرون مجدداً در انتخابات آتی پیروز شود، میتوان امیدوار بود که بحثهای مرتبط با استقلال راهبردی اروپایی و قطبنمای استراتژیک دستکم در حوزه گفتمانی و نظری حرکتی روبهجلو داشته باشند.
0 Comments