شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر مسائل غرب آسیا با بیان اینکه بحث نشست تهران و مسائل ادلب دو دستور کار مهم برای نشست آستانه خواهد بود، گفت: اگر کشورها به سمتی بروند که روابط خود را با سوریه احیا کنند و با بازگشت سوریه به جهان عرب، فشارهای اقتصادی و سیاسی بر آن کشور کاهش یابد، واقعیت میدانی و سیاسی، اشغالگران سوریه را وادار به پذیرش واقعیتها میکند.
مصطفی نجفی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اظهارات وزیر خارجه قزاقستان درخصوص برگزاری دور جدید نشست آستانه در پایتخت قزاقستان در اواسط دسامبر خاطرنشان کرد: به نظر میرسد موضوع اصلی این نشست که در سطح معاونان وزیر خارجه برگزار میشود، بررسی دستور کار نشست تهران، سازوکارها و بازیگران حاضر در آن باشد.
وی با یادآوری اینکه تاکنون نشست آستانه در 16 دور به بررسی مسائل سوریه پرداخته است، ادامه داد: احتمال دارد در نشست آستانه، در رابطه با مناقشهای که در ادلب وجود دارد، مباحثی صورت گیرد؛ چراکه در یک ماه گذشته حملات هوایی متعددی از سوی روسها علیه مواضع گروههای مسلح در ادلب انجام شد که در تعارض با منافع و سیاستهای ترکیه بوده است و ترکها هم از این بابت نارضایتیهایی دارند.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا گفت: ترکها نفوذ زیادی در ادلب پیدا کردهاند، زیرا دست آنها در این منطقه بازگذاشته شده بود؛ اما به نظر میرسد تصمیم ایران، روسیه و همچنین دولت سوریه این است که ماجرای ادلب را به سرانجامی برسانند. به هر حال حل نشدن مسئله ادلب موجب میشود روند سیاسی حل بحران سوریه با مشکل مواجه شود. بنابراین بحث نشست تهران و مسائل ادلب دو دستور کار مهم نشست آستانه است.
نجفی با بیان اینکه در نشست قبلی آستانه، لبنان و چند کشور دیگر به عنوان ناظر حضور داشتند، اضافه کرد: احتمال دارد در نشست آتی، کشورهایی مانند امارات، اردن و حتی مصر حاضر شوند و اگر در این نشست شاهد حضور آنها نباشیم، ممکن است در نشست تهران حاضر شوند. اگر این کشورها در نشست تهران حضور یابند گشایش خوبی در روند سیاسی بحران سوریه رخ خواهد داد؛ چرا که در آن صورت اولین بار است که چنین جمعی درخصوص حل بحران سیاسی سوریه رایزنی میکنند.
ضرورت اتخاذ رویکردی واقع بینانه از سوی طرفها در نشست آستانه
وی ضمن تأکید بر ضرورت اتخاذ رویکردی واقعبینانه از سوی طرفها در نشست آستانه گفت: رویکرد اولیه و غالب در نشستهای آستانه، ممانعت از ایجاد منازعه در مناطق پرتنش بود تا ایران، ترکیه و روسیه اختلافات و تنشها در کانونهای بحران در سوریه، خصوصا در مناطق شمال آن را کنترل کنند. این سه بازیگر با درک واقعیتهای میدانی، مذاکرات مربوط به آستانه را از سال 2018 آغاز کردند. بعد از آن، این سه کشور، گفتگوها را به موضوعات سیاسی مانند تشکیل کمیته قانون اساسی و یا دعوت از مخالفان و بازیگران دیگر به عنوان عضو ناظر بسط دادند.
نجفی ادامه داد: این سه کشور، با وجود تلاشهایی که انجام شد، در حوزههای سیاسی به هدف نهایی که حل بحران سوریه باشد، نرسیدند. ترکها در این میان تلاش کردند وضع موجود را حفظ کنند تا کانون بحران در ادلب و شمال سوریه همچنان در اختیار و تحت نفوذ آنها باشد. در واقع در دو – سه سال گذشته ترکها به دنبال این بودند که در شمال سوریه وضعیت موجود را به نفع خود حفظ کنند و اجازه ندهند تغییری ایجاد شود. هر زمان که تنشی ایجاد شده و دیگر بازیگران به دنبال باز پسگیری ادلب بودند، ترکها درخواست نشستهای سیاسی دادند تا در چانه زنیهای سیاسی، وضعیت موجود را حفظ کنند.
وی تصریح کرد: اما واقعیت این است که تا زمانی که ماجرای ادلب حل نشود و تا وقتی ترکها تمایلات مداخلهجویانه در شمال سوریه را کاهش ندهند، مذاکرات آستانه نمیتواند به حل بحران کمکی اساسی بکند.
ضرورت پرهیز ترکیه از مداخلات
نجفی گفت: ترکها باید با واقع بینی از مداخلات خود در شمال سوریه کوتاه بیایند و اگر آنها نخواهند این واقعیت را بپذیرند که ادلب محل بازی و حوزه نفوذ آنها نیست، روسیه و ارتش سوریه به این سمت حرکت خواهند کرد که ادلب را با اقدام نظامی بازپس گیرند و ترکها را به شکلی از آن منطقه بیرون کنند؛ این مسئلهای است که میتواند تنشها را افزایش دهد و روند آستانه را با اخلال جدی مواجه کند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا با ابراز امیدواری نسبت به اینکه نشست آستانه بتواند مبنایی برای نشست تهران باشد تا طرفین بتوانند به تصمیم سیاسی درست برای حل بحران سوریه برسند، افزود: اگر بازیگرانی مانند امارات، اردن و مصر به سمتی بروند که روابط خود را با سوریه احیا کنند و با بازگشت سوریه به جهان عرب، فشارهای اقتصادی و سیاسی به آن کاهش یابد، شرایط و تحولات میدانی و سیاسی ترکها را وادار به پذیرش واقعیتهای موجود میکند.
نجفی تأکید کرد: این تحولات، فرایندی زمان بر است و نمیتوان انتظار داشت در چند ماه آینده همه مسائلی که در خصوص سوریه وجود دارد، حل شود. همانطور که در دو – سه سال گذشته با وجود همه نشستهایی که برگزار شده است، اتفاق سیاسی قابل توجهی را در سوریه شاهد نبودیم.
آمادگی سوریه برای تحرک در عرصه منطقهای و بینالمللی
وی با اشاره به سفر وزیر خارجه امارات به سوریه و اخبار منتشر شده مبنی بر این که پس از ۱۰ سال قطع روابط دوجانبه، سوریه و امارات نخستین توافقنامه همکاری را برای ایجاد نیروگاه برق در منطقه «وادی الربیع» در حومه دمشق امضا کردند، گفت: یک سلسله روندها حاکی از این است که سوریه در حال خروج از انزوای بینالمللی و منطقه ای است.
نجفی توضیح داد: سفر وزیر خارجه امارات به سوریه و گفتگوی تلفنی بشار اسد با ولیعهد امارات و احیای روابطی که با اردن و مصر در حال انجام است و همچنین خط لوله گازی که قرار است از مصر به لبنان کشید شود و از سوریه عبور کند و حتی کوتاه آمدن آمریکا از فشارها نسبت به این طرح، حاکی از آن است که سوریه به آرامی خود را در جهان عرب و منطقه احیا میکند. اگر سوریه به عنوان بازیگر موثر به جهان عرب و منطقه برگردد، ترکها چارهای جز نگاه واقعبینانه به مسائل سوریه نخواهند داشت.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا ادامه داد: به نظر میرسد در نشست تهران، مسئله اصلی ادلب و تلاش برای انتقال واقعیات موجود به ترکها خواهد بود تا ترکها از سیاست حفظ وضع موجود در شمال سوریه دست بردارند.
وی با اشاره به تهدید به عملیات نظامی از سوی ترکیه در شمال سوریه و برخی تحرکات نظامی در این منطقه، گفت: احتمال دارد ترکها در راستای بالا بردن قدرت چانه زنی خود در آستانه مذاکرات با چنین لفاظیهایی، اقدام نظامی محدودی در قالب حملات پهپادی و توپخانهای انجام دهند تا موضع خود را در شمال سوریه و ادلب مستحکمتر کنند و در فرایندهای سیاسی قدرت چانهزنی خود را افزایش دهند. ترکها معمولا قبل از هر نشستی تهدیدهای نظامی خود را در سوریه افزایش میدهند.
0 Comments