جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
فرصتهای راهبردی عضویت ایران در سازمان شانگهای
دکتر نوذر شفیعی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، ضمن اشاره به عضویت ایران در سازمان شانگهای، خاطرنشان کرد: منطقهگرایی همکاریها را افزایش میدهد و معمولاً رقابت و خصومت را به همکاری تبدیل میکند.
این تحلیلگر مسائل آسیا ادامه داد: سازمانهای منطقهای و بینالمللی رفتار اعضا را نظم میدهد و باید انتظار داشته باشیم با عضویت ایران در شانگهای، نوسانات موجود در سیاست خارجی برخی کشورهای عضو نسبت به ایران تعدیل و اصلاح گردد.
شفیعی با بیان اینکه گاه نهادهای منطقهای بهصورت دژی منطقهای در خصوص مقابله با تهدیدات عمل میکنند، گفت: پذیرش عضویت ایران به معنای این است که در صورت فشار به ایران اعضا در کنار آن بایستند. ضمن اینکه عضویت ایران در سازمان شانگهای میتواند تعدیلکننده رفتار غرب علیه ما باشد.
این نماینده پیشین در مجلس شورای اسلامی با تشریح ظرفیتهای گسترده سازمان شانگهای در حوزههای اقتصادی، سیاسی و امنیتی خاطرنشان کرد: جمعیت وسیع، اقتصاد متنوع با ساختارهای سیاسی و سنخیتهای اجتماعی و فرهنگی متشابه و عناصر تاریخی و زبانی هویتبخش مشترک و همچنین منابع انرژی گسترده مکمل باعث ایجاد انسجام شود که میتواند ابزار اقتصادی و استراتژیک بسیار مهمی برای ایران و کشورهای عضو باشد.
شفیعی با بیان اینکه عناصر قوامبخش متعددی وجود دارد که کشورهای عضو شانگهای را به سمت همکاری بیشتر سوق میدهند و آنها را در برابر فشارهای بیرونی تقویت و آسیب ناپذیر میکنند، یادآور شد: با ایجاد همافزایی، کشورهای عضو و ازجمله ایران میتوانند در مقابل تحریم مقاومت کنند و ظرفیتهای موجود تحریمها را کم اثر میکند. ما شاهد تحریم روسیه، چین و ایران هستیم و البته هند و پاکستان هم در معرض این تحریمها بودهاند که اکنون کاهش پیدا کرده است. درواقع تجمع این کشورها، بهنوعی باشگاه تحریمیها را ایجاد کرده که میشود از ظرفیت آنها در این راستا بهره برد.
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه فرصتهای متعددی از درون عضویت ایران در سازمان شانگهای ایجاد میشود، گفت: حتی برخی تلاشهای تجزیهطلبانه، تروریستی و افراطگرایانه میتواند موردتوجه این اعضا باشد؛ چراکه ایران در این زمینه تجربیات متعددی دارد و میتواند همافزایی ایجاد کند و علاوه بر آن میتواند با جلبتوجه سازمان شانگهای در مقابل ناامنی در مرزها، گرایشهای تجزیهطلبانه، رادیکال و تروریستی از ظرفیتهای آن استفاده کنند.
شفیعی با بیان اینکه صرف عضویت ایران در این سازمان برای تحقق اهداف ایران کفایت نمیکند و باید فعالیتها و ملاحظاتی را در دستور کار قرار داد، توضیح داد: ایران باید ارتباط خود را با دبیرخانه افزایش دهد؛ چراکه دبیرخانه سازمان میتواند با رصد موضوعات و مسائل مهم، توجه سازمان را به آنها معطوف کند. ایران باید بتواند در این زمینه فعال برخورد کند تا تأثیرگذاری زیادی داشته باشد. همچنین باید با چین و روسیه بهعنوان قدرتهای مهم در سازمان شانگهای رایزنی مستمر داشته باشد؛ چراکه درنهایت یکی از خصیصههای منطقهگرایی این است که بازیگران مهم منطقهای تعیینکننده هستند.
وی افزود: با توجه به اینکه کشورهای آسیای مرکزی کشورهای کوچک حاشیهای و کمتر تأثیرگذار هستند و با توجه به تعارضات هند و پاکستان که فرصت خودنمایی در شانگهای را ندارند و خصوصاً با توجه به چالشهای هند با چین، فضایی ایجاد میشود که ایران بتواند بعد از چین و روسیه سومین کشور تأثیرگذار در سازمان همکاری شانگهای باشد.
این تحلیلگر مسائل آسیا ضمن بررسی آثار تحریمهای بینالمللی علیه ایران بر فرصتهای راهبردی همکاری ایران با شانگهای، خصوصاً در ابعاد اقتصادی، اضافه کرد: شانگهای این ملاحظه را کاملاً مدنظر دارد و این مسئله را از طریق تأخیر در فرایند نهایی شدن عضویت پوشش میدهد. اینگونه نیست که رسمی شدن عضویت، ما را بلافاصله از تمامی تکالیف و حقوق برخوردار کند. درباره هند و پاکستان سه سال طول کشید که سازمان بهتدریج عضویت رسمی آنها را نهادینه کرد و در حقوق و تکالیف سهیمشان کرد.
شفیعی با تأکید بر ضرورت توجه دیپلماسی ایران نسبت به تجربه هند و پاکستان و فرایندهایی که بعد از عضویت پشت سر گذاشتند، گفت: به نظر میرسد سازمان شانگهای عضویت ایران را با توجه به وضع موجود و چشمانداز آینده پذیرفته است که این امر در تعدیل مواضع و رویکرد غرب نسبت به ایران نیز تاثیرگذار خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل آسیا، توضیح داد: روسیه و چین این نگرانی را هم دارند که با ایجاد بنبست در مسیر علاقه ایران به شرق، ناگهان تحت تأثیر مسائل مختلف، ایران به سمت غرب گرایش پیدا کند. اکنون نیز ما در دوره گذار ژئوپلیتیک قرار داریم که از برخی منظرها چندان طولانی نخواهد بود و در مراحل حساس و حیاتی کنونی، ممکن است ایران ناچار شود تصمیم بگیرد بخشی از شرق و یا بخشی از غرب باشد.
شفیعی ادامه داد: در این راستا، ایران باید بدون صحبت راجع به تحریمها، مکانیسمهای همکاری را در سازمان شانگهای شناسایی کند و به مبادلات اقتصادی در حوزههای انرژی و بانکی حتی با ارزهای غیر دلار آمریکا، در سازمان شانگهای روی آورد و در عمل به دنبال تحقق این مبادلات باشد. اگر اعضا ملاحظهای در این خصوص داشتند باید دور جدیدی از مذاکرات را در این سازمان آغاز کند.
0 Comments