بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
دکتر مجتبی نوروزی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی درخصوص نقش ایران در ایجاد ثبات و آرامش در افغانستان خاطرنشان کرد: سیاست رسمی ایران در قبال بحران افغانستان سیاستی منطقی، عقلایی و مبتنی بر عدم دخالت، تشویق همه گروهها به مذاکرات بین الافغانی و همچنین اعلام عدم پذیرش هر جریانی است که بخواهد از مسیر زور و قدرت نظامی در این کشور به قدرت برسد.
وی افزود: در کنار این سیاست سنجیده، باید به خواست و اراده مردم افغانستان و ارزشهای حقوق بشری که اکنون در این کشور در حال تهدید شدن است، توجه ویژه شود و در همه مذاکرات مورد تأکید قرار گیرد.
این کارشناس مسائل افغانستان با یادآوری اینکه حفظ ساختار جمهوری اسلامی در افغانستان که ساختار مورد پذیرش بخش عمدهای از مردم این کشور است، بسیار اهمیت دارد، گفت: ایران باید همواره تأکید کند؛ که هر گروهی بخواهد در قدرت مشارکت داشته باشد، باید به ساز و کار مورد تایید مردم پایبند باشد و از طرف دیگر رأی و نظر مردم مشخصکننده ساختار، جایگاه و جریانات در قدرت باشد و نه زور و اسلحه نظامی.
نوروزی با بیان اینکه ایران تا کنون به ضرورت درنظر گرفتن و پیاده شدن همه ارزشها در افغانستان پایبند بوده است، افزود: متاسفانه در حوزه تبلیغات در فضای رسانهای، به دلیل برخی اظهارنظرهای کارشناسی ناسنجیده که ارتباطی هم به موضع رسمی نظام نداشته است، شاهد ایجاد تصویری مخدوش از ایران در این حوزه هستیم که این مسئله ممکن است قدرت بازیگری جمهوری اسلامی را کاهش دهد.
وی تأکید کرد: باید از همه ابزارها برای فشار آوردن بر همه طرفها به ویژه گروه طالبان استفاده کرد تا پایبند به ارزشهای مورد تأکید جامعه افغانستان باشند، پای میز مذاکره بیایند و در نهایت بر اساس خواست و نظر مردم جایگاهشان تعیین شود.
نتایج نشست بین الافغانی در تهران
این تحلیلگر مسائل افغانستان به برگزاری نشست بین الافغانی در تهران اشاره کرد و با ارزیابی مثبت از این اقدامات ادامه داد: نشست تهران بسیار سازنده و فتح باب جدیدی بود که از فضای کدورت و بیاعتمادی میان طرفین کمی کاست، توانست نقطه عطفی باشد و مسیر را تغییر دهد.
نوروزی گفت: اینکه در بیانیه پایانی همه دو طرف تأکید کردند مشکل افغانستان راه حل نظامی ندارد، باید پای میز مذاکره با شیوههای سیاسی حل شود و گروهها حمله به زیرساختها و کشتار غیرنظامیان را تقبیح کردند، ارزشمند بود و ممکن است تا حدی نیروهای میدانی این جریانات را مجبور به رعایت حقوق غیرنظامیان و اماکن و زیرساختهایی کند که سرمایه ملی مردم افغانستان است.
وی با اشاره به تداوم خشونتها و تصرفات طالبان در افغانستان با وجود انجام برخی مذاکرات برای یافتن راه حل سیاسی اضافه کرد: بدون شک، آنچه مانع پیشروی طالبان خواهد بود «نشستها» نخواهند بود. طالبان اساسا به دنبال این هستند که با فشار آوردن در میدان نظامی، پای میز مذاکره امتیاز بگیرند. آنچه مانع پیشرویهای طالبان خواهد بود، مقاومتهای مردمی و تقویت نیروهای رسمی نظامی دولت افغانستان و اعلام حمایت معنوی از آنها برای ایستادگی بیشتر است.
تغییرات میدانی به ضرر طالبان
این کارشناس مسائل افغانستان با بیان اینکه در روزهای اخیر کمی جریان جبهههای نبرد علیه طالبان، تغییر کرده است، تصریح کرد: بخشی از توان نظامی طالبان نیروهای فصلی هستند که با شروع تابستان باید جبههها را ترک کنند و به کشاورزی بپردازند. این ممکن است پشتوانه نیروهای نظامی طالبان را دچار کاهش و خلل کند. بنابراین احتمال میرود که تا حدودی سرعت پیشروی طالبان کند شود. ضمن اینکه هماهنگی بیشتری میان فرماندهان مجاهدین و خیزشهای مردمی که هر کدام در مناطق خود مشغول مقاومت هستند، ایجاد شده که ارزشمند است.
تعارض منافع بازیگران خارجی
وی درخصوص اهمیت افزایش رایزنی و هماهنگی کشورهای همسایه و منطقه در جهت فراهم کردن زمینه ایجاد ثبات و آرامش در افغانستان، گفت: به نظر میرسد در شرایط فعلی بیش از هر چیزی باید این مسئله به گفتگوهای بینالافغانی موکول شود. هر چند هماهنگی بازیگران بیرونی مهم و تاثیرگذار است، اما تعارض منافعی که میان برخی از این بازیگران وجود دارد گره مذاکرات را کورتر خواهد کرد.
نوروزی توضیح داد: شواهدی در دست است که پاکستانیها به سیاست سابق خود، حمایت از طالبان برگشتهاند به طوری که هم از طالبان حمایت میدانی میکنند و هم سمت و سوی جهت گیریهای آنها چندان به نفع دولت مرکزی و جریانات فارسی زبان و غیرپشتونها نیست. در واقع تنشهای لفظی میان مقامات افغانستان و پاکستان در روزهای اخیر، موید این سیاست است.
این تحلیلگر مسائل افغانستان افزود: طالبان در شرایط فعلی در فضا و شرایط توهم قدرتمندی و پیروزی و مشروعیت قرار دارند.
نوروزی با هشدار نسبت به هر نوع تعامل که منجر به تقویت این انگاره شود،گفت: طالبان مادامی که احساس کند در موضع قدرت است به دلیل اینکه زمان برایش اهمیت ندارد و تامین امنیت و خواستههای مردم هم بر دوشش نیست، تن به مذاکرات واقعی و پذیرش مشارکت دیگران در قدرت نمیدهد.
اهمیت صلح و ثبات پایدار افغانستان برای ایران
وی در خصوص نقش ایران برای کمک به ایجاد ثبات در افغانستان، یادآور شد: صلح و ثبات پایدار در افغانستان برای ایران بیش از سایر کشورها اهمیت دارد و در راستای تامین منافعش ارزیابی میشود. در واقع جهت گیریهای ایران همواره در راستای صلح و ثبات افغانستان بوده، از آن حمایت کرده است و در این مسیر هم میتواند نقش موثر و فعالی داشته باشد.
نوروزی اضافه کرد: به نظر میرسد صلح پایدار در افغانستان به امر توسعه بر میگردد و توسعه در این کشور جز با کمک کشورهای خارجی و با توسعه ترانزیت که جایگاه و ویژگی خاص افغانستان است، امکانپذیر نیست. افغانستان میتواند از این مسیر درآمد پایداری داشته باشد و ایران میتواند مسیر امنی برای تجار این کشور و آسیای مرکزی باشد تا از این طریق با دنیا تجارت کنند. این مسیر، اگر موانع سیاسی از طرف قدرتها ایجاد نشود، مهمترین عامل ایجاد ثبات پایدار درافغانستان خواهد بود.
0 Comments