دکتر الهه نوری غلامی زاده در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اظهارات رئیس‌جمهور روسیه پس از دیدار با همتای آمریکایی خود مبنی بر اینکه اولین دیدار میان دو طرف گامی در راستای ثبات استراتژیک بود و هیچ‌گونه خصومتی بین دو طرف وجود نداشت، اظهار داشت: به نظر می‌رسد هدف بایدن بهبود فضای روابط میان دو کشور است و او ضمن حفظ ظاهر آرام سیاست، گاهی از محافظه‌کاری، زمانی از ابزار زور و مواردی هم از فشارهای اقتصادی استفاده می‌کند.

تلاش بایدن برای انتقال دشمنی با روسیه به لایه‌های زیرین قدرت

وی ضمن اشاره به طرح مباحثی مانند مداخله روسیه در انتخابات آمریکا و ایجاد فضایی علیه ترامپ، افزود: در این فضا بایدن روسیه را به‌عنوان دشمن معرفی کرد و واژه‌های ناخوشایندی علیه آن به کار برد، اما وقتی بحث انتقال این دشمنی به لایه‌های زیرین قدرت مطرح می‌شود طبیعتاً دیداری انجام می‌دهند و ادبیات تغییر می‌کند. این مسائل به معنای این نیست که دو طرف دشمنی سابق را کنار گذاشته‌اند، بلکه حاکی از این است که شرایط کنونی نظم بین‌الملل ایجاب می‌کند که هیچ جنگ کلامی و عملی میان آن‌ها وجود نداشته باشد.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با تأکید بر اینکه قطعاً دشمنی و رقابت میان این دو کشور وجود دارد و کوچک‌ترین حرکت روسیه حساسیت کاخ سفید را برمی‌انگیزد، گفت: با توجه به بحران‌های اقتصادی و معیشتی و پیامدهای ناشی از شیوع کرونا، دنیا در شرایطی به سر نمی‌برد که بتوان وضعیت خصومت‌آمیز دیگری را ایجاد کرد و بایدن هم در راستای این سیاست گام برمی‌دارد. بعد از خروج ترامپ هم جو حاکم بر اخباری که از کاخ سفید بیرون می‌آید نیز در جهت تلطیف شرایط است.

نوری با اشاره به «قاتل» و «خودکامه ضعیف» خطاب کردن پوتین از سوی بایدن پیش از برگزاری این دیدار و قرار گرفتن روابط آمریکا و روسیه در بدترین شرایط خود، ادامه داد: اولین دیدارها همواره تعیین‌کننده است و آمریکا هم متوجه ثباتی که پوتین در ابعاد مختلف برای روسیه فراهم کرده، است. این نشان می‌دهد پوتین شخصیتی دارد که می‌تواند منازعات را مدیریت کند.

تغییر ادبیات سیاسی در مذاکره

وی درعین‌حال با بیان اینکه تغییر ادبیات سیاسی دو طرف در ملاقات از توافق‌های پنهان خبر می‌دهد، به تصویب سند مشترک دو کشور درباره ثبات استراتژیک برای پایه‌گذاری اساسی جهت آینده کنترل سلاح‌ها و کاهش خطرات از طریق مذاکره، اشاره کرد و افزود: به نظر می‌رسد احتمالاً در این دیدار روی کنار گذاشتن اختلافاتشان با برگشتن به یکسری قراردادهای نظامی، مانند تمدید پیمان جدید کاهش تسلیحات استراتژیک موسوم به «استارت نو»، گفتگوهایی شده است. البته در ماه‌های آینده واقعیت آنچه در این ملاقات گذشته روشن‌تر خواهد شد.

این استاد دانشکده مطالعات جهان درعین‌حال با اشاره به برخی موضوعات موردبحث روسای جمهور دو کشور ازجمله مباحث ثبات استراتژیک، امنیت سایبری، درگیری‌های منطقه‌ای، روابط تجاری، همکاری در شمالگان و همچنین توافق برای بازگشت سفرا، تأکید کرد: قطعاً ماحصل این دیدار همکاری نزدیک دو کشور نخواهد بود و ممکن است تنها درباره موضوعات موردبحث در آینده گفتگو شده باشد.

وی در رابطه با چشم‌انداز روابط روسیه و آمریکا با توجه به اعمال تحریم‌های آمریکا علیه روسیه و پاسخ متقابل مسکو به آن و برخی تنش‌های دیپلماتیک میان دو کشور، به اظهارات سخنگوی کرملین پس از دیدار بایدن با پوتین در خصوص اینکه دلیلی برای حذف آمریکا از لیست «کشورهای غیر دوست» نیست پرداخت و گفت: قطعاً این سیاست‌های کلان از درون چرخه قدرت حاکم بر آمریکا بیرون می‌آید و کاخ سفید صرفاً اجراکننده آن است. تصمیم برای اعمال تحریم‌ها به‌راحتی اتخاذ نشده، با تغییر دولت‌ها عوض نمی‌شود و ادامه خواهد یافت.

ابتکار عمل خاصی از بایدن شاهد نبودیم

نوری اضافه کرد: از زمان روی کار آمدن بایدن تغییر خاصی در سیاست‌ها رخ نداده و تاکنون هیچ ابتکار عمل خاصی از سوی بایدن شاهد نبوده‌ایم که نشان‌دهنده سیاست خاصی باشد. بایدن تاکنون تنها به اصلاح برخی سیاست‌های ترامپ پرداخته است. گویا برای خود زمان می‌خرد که یکسری مسائل اقتصادی و مشکلات ناشی از کرونا رفع شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به نگرانی آمریکا از نزدیکی روابط روسیه با چین و تأثیر آن بر مذاکرات میان بایدن و پوتین، گفت: آمریکا به لحاظ اقتصادی در مقابل چین شکننده است و نمی‌خواهد در رابطه با مسائل نظامی هم شکننده باشد. بسیار طبیعی است در مذاکرات با روسیه بحث چین و مدیریت رقابت با چین هم مطرح شود؛ اما قطعاً روسیه چین را رها نخواهد کرد، به‌علاوه خصومت روسیه و آمریکا دیرینه است.

چشم‌انداز روابط آمریکا – روسیه

وی در خصوص آینده روابط آمریکا و روسیه با توجه به گفتگوهای صورت گرفته میان روسای جمهور دو کشور، اظهار داشت: روسیه در قبال ایالات‌متحده اهداف عمده‌ای را مدنظر دارد؛ ازجمله تضمین عدم وقوع هرگونه نزاع مسلحانه به‌ویژه در خصوص ناتو، بازدارندگی در حوزه‌های تسلیحاتی، فضایی و فضای مجازی که از مهم‌ترین این اهداف هستند؛ بنابراین به نظر می‌رسد در آینده نزدیک نمی‌توان انتظار روابط مبتنی بر اتحاد یا امضای قراردادهای همکاری بین این دو کشور را داشت.

وی تأکید کرد: با توجه به اینکه روابط نزدیک روسیه با ایران، کره شمالی و چین همواره با حساسیت ایالات‌متحده مواجه بوده است، کما اینکه در این مذاکرات هم اشاره‌ای به این مسائل شده است، ارتقاء همکاری در زمینه‌های زیست‌محیطی و پزشکی در شرایط شیوع کرونا، محتمل‌ترین نوع همکاری است که می‌توان در آینده نزدیک میان دو کشور مشاهده کرد.