شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: معاون علمی پژوهشکده شهید صدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه بودجه دفاعی سال 2021 آمریکا بیشترین میزان بودجه تحقیق و توسعه تاریخ این کشور در حوزه دفاعی را به خود اختصاص داده است، گفت: هیچیک از رقبای جهانی آمریكا، توان تخصیص این میزان از هزینه برای تحقیق و توسعه در حوزه نظامی را ندارند.
دکتر مهرداد حلالخور در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه بودجه نظامی آمریکا از سال 1945 تاکنون روند کاهشی داشته، توضیح داد: این بودجه از 35.5% تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال 1944 به 8.6% تولید ناخالص ملی آمریکا در سال 1968 و 4.5% تولید ناخالص داخلی در سال 2010 و در نهایت به 3.1% تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال 2020 رسیده است.
وی ادامه داد: گرچه بنا به برخی حوادث مانند جنگ عراق و افغانستان؛ نوسانهایی در نسبت هزینههای دفاعی به تولید ناخالص داخلی آمریکا ایجاد شده، اما در آمریکا مسائل نظامی و بودجه دفاعی همیشه ماهیت ساختاری دارند و کارشناسان ثابت امنیتی و دفاعی این بودجه را مینویسند و ایدهها و دیدگاههایشان با رفتوآمد دولتها تغییر چندانی نمیکند و درواقع یک عقل ساختاری در بودجهنویسی دفاعی آمریکا حاکم است.
این استاد دانشگاه تهران به رویکرد چرخش به سمت شرق آسیا و کم کردن حضور مستقیم نظامی در خاورمیانه که در دوره اوباما آغاز شد، اشاره کرد و گفت: آمریکا رویکرد کاهش حضور نظامی مستقیم در خاورمیانه را تا حدودی دنبال و تلاش کرد در این منطقه از ظرفیتهای بینالمللی بیشتر استفاده کند، اما به دلیل اینکه رابطه بینالمللی ترامپ با اروپا بهخصوص کشورهای عضو ناتو ضعیفتر بود، دولت آمریکا در دوره ترامپ نتوانست این برنامه را بهخوبی پیاده کند.
حلالخور با بیان اینکه سیاست بایدن برای کاهش نیروهای آمریکایی در عراق همزمان با افزایش هفت برابری نیروهای ناتو در عراق؛ نشان از این رویکرد در سیاست خارجی دولت جدید آمریکا است؛ اضافه کرد: پولی که ترامپ میخواست با تهدید و ارعاب از اروپاییها در قالب پیمان ناتو بگیرد، بایدن در راستای اهداف غرب و بهخصوص آمریکا، بهراحتی و با دادن نقش به اروپا در قالب ناتو؛ هم از پول و هم از نیروهای اروپایی استفاده میکند.
تمرکز بر فنّاوریهای جدید
این تحلیلگر مسائل بینالملل با یادآوری اینکه آمریکا بودجه حضور نظامی مستقیم خود در سایر کشورها را کاهش و آن را به تحقیق و توسعه، آزمودن و ارتقاء بهخصوص در حوزه فنّاوریهای جدید تخصیص داد، گفت: در دوره ترامپ و در سیاستهای کلان دفاعی آمریکا این مسئله بهصورت کاملاً عیان ابراز شد که آمریکا در بخشهای مهمی از نیروهای نظامی خود نظیر «نوسازی نیروهای هستهای»، «قدرت موشکی، ضد موشکی و فضایی» و «فضای سایبری و فنّاوریهای نوظهور» در حال فرسایش و عقب افتادن از رقبای جهانی خود است و باید بودجهریزی نظامی مبتنی بر بازسازی این توانمندیها باشد؛ بنابراین دولت ترامپ از همه پیمانهای بینالمللی که نوسازی و گسترش عوامل برتری بخش نیروی نظامی آمریکا را محدود میکند، خارج شد.
وی با بیان اینکه بودجه نظامی آمریکا در سال 2020، 704 میلیارد و 500 میلیون دلار بود که در سال 2021 به 705 میلیارد و 400 میلیون دلار افزایش یافت، ادامه داد: افزایش 1.1 میلیارد دلاری این بودجه هم به دلیل افزایش تورم پولی در آمریکا بوده است؛ بنابراین بودجه دفاعی آمریکا در سال 2021 نسبت به سال گذشته خود؛ افزایش قابلتوجهی حتی از نظر کمی نداشته و با لحاظ کردن میزان تورم بالای 2% اقتصاد این کشور حتی میتوان گفت که بودجه نظامی واقعی آمریکا در سال 2021 نسبت به سال گذشته به لحاظ واقعی کاهش نیز داشته است.
حلالخور با یادآوری اینکه بودجه نظامی پیشنهادی اوباما در سال 2010 با رقم 668 میلیارد دلار، گفت: این رقم 4.5 درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا را شامل میشده است که ازلحاظ اقتصادی و با لحاظ کردن میزان تورم پول، بیشتری را به حوزه دفاعی آمریکا اختصاص میداده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به خروج آمریکا از برخی پیمانهای دوجانبه و بینالمللی ازجمله پیمانهای فضایی، هستهای و موشکی گفت: برای مثال خروج آمریکا از پیمان INF به دلیل خطری بود که از جانب چین احساس میکرد و در این مورد حتی روسیه نیز با آمریکا احساس مشترکی داشت. خروج از پیمانهای بینالمللی محدودکننده قدرت نظامی، فصل جدیدی از رقابتهای جهانی در حوزه نظامی را آغاز کرد.
وی اضافه کرد: برای مثال آمریکا اعلام کرد در فضا موشکهایی که قابلیت هستهای دارند مستقر میکند. روسیه هم موشک هایپرسونیک را آزمایش کرد که بههیچعنوان قابل ردگیری و انهدام توسط هیچ سامانهای نیستند، یا قطارهای هستهای که موشکهای هستهای حمل میکردند و مشخص نیست موشک در کدام قطار است را در دستور کار قرار داد. این برای روسیه بازدارندگی داشت چراکه یک قطار ممکن بود در مرز اروپا باشد و یا در مرز آمریکا!
معاون علمی پژوهشکده شهید صدر مجمع تشخیص مصلحت با بیان اینکه در اسناد هستهای سالهای 2016 تا 2020، آمریکا آشکارا و به تکرار این نکته را بیان کرده که در حال از دست دادن برتری یا حاشیه امنش در موضوعات هستهای است، تصریح کرد: آنها درصدد برآمدهاند که توان هستهای خود را توسعه بدهند، البته نه توسعه به مفهوم تعداد بلکه به مفهوم فنّاوری.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر بر اساس گزارشها و تحلیلهای منابع آمریکایی، ابزارهای نظامی آمریکا، مثلاً جنگندهها، ناوهای هواپیمابر و موشکهایشان، بهشدت ازلحاظ تجهیزات دچار فرسودگی شدهاند. آنها بر مبنای این ضعفها بودجه 2021 را نوشتند؛ بنابراین بودجه 106 میلیارد دلاری تحقیق و توسعه در حوزه نظامی و دفاعی با در نظر گرفتن این ملاحظات معنا پیدا کرد. آمریکا برای پیروزی در رقابت جهانی شکلگرفته نیاز به این بودجه برای حوزه تحقیق و توسعه خود دارد.
حلالخور اظهار داشت: درواقع آمریکا با کاهش نیروی عملیاتی حاضر در پایگاههای نظامیاش در خارج از مرزهای آمریکا توانسته است باوجود رشد تنها 1.1 میلیارد دلاری هزینههای دفاعی این کشور در سال 2021 نسبت به سال 2020؛ مبلغ 106 میلیارد دلار صرف تحقیق و توسعه، آزمودن و ارتقای فناوریهای مرتبط با توان نظامی ایالاتمتحده کند.
تمرکز ویژه بر افزایش توان هستهای در تسلیحات دریایی، زمینی و هوایی
این کارشناس مسائل بینالملل ضمن تشریح جزئیات ارقام تخصیصیافته در بودجه نظامی آمریکا برای فعالیتهای هستهای این کشور، گفت: آمریکا در بخش بمبهای جدید، هواپیمایی که سلاح هستهای را حمل کند، موشکهای بالستیک که از زیردریایی شلیک شود و موشکهایی که روی زمین شلیک میشوند ارقام بالایی را اختصاص داده است؛ اما نکته این است که همه اینها ذیل بهرهبرداریهای هستهای صورت میگیرد.
حلالخور با بیان میزان هزینههایی که در خصوص هزینههای فعالیتهای موشکی آمریکا در حوزه موشکهای بالستیک و نسل جدید سیستم دفاعی از جمل تاد و پاتریوت در لایحه بودجه سال 2021 آمده، تأکید کرد: البته آنگونه که یمنیها عربستان را هدف حمله قرارمی دهند، کارکرد سامانههای دفاع موشکی آمریکا یا بهشدت زیر سؤال است یا اینکه آمریکا عامدانه میخواهد عربستان هدف حمله قرار گیرد. بههرحال آمریکا در حال افزایش توانمندی این سامانهها است تا اعتبار بینالمللی خود را حفظ کنند.
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه همه برنامههایی که در دوره اوباما بیسروصدا انجام میشد در دوره ترامپ با سروصدایی بیشتر دنبال شد، گفت: پیشنهاد ایجاد شاخه جدید نیروی فضایی از قبل در مجامع کارشناسی آمریکایی مطرحشده بود، اما ترامپ به آن رسمیت بخشید و بخش فضایی ارتش را از نیروی هوایی جدا کرد. البته این مسئله چندان تفاوت محتوایی ایجاد نمیکند، اما باعث تمرکز مدیریتی میشود که 18 میلیارد دلار هزینه هم در این بخش انجام دادهاند.
شکلگیری رقابت جدید بین آمریکا و چین در حوزه دریایی
وی همچنین به هزینههایی که آمریکا برای نوسازی تجهیزات نظامیاش در نیروهای هوایی و دریایی اختصاص داده اشاره کرد و افزود: آمریکا در حوزه نیروی دریایی به دنبال بهرهگیری از موشکهایی است توانمندی هستهای دارند و این مسئله مهمی است. در این حوزه رقابتی بین آمریکا و روسیه از گذشته وجود داشت و هنوز هم وجود دارد، علاوه بر آن رقابت جدیدی بین آمریکا و چین هم در حال شکلگیری است، چراکه چین در سالهای اخیر پیشرفتهای قابلتوجهی در حوزه دریایی و زیردریایی داشته و این آمریکا را واداشته که در این حوزه بهصورت دقیقتر کار کند.
بودجه بیسابقه در تحقیق و توسعه
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بودجه 2021 از دیدگاه آمریکا چهار حوزه را برای تحقیق و توسعه بسیار مهم در نظر گرفته است؛ گفت: این چهار حوزه شامل موشکهای هایپرسونیک که قابل رهگیری و انهدام نباشند، حوزه مایکروالکترونیک که در آن اینترنت 5G نیز جزء مسائل نظامی آمریکایی تلقی شده، سلاحهای خودکار و هوش مصنوعی است.
0 Comments