غزه، اوکراین و جایگاه تخریبشده اروپاییها در افکار عمومی
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل شبهقاره در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی درباره ضرورت ارتقای مناسبات سهجانبه ایران، ترکیه و پاکستان در سایه گسترش روابط آنکارا و اسلامآباد گفت: ایران، ترکیه و پاکستان سابقه دیرینه همکاری در چارچوب همکاریهای منطقهای سنتو و سیتو دارند که تجربه خوبی برای افزایش همکاری اقتصادی، تجاری و سیاسی بین این سه کشور بود.
ملازهی گفت: متغیر اصلی امروز مناسبات پاکستان و عربستان است. درواقع پاکستانیها تابهحال مناسباتی بسیار راهبردی با عربستان سعودی داشتند و این کشور رقابت پشتپردهای با ترکیه داشت؛ اما در حال حاضر این مناسبات تا حدودی تغییر کرده است.
ملازهی با اشاره به شکلگیری یک سلسله مشکلات در مناسبات ریاض و اسلامآباد توضیح داد: «ازجمله مهمترین این مشکلات در وهله نخست، به حمله عربستان به یمن به دستور محمدبنسلمان مربوط میشود. چراکه عربستان ائتلافی بدین منظور شکل داده بود و بدون آنکه با پاکستان مشورت کند، این کشور را نیز در فهرست کشورهای ائتلاف علیه یمن قرار داد. این مسئله اختلاف زیادی بین دولت وقت نواز شریف و ارتش ایجاد کرد. پسازآن بود که دولت پاکستان این مسئله را به مجلس ارجاع داد و در مجلس نیز مسائل طوری طراحی شد که حضور پاکستان در ائتلاف سعودی رأی نیاورد؛ لذا عملاً طرحی که بن سلمان طراحی کرده بود و بر اساس آن امیدوار بود که ارتش پاکستان را نیز به جنگ یمن بکشاند با چالش مواجه شد.»
وی ادامه داد: «باید توجه داشت که ارتش پاکستان، ارتش قدرتمندی است و اگر به ائتلاف سعودی علیه یمن میپیوست، قطعاً شرایط به نفع ریاض تغییر پیدا میکرد.»
به گفته این کارشناس، مسئله مهمتر دیگری که منجر به ایجاد اختلاف بین عربستان و پاکستان شده مسئله کشمیر است. در آن زمان نارندرا مودی، نخستوزیر هند برخی مواد قانون اساسی را که خودمختاری ویژهای به کشمیر میداد، لغو کرد و کشمیر را به یک ایالت مثل باقی ایالتها تبدیل کرد. با چنین تصمیمی خریدوفروش ملک در آنجا آزاد شد و خطر برهم خوردن ترکیب جمعیت به ضرر مسلمانان پیش آمد، لذا پاکستان از عربستان سعودی خواست که اجلاس اضطراری در سازمان همکاری اسلامی در جده تشکیل دهد، ولی سعودی زیر بار چنین مسئولیتی نرفت.
ملازهی ادامه داد: از آن به بعد بود که تقریباً مناسبات پاکستان و عربستان سعودی به نوعی دچار تیرگی شد؛ لذا پاکستان با هدف آنکه این حرکت عربستان را جبران کند، به سمت ترکیه گرایش پیدا کرد؛ زیرا ترکیه بههرحال با عربستان سعودی رقابتهایی دارد. درواقع جریان اخوانی ترکیه معتقد است که الگوی اسلامی قدرت را در اختیار دارد و عربستان سعودی که مدعی اسلام ناب است، بر سر این مسئله با ترکیه دچار اختلاف شده است.
این کارشناس ادامه داد: اکنون برای پاکستان فرصتی ایجاد شده است تابه روابطی که در دوران گذشته بین ایران، ترکیه و پاکستان در چهارچوب سازمان همکاریهای منطقهای وجود داشت، بازگردد.
ملازهی با اشاره به اینکه به نظر میرسد برای ایران هم مهم باشد که به این جریان بپیوندد، ادامه داد: ایران ازنظر جغرافیایی حلقه واسط بین پاکستان و ترکیه است. دراینبین اسلامآباد بخشی از امکانات تجاری را در اختیار دارد که ترکیه به آن نیاز دارد و آنکارا نیز امکاناتی را در اختیار دارد که پاکستان به آن نیازمند است.
این کارشناس تأکید کرد: بنابراین ترکیه و پاکستان میتوانند از طریق ایران و از طریق خط آهن، ارتباطات تجاریشان را برقرار کنند. باید توجه داشت که خط آهن زاهدان – کویته در حال حاضر به خط آهن سراسری وصل است.
به گفته ملازهی، اگر از این زاویه به قضایا نگاه کنیم به نظر میرسد که فضای مناسبتری برای همکاری سهجانبه آنکارا، اسلامآباد و تهران در حال فراهم شدن است.
وی ادامه داد با توجه به طرح یک جاده – یک کمربند که کاشغر را به بندر گوادر وصل میکند، سرمایهگذاری کلانی که پکن در پاکستان انجام داد و همچنین پیشبینی این موضوع که احتمالاً پکن با تهران نیز وارد مناسبات راهبردی شود، به نظر میرسد که چین هم مایل باشد وارد این همکاریها شود.
این کارشناس مسائل شبهقاره گفت در خصوص مناسبات ایران و چین صحبت از این است که چینیها ۴۰۰ میلیارد دلار در صنایع نفت و انرژی ایران سرمایهگذاری کنند که این مسائل بیانگر آن است که محور چهارم در روابط ایران، ترکیه و پاکستان احتمالاً کشور چین خواهد بود.
وی در نهایت تأکید کرد در همکاریهای سهجانبه تهران، آنکارا اسلامآباد، توسعه اقتصادی، گسترش تجارت و افزایش مناسبات سیاسی در سایه همکاریهای اقتصادی قابل طرح است.
ملازهی تأکید کرد همچنین اگر توسعه سیاسی و توسعه همکاریهای اقتصادی بین سه کشور صورت بگیرد، زمینه برای همکاریهای نظامی – امنیتی نیز فراهم خواهد شد.
0 Comments