حسن بهشتی پور در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به رویکرد واقع‌بینانه مسکو و رویکرد مخرب واشنگتن در قبال برجام، خاطرنشان کرد: روابط ایران و روسیه را باید در سه بعد کلی دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بررسی کرد. روابط ایران و روسیه حداقل از دور سوم ریاست جمهوری پوتین به نحو آشکاری رو به گسترش رفت و در دور چهارم ریاست جمهوری او ابعاد مختلفی پیدا کرد.

وی با بیان اینکه همکاری‌های منطقه‌ای بخشی از علت نزدیک شدن دیدگاه روسیه به ایران است، موفق‌ترین این همکاری را در سوریه عنوان کرد و افزود: دو کشور به کمک هم توانستند بحران بزرگی را در سوریه به نام داعش حل و با نیروهای تروریستی که در آنجا فعال بودند برخورد کنند. اینکه یک همکاری دوجانبه به همکاری منطقه‌ای تبدیل شود بسیار مهم است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل موضوع برجام و مسائل آن را به دلیل مشارکت شش قدرت، بین‌المللی دانست و گفت: به‌موازات همکاری همه‌جانبه ایران با آژانس، گردش روسیه به سمت ایران بیشتر و بیشتر شد. این مسئله به روسیه و چین کمک کرد که بتوانند از مواضع ایران با قاطعیت دفاع کنند. به‌موازات آن روسیه سعی کرد مواضع بین‌المللی‌اش را به‌خصوص در برجام به ایران نزدیک و نزدیک‌تر کند و نقش مهمی در جلوگیری از تصویب دو قطعنامه ضد ایرانی ایفا کند.

بهشتی پور با تأکید بر اینکه اتخاذ این مواضع به نفع روسیه هم بود، ادامه داد: روسیه می‌خواهد با یکجانبه‌گرایی آمریکا مقابله کند و نشان دهد دوره‌ای که بخواهد آمریکا به اراده‌ای خود هر موضوعی را به جامعه بین‌الملل تحمیل کند به پایان رسیده است و رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند با اختیارات خود، قوانین بین‌المللی را به نفع خود تفسیر و مهم‌تر از آن اجرا کند!

موضع سازنده روسیه در رابطه حاصل ایران با سال‌ها تلاش مشترک

وی با اشاره به مواضع وزیر خارجه روسیه در انتقاد از اقدامات آمریکا علیه ایران در منطقه و اینکه این رویکرد بی چشم‌انداز و ناامیدکننده، منتهی به بن‌بست می‌شود، گفت: اگر شاهد موضع قاطع آقای لاوروف هستیم، این رویکرد به چندین سال کاری که در روابط ایران و روسیه انجام‌شده است برمی‌گردد. روسیه و ایران گام‌به‌گام در این سال‌ها جلو رفته‌اند و موانع روابطشان را یکی‌یکی برطرف کرده‌اند.

بهشتی پور درعین‌حال این رابطه را به لحاظ اقتصادی موفق ندانست و اضافه کرد: متأسفانه هنوز روابط ایران و روسیه در موضوع اقتصادی با آنچه باید باشد خیلی فاصله دارد؛ اما دو کشور در زمینه همکاری‌های امنیتی، دیپلماتیک و سیاسی به‌خوبی پیش رفته و توانسته‌اند در این زمینه هماهنگی بیشتری نسبت به گذشته داشته باشند؛ اما این به معنا نیست که همه مشکلات حل شده است. به‌هرحال اختلاف‌نظرهایی هم هنوز وجود دارد که می تواند با تلاش مشترک مرتفع شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: مهم این است که روسیه و چین در رابطه با ایران شاهد بودند این کشور در صحنه بین‌المللی برای شفاف بودن سیاست‌هایش و متعهد ماندن در چارچوب برجام تلاش کرد؛ بنابراین این تغییر نگاه دو کشور به‌تدریج رخ داد و به سمت همکاری‌های بسیار نزدیک رفتند که بعضی علاقه‌مند هستند نام آن را همکاری‌های استراتژیک بگذارند اما معتقدم هنوز روابط به این سطح نرسیده است و در حال حرکت به سمت آن هستند.

وی با اظهارات وزیر خارجه روسیه در رابطه با موثر نبودن تحریمها علیه ایران، ادامه داد: از سال 2014 روسیه از طرف آمریکا و اروپا با تحریم‌های متعددی روبرو شد و امروز همزادپنداری بیشتری با ایران دارد و موضع تندتری در قبال تحریم‌ها می‌گیرد. آقای لاوروف حتی پیشنهاد میانجی‌گری میان ایران و آمریکا را هم مطرح کرده است که به نظر می‌رسد فعلاً شرایط به علت تداوم سیاست خصمانه آمریکا مهیا نیست.

بهشتی پور تأکید کرد: درهرصورت روسیه در سیاست فعلی‌اش کاملاً جدی به نظر می رسد. باید در نظر داشت در اینجا بحث منافع روسیه هم مطرح هست. در شرایط فعلی منافع روسیه هم در تعارض با منافع آمریکا و در همکاری با ایران است. منافع آن‌ها هم ایجاب می‌کند با یکجانبه‌گرایی آمریکا مقابله کنند. این مسئله فقط در رابطه با برجام نیست.

ازنظر روسیه هم آمریکا یاغی‌گری بین‌المللی محض را دنبال می‌کند

وی با اشاره به اقدامات آمریکا در خروج یکجانبه از معاهدات و پیمانهای بین‌المللی، گفت: روسیه هم به این نتیجه رسیده که آمریکا نوعی یاغی‌گری بین‌المللی محض را دنبال می‌کند و تمام هنجارهای دنیا را به هم می‌زند. آن‌ها می‌دانند که باید آمریکا را مهار کنند. حتی اروپا هم به‌عنوان متحد آمریکا در مقابل آن ایستاده‌اند. بیانیه وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس کاملاً نشان می‌دهد که باسیاست یکجانبه گرایانه آمریکا مقابله می‌کنند و حتی به آن عمل هم نکنند صدور چنین بیانیه‌ای اقدام مهمی علیه آمریکا است.

شناخت و درک بهتر روسیه و ایران از منافع مشترک

بهشتی پور اضافه کرد: روسیه و ایران در شرایط فعلی منافع یکدیگر را به‌خوبی درک کرده و شناخته‌اند و دو طرف به منافع هم احترام می‌گذارند که این امر ضامن تداوم همکاری‌ها خواهد بود، ولو اینکه با هم در مواردی اختلاف‌نظر دارند. دو کشور چندین سال است که با هم کارهای مشترک موفق داشته‌اند. در واقع راز تداوم همکاری‌های روسیه و ایران این است که دو طرف منافع هم را شناخته و به هم احترام گذاشته‌اند و توانسته‌اند علیه یکجانبه‌گرایی آمریکا سیاست‌های درستی را در سطح منطقه اتخاذ کنند و به نتایج مثبتی هم دست پیدا کرده‌اند؛ حتی اگر روابط روسیه و آمریکا در آینده بهتر شود هیچ تعارضی با همکاری‌های راهبردی که با ایران در آینده در حال شکل گرفتن است، ندارد.