جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
علل ناکارآمدی قطعنامه «توقف درگیریهای» شورای امنیت
کوروش احمدی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه شورای امنیت قبلاً قطعنامههایی درباره ابعاد مرتبط با صلح و امنیت بینالمللی ایدز و ابولا تصویب کرده بود طبیعتاً انتظار میرفت همین اقدام را در رابطه با کرونا هم انجام دهد. قطعنامه 2532 که به اتفاق آراء به تصویب شورای امنیت رسید و توقف 90 روزه درگیریهای مسلحانه به دلایل انسان دوستانه را خواستار شده، بیش از سه ماه در شورای امنیت مورد مذاکره بوده است.
اختلافات چین و آمریکا علت تأخیر چهار ماه در صدور قطعنامه
وی با اشاره به پیشنهادهای مختلفی که دراینباره در شورای امنیت مطرحشده بود، ازجمله پیشنهادهای فرانسه و دبیر کل سازمان ملل در رابطه با توقف منازعات مسلحانه و تعلیق تحریمها، افزود: اختلاف چین و آمریکا که در سه سال گذشته دائم رو به افزایش بوده، علت اصلی تأخیر در تصویب این قطعنامه بود. بهویژه اینکه آمریکاییها از ابتدا اتهاماتی را در مورد کرونا متوجه چین کردند و عباراتی مانند «ویروس چینی» و «ویروس ووهان» را به کار بردند. آنها همچنین مسئله عدم شفافیت و عدم همکاری چین را مطرح کردند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با بیان اینکه تصویب یک متن مشترک با حضور این دو کشور ابعاد سیاسی حادی پیدا کرده بود، گفت: آمریکاییها بر دو نکته تأکید داشتند؛ آنها میخواستند بر «شفافیت کامل» در مورد بیماریها تأکید شود و چینیها مخالف بودند. موضوع دیگر در رابطه با نحوه اشاره به نقش سازمان بهداشت جهانی بود. آمریکا سخت مخالف هرگونه اشاره به نقش سازمان بهداشت جهانی بود.
احمدی ادامه داد: دوم آوریل مجمع عمومی در قطعنامهای به نقش سازمان بهداشت جهانی تأکید کرده و از کشورها خواسته بود به رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی برای مبارزه با کرونا توجه و عمل کنند. آمریکا مخالف این بود. نهایتاً در این قطعنامه شورا تنها به «بذلتوجه به قطعنامه مجمع عمومی» (take note) اکتفا شد که اگر چهبهتر از هیچ است، اما عبارتی خنثی است و بار سیاسی و حقوقی چندانی ندارد.
پرداختن ضمنی به پیشنهاد توقف تحریمها
وی با اشاره به پیشنهاد دبیر کل سازمان ملل در رابطه با تعلیق تحریمها برای تسهیل مبارزه با کرونا، گفت: البته این موضوع منشأ اختلاف حادی نشد، چراکه دیگر کشورها ازجمله چین و روسیه اصراری در این رابطه نکردند؛ درنتیجه در قطعنامه تنها بهصورت غیرصریح و ضمنی عبارت «ضمن توجه به پیشنهادهای دبیر کل» گنجانده شد، بدون اینکه بهصورت صریح و روشن اشارهای به بحث تعلیق تحریمها شود.
این کارشناس مسائل بینالملل تأکید کرد: عمده موضوعی که در قطعنامه آمده این است که از کشورها و طرفهای درگیر در منازعات مسلحانه میخواهد برای تسهیل کمکرسانی و تدابیر لازم برای جلوگیری از اشاعه کرونا و تعدیل ابعاد صلح و امنیت بینالمللی بیماری، موافقت کنند که 90 روز در منازعات مسلحانه آتشبس برقرار کنند. البته تصریحشده که این آتشبس ارتباطی به عملیات مسلحانه علیه گروههایی که توسط شورای امنیت بهعنوان «تروریست» شناختهشدهاند مانند داعش، النصره و القاعده ندارد و شامل آنها نمیشود.
وی همچنین در خصوص امکان اجرای ابعاد این قطعنامه نیز گفت: موضوع توقف درگیریها عملاً شامل درگیریها در یمن، سوریه، لیبی، کنگو و سودان جنوبی میشود. این امر مانند سایر تصمیمات شورای امنیت یک مبنایی حقوقی ایجاد میکند که کشورهای ذیربط نمیتوانند به آن توجه نکنند.
احمدی ادامه داد: هرچند که این قطعنامه ضمانت اجرا در قالب فصل هفتم منشور ندارد؛ اما بههرحال دولتهایی که عضو سازمان ملل هستند بر اساس ماده 25 منشور پذیرفتهاند که تصمیمات شورای امنیت را بپذیرند و اجرا کنند، هرچند که در این مورد هم با توجه به جملهبندی قطعنامهها اختلافنظر وجود دارد. بااینحال، بهراحتی نمیتوانند تصمیمات شورای امنیت را نادیده بگیرند.
وی به حملات نظامی به رهبری عربستان در یمن بهعنوان درگیری نظامی که در این رابطه موردتوجه سازمان ملل بوده است اشاره کرد و افزود: عربستان علیالقاعده باید بپذیرد که 90 روز آتش بس را اجرا کند اگر نپذیرد خود را ازنظر حقوقی و تا حدودی سیاسی آسیبپذیر میکند، اما مادام که مجازاتی و ضمانت اجرای جدی در کار نیست، عملاً عدم تبعیت مشکل حادی ایجاد نمیکند.
قطعنامه تنها یک توصیه حقوقی – سیاسی است و ضمانت اجرا ندارد
این کارشناس مسائل بینالملل تصریح کرد: اگر عربستان آتشبس در یمن را نپذیرد، با توجه به ترکیب شورای امنیت، این شورا عملاً اقدام خاصی مثلاً ایجاد یک نیروی بینالمللی برای اجرای تصمیم خود نمیتواند انجام دهد. این قطعنامه تنها یک توصیه حقوقی – سیاسی است.
احمدی بابیان اینکه صدور چنین قطعنامهای پس از چهار ماه با توجه به شرایط شیوع جهانی کرونا در حد انتظار نبود، گفت: تأثیر مشخص این قطعنامه این است که مختصری فشار به برخی دولتهای ذیربط برای برقراری آتشبس در برخی منازعات جاری ایجاد میکند و بیش از این چیزی از این قطعنامه انتظار نمیرود.
نبود اراده سیاسی برای اجرای قطعنامه
وی بابیان اینکه اعضای دائمی و غیردائمی شورای امنیت مواضع سیاسی بعضاً متناقضی دارند و اینکه بتوانند بر روی متنی لازمالاجرا و دارای ضمانت اجرایی ذیل «فصل هفت» توافق کنند بسیار مشکل است، ادامه داد: درنتیجه چنین شرایطی متنی که نهایتاً بر روی آن میتوانند توافق کنند، تعبیر و تفسیر زیاد برمیدارد و بعضاً مبهم و ناروشن است.
0 Comments