فرزاد رمضانی بونش در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اظهارات سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان در خصوص احتمال آغاز مذاکرات صلح میان افغان‌ها در ماه ژوئیه، خاطرنشان کرد: یکی از اهداف گفتگوهای یک سال گذشته آمریکا و طالبان و توافقنامه‌ای که منعقد شد این بود که طالبان بتواند برای نوعی توافق بنیادین و ساختاری با سایر جریان‌های اصلی حاکم و احزاب سیاسی در افغانستان حاضر و از نقش یک جریان اپوزیسیون سیاسی – نظامی خارج شود و با حضور در قدرت، فضای سیاسی و امنیتی افغانستان را به سمت ثبات و آرامش سوق دهد.

طالبان مجبور است با جریان‌های عمده حاکم در کابل روبرو باشد

وی افزود: اما حداقل در شش ماه گذشته، چالش‌های گوناگون سیاسی، امنیتی، حقوقی بر سر ایجاد نوعی گفتگوی بین الافغانی بین طالبان و دولت وحدت ملی پیشین و همچنین دولت فراگیر کنونی افغانستان، به وجود آمد؛ بااین‌حال باید توجه داشت که اکنون طالبان مجبور است با جریان‌های عمده حاکم در کابل، یعنی دو جناح اصلی دولت در افغانستان که خودشان متحدانی دارند روبرو باشد و در بعد دیگر به نظر می‌رسد طالبان یکسری درخواست‌ها، ادعاها و مطالبات حداکثری دارد و تلاش می‌کند آن را با استفاده از روند مذاکرات با دولت افغانستان به دست بیاورد.

این تحلیلگر مسائل افغانستان با بیان اینکه دولت مستقر نمی‌خواهد ساختار حاکمیت و قانون اساسی و سایر مسائل گوناگون عمده در افغانستان تحت تأثیر حداکثری حضور طالبان در قدرت باشد، تأکید کرد: به نظر می‌رسد دولت حاضر است به‌نوعی سهم قدرت طالبان را در کابل به رسمیت بشناسد و آن‌ها را از جریان نظامی به جریان سیاسی تبدیل کند؛ اما به نظر نمی‌رسد این سهم بسیار باشد.

چالش‌های پیش روی طالبان

رمضانی اضافه کرد: طالبان نسبت به آنچه به‌عنوان سهمشان از قدرت در نظر گرفته شده خواسته‌های بیشتری دارد؛ مباحثی مانند امارت اسلامی و نام آینده دولت افغانستان، قانون اساسی، مقررات اسلامی و نوع نگاه جریان‌های مختلف به این مسئله، آزادی‌های مدنی، نگاه به اقلیت‌ها و همچنین برخورد و نوع ارتباط طالبان با سایر جریان‌های تندرو و تروریستی حاضر در افغانستان مانند داعش، القاعده، در کنار نوع سهم بری که در آینده از قدرت خواهند داشت به‌نوعی مورد چالش و گفتگو است.

در کوتاه‌مدت توافق جامعی میان طالبان و دولت نخواهد بود

وی با تأکید بر اینکه چالش‌های پیش روی دو طرف، رسیدن به یک نتیجه فوری را با مشکلات بسیار زیادی روبرو کرده است، گفت: درعین‌حال روند گفتگوهای بین الافغانی و آینده این گفتگوها تاریک به نظر نمی‌رسد، اما قطعاً در کوتاه‌مدت شاهد توافق جامعی میان طالبان و دولت افغانستان نخواهیم بود؛ بلکه باید منتظر بود که روند گفتگوها از حجم اختلافات اندک‌اندک بکاهد و آن‌ها را وارد روند دسترسی به توافقی کند که در آینده بتواند اصول و مفاد توافق بنیادینی را شکل دهد.

رمضانی با اشاره به چالش‌های پیش روی گفتگوهای بین الافغانی، ادامه داد: به نظر می‌رسد روند تحولات داخلی افغانستان و همچنین نگاه بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی و به‌نوعی خواسته‌های دیگری که در جامعه مدنی افغانستان است طالبان و دولت مستقر را وادار کند که به این گفتگوها تن دهند؛ اما اینکه دو طرف تا چه میزان از خواسته‌های خود کوتاه بیایند موردشک و تردید است تا جایی که در کوتاه‌مدت چشم‌انداز رسیدن به توافق وجود ندارد.

طالبان در شرایطی نیست که بتواند از گفتگو شانه خالی کند

وی افزود: بااین‌حال هر چه روند گفتگوها پیش رود دو طرف ضمن آشنایی با دیدگاه‌ها، مجبور می‌شوند روی مسائل کلان اقتصادی، سیاسی و امنیتی داخل افغانستان به توافقاتی برسند. چراکه عملاً طالبان هم در شرایطی نیست که بتواند با رویکردها و مطالبات دو دهه گذشته‌شان از گفتگو شانه خالی کند.

این کارشناس مسائل افغانستان اظهار داشت: باید در نظر داشت یکی از مهم‌ترین علل تداوم رویکردهای طالبان در افغانستان حضور آمریکایی‌ها و غربی‌ها در این کشور است و با وضعیت توافقی که میان آمریکا و طالبان وجود دارد اندک‌اندک با خروج نیروهای نظامی ناتو و آمریکا مواجه خواهیم بود. هرچند ممکن است بخشی از این نیروها در این کشور باقی بمانند اما طالبان نیز در موقعیتی نیست که عملاً بتواند خواسته‌های حداکثری و صددرصدی پیشین خود را ‌پیش ببرد و خواستار تشکیل حکومت یک‌جانبه شود.

وی با اشاره به نقش قدرت‌های منطقه‌ای و مذاکراتی که در ماه‌های گذشته با طالبان صورت داده‌اند، گفت: در چند سال گذشته به‌نوعی طالبان تلاش کرده با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی ارتباط بیشتری بگیرد. این امر مقوم روند صلح و گفتگو با دولت است چراکه بیشتر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی از روند گفتگوهای طالبان و دولت پشتیبانی می‌کنند و حتی مباحثی مانند میانجیگری هم پیگیری شده است.

رمضانی با اشاره به دیدار نماینده ایران در امور افغانستان با معاون سیاسی طالبان افزود: طالبان و دولت افغانستان انگاره مثبتی نسبت به تلاش‌های ایران برای رسیدن به توافق میان دو طرف دارند. در این راستا ایران این ظرفیت را دارد که در نقش میانجی گر بتواند دیدگاه‌های طالبان و دولت را به هم نزدیک‌تر کند و درروند گفتگوها کمک کند.