أحدث المقالات
مانعتراشی آمریکا برای تمدید پیمان استارت جدید با روسیه
روسیه و آمریکا در دوره پساجنگ سرد دچار تنشهای متعددی بودند، اما این تنشها در دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ، رئیسجمهوری جنجالی آمریکا رو به تزاید گذاشته است. یکی از مهمترین وجوه تقابل بین مسکو و واشنگتن به رویکرد کلی ترامپ درزمینهٔ خروج از توافقات و پیمانهای بینالمللی بازمیگردد. هرچند ترامپ تاکنون از توافقات مختلفی مانند برجام، توافق آب و هوایی پاریس یا پیمان تجارت آزاد بین دو سوی اقیانوس آرام خارجشده، اما به نظر میآید آنچه نگرانی واقعی روسها را برانگیخته عزم دولت ترامپ برای خروج از توافقات و پیمانهای کنترل تسلیحات است. در این راستا شاهد بودیم که دولت دونالد ترامپ بعد از کشاکشهایی که به مدت یک تا دو سال با روسیه داشت سرانجام از پیمان INF یا همان پیمان نیروهای هستهای میانبرد خارج شد. چون این پیمان، پیمانی بود که ابتدا بین شوروی و آمریکا و سپس روسیه و آمریکا حاکم بود و بر اساس آن، استقرار موشکهای کوتاه برد و برد متوسط از ۵۰۰ تا ۵ هزار و ۵۰۰ کیلومتر در اروپا ممنوع شده بود، اما خروج واشنگتن از این پیمان در ماه اوت ۲۰۱۹ تأثیرات امنیتی منفی بر اروپا برجای گذاشت.
اخیراً هم شاهد بودیم که دولت واشنگتن از یک پیمان مهم دیگر مربوط به کنترل و نظارت بر تسلیحات یعنی پیمان آسمانهای باز خارج شد و اکنون آنچه نگرانی شدید روسیه را برانگیخته قصد آمریکا برای عدم تمدید پیمان تسلیحات هستهای استراتژیک یا همان پیمان استارت است که آخرین مورد آن در سال ۲۰۱۰ بین باراک اوباما و دیمتری مدودف، روسای جمهور آمریکا و روسیه در پراگ منعقد شد. طبق این پیمان دو طرف متعهد شدند که حداکثر تعداد کلاهکهای هستهای آماده خود را به ۱۵۵۰ کلاهک کاهش دهند و وسایل حمل و پرتاب نیز بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ دستگاه محدود شود. با توجه به اینکه موعد این پیمان در فوریه ۲۰۲۱ به پایان میرسد مشاهده کردیم که درخواستها برای تمدید آن بهویژه از جانب روسیه مکرراً تکرار شده است؛ درحالیکه مقامات دولت ترامپ بهخصوص افراد تندرویی مانند جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق کاخ سفید بهشدت هوادار خروج از این پیمان مهم تسلیحاتی بودند.
در حال حاضر نیز به نظر میرسد آمریکاییها عملاً با مطرح کردن شروطی که تحقق آنها بسیار دشوار است قصد دارند این پیمان مهم تسلیحاتی را تمدید نکنند. باید در نظر داشت که آخرین دور مذاکرات بین آمریکا و روسیه روز دوم تیرماه در وین صورت گرفت و قرار بود گفتگوهای دوروزهای باشد اما عملاً یک روز بیشتر به طول نینجامید. درواقع با توجه به اختلافات عمیق بین طرفین این مذاکرات دوروزه در همان روز نخست خاتمه پیدا کرد. مواضعی که دو طرف در روزهای بعد اتخاذ کردند بیانگر آن است که اختلافات عمیقی بین مسکو و واشنگتن درزمینهٔ تمدید پیمان کنترل تسلیحات هستهای استراتژیک وجود دارد. آمریکاییها دو شرط برای تمدید این پیمان مطرح کردهاند که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا این شروط را از سال ۲۰۱۹ تاکنون چندین بار تکرار کرده است. نخستین شرط این است که کشور چین باید به مذاکرات درزمینهٔ کاهش زرادخانههای هستهای استراتژیک بپیوندد. این در حالی است که چینیها با این مسئله کاملاً مخالفاند و استدلال پکن این است که آنها هنوز راه درازی برای رسیدن به همپایگی هستهای با آمریکا و روسیه دارند و در این مرحله هنوز در حال ایجاد و گسترش زرادخانه هستهایشان هستند. لذا اینکه بخواهند در مذاکرات کاهش تسلیحات هستهای وارد شوند صحیح نیست. طبق آمار چین چیزی حدود ۳۰۰ کلاهک هستهای در اختیار دارد درحالیکه آمریکا و روسیه هرکدام حداقل حدود ۱۵۰۰ کلاهک عملیاتی آماده دارند.
شرط دوم این است که روسیه باید اقدامات خود را درزمینهٔ توسعه و استقرار انواع تسلیحات فراصوت که در حال گسترش عملیاتی آنها است، متوقف کند. درخواستی که با مخالفت شدید روسیه مواجه شده است. تسلیحات فراصوت به آن دسته از موشکها اعم از کروز یا بالستیک گفته میشود که سرعت آنها بیش از ۵ برابر سرعت صوت باشد.
درنهایت باید توجه داشت که اگر دونالد ترامپ در نوامبر ۲۰۲۰ بار دیگر به ریاست جمهوری برسد با توجه به فرآیند کنونی میتوان پیشبینی کرد که آمریکا در فوریه ۲۰۲۱ از تمدید پیمان استارت جدید خودداری کند و اگر این سناریو به وقوع بپیوندد میتوان انتظار داشت که جهان با مسابقه تسلیحاتی جدید مواجه شود و همه محدودیتهای هستهای فعلی که فراروی آمریکا قرار دارد برداشته شود. در ضمن با توجه به توانمندی و بنیه اقتصادی ایالاتمتحده، آنها تلاش خواهند کرد که همزمان با بازسازی و نوسازی زرادخانه هستهای خود، روسیه را نیز درگیر یک مسابقه تسلیحاتی بیسرانجام کنند با این هدف که همان بلایی را که پیشتر در دوره ریگان بر سر شوروی آوردند این بار نیز با یک مسابقه تسلیحاتی دیگر بر سر روسیه بیاورند.
0 Comments