جدیدترین مطالب
آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
أحدث المقالات
قدرتطلبی ولیعهد عربستان در سایه بحران جهانی کرونا
دکتر سجاد محسنی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به برخی بحرانهای کنونی جهان ازجمله در حوزههای اقتصاد، سیاست، امنیت، اجتماع و محیط زیست، خاطرنشان کرد: در این میان شیوع ویروس کرونا نیز مستقیماً جنبه کارآمدی نظامهای سیاسی را هدف قرار داده و عربستان سعودی نیز بهعنوان نمونه بارز درگیری در چنین بحرانهایی از این قاعده مستثنا نیست.
وی ادامه داد: گرچه از یکسو مقامات سعودی اوضاع را تحت کنترل نشان میدهند و در مقابل مخالفان نیز شرایط بحرانی این کشور و بحرانهای چندجانبهاش را بیشازحد معمول بزرگ میبینند اما واقعیت میتواند بهگونهای دیگر باشد.
محسنی با اشاره به اخبار منتشرشده درباره موج دوم بازداشتها از سوی بن سلمان، گفت: با توجه به سابقه این اقدامات و بازداشتهای هتل «ریتز کارلتون»، درصورتیکه حتی موج دوم بازداشتها صحت داشته باشد، حساسیت آن برای افکار عمومی پایینتر از موج اول بوده است که این مسئله با توجه به دغدغه گسترده جهانی در خصوص شیوع ویروس کرونا بیشازحد انتظار در سایه قرار گرفت.
وی بابیان اینکه شیوع جهانی ویروس کرونا نیز تا حد زیادی مسئولیت ابتلا به بیماری کرونا را از دولت بن سلمان سلب کرده و فضای همواره امنیتی عربستان نیز حداکثر تلاش را برای جلوگیری از نشت اطلاعاتی در تمامی حوزهها انجام میدهد، اضافه کرد: این مسئله در خصوص اعلام آمار مبتلایان و جانباختگان ویروس کرونا نیز مشهود است. شاید در این خصوص قاعده «ظلم برابر، عین عدالت است» کاربرد داشته باشد؛ بنابراین حداقل مسئولیت کوتاهمدت این بحران در صورت برجسته شدن نیز چندان بهپای دولت سعودی نوشته نخواهد شد.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با اشاره بهاحتمال اثرگذاری بحران کرونا و در پی آن کاهش قیمت نفت بر توقف برنامههای بلندپروازانه اقتصادی و کاهش سرمایهگذاری در عربستان، گفت: این مسائل میتواند موتور محرک برنامههای اقتصادی بن سلمان را که مبتنی بر جذب سرمایههای خارجی است، دچار بحران کند، اما نکته امیدبخش برای بن سلمان، جهانی بودن بحران است.
محسنی توضیح داد: هنوز بن سلمان برای آزمون گذار اقتصادی خود و پاسخگویی به افکار عمومی زمان دارد، بنابراین توقف و حتی کاهش روند اقتصادی این کشور در کوتاهمدت موضوعی نیست که چندان مردم را با منتقدان سعودی همراه کند؛ بنابراین بن سلمان تلاش کرده با استفاده از شرایط ایجاد شده در اثر شیوع ویروس کرونا با حذف مخالفان بهترین بهره را از آن ببرد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه به نظر میرسد بخش زیادی از آینده عربستان سعودی با سیاستهای محمد بن سلمان گره خورده باشد، گفت: اگر بن سلمان به پادشاهی برسد فضای داخلی و خارجی عربستان سعودی بر اساس برنامههای وی در حوزههای اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی با میزان بیشتری از محافظهکاری به نسبت شتابزدگیهای اولیه در سالهای نخست ولایتعهدی خواهد بود. بازتاب سیاستهای وی در حوزه سیاست خارجی نیز میتواند برجسته شدن تقابل ژئوپلیتیک و برتری بر تقابل ایدئولوژیک در کنار اقتصادی شدن فزاینده سیاست خارجی باشد؛ بنابراین ایران باید برنامههای خود در قبال عربستان را با در نظر گرفتن اثر بلندمدت حضور بن سلمان طراحی کند.
محسنی تأکید کرد: اگر بن سلمان به پادشاهی نرسد میتواند به قدرتمندترین گروه مخالف سعودی تبدیل شود که خود میتواند تبعات گسترده امنیتی و سیاسی برای پادشاه احتمالی آینده داشته باشد. برنامههای اصلاحی وی در حوزههای اجتماعی و اقتصادی و ارتباط وی با نسل جوان سعودی توانسته صرفنظر از پیشداوریها، پایگاه اجتماعی مناسبی برای وی ایجاد کند. به صورتی که طیفی از تکنوکراتها تا لیبرالهای داخلی را در بر میگیرد.
وی افزود: شاید با صراحت بیشتری بتوان گفت که آینده عربستان سعودی با حضور بن سلمان بر تخت پادشاهی و یا بدون او، تحت تأثیر سیاستهای وی خواهد بود. باید پذیرفت که او با توجه به شرایط سیاسی و پایگاه اجتماعی در کنار سن مناسبش برای حکمرانی، آینده طولانی از سیاست خارجی عربستان را تحت تأثیر قرار خواهد داد؛ بنابراین اختیار تام وی در حوزه داخلی و خارجی با تمامی اثرگذاریهای سیاستهای احتمالیاش باید مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه باید بهصورت منطقی میان سیاستهای مطلوب و سیاستهای موجود تمایز قائل شد، گفت: برجسته کردن متغیرهای بحرانزای عربستان و تقلیل متغیرهای ثباتبخش این کشور اگرچه میتواند برای فضای رسانهای و جهتدهی افکار عمومی مناسب باشد اما در حوزه عمل راهگشا نخواهد بود. شاید عربستانِ بن سلمان تحت تأثیر متغیرهای قدرتمند، شاهد تحولاتی سیاسی و یا امنیتی باشد اما به نظر نمیرسد چندان نزدیک باشد.
محسنی افزود: به نظر میرسد بازگشت به سیاستهای محافظهکارانه پس از یک دوره تجربه ناموفق بلندپروازیهای سیاسی، عربستان را بیشازپیش بر اقتصاد متمرکز کند. براین اساس چنین فضایی میتواند زمینه تعامل بیشتری را با ایران فراهم کند.
0 Comments