اخیراً عضو ارشد مجلس نمایندگان آمریکا در اظهاراتی تأکید کرده است که گزارش رسمی کاخ سفید درباره دلایل ترور سردار سلیمانی با توجیه‌های ارائه‌شده از سوی دونالد ترامپ دراین‌باره منافات دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، سایت شورای راهبردی روابط خارجی در گفتگوی اختصاصی دکتر فؤاد ایزدی، استاد دانشگاه تهران به بررسی اختلاف‌نظرها میان کنگره و کاخ سفید بر سر به شهادت رساندن سردار قاسم سلیمانی پرداخته است. آنچه در ادامه می‌خوانید متن کامل این گفتگوست:
پرسش: اختلاف‌نظرها میان سیاستمداران آمریکایی بر سر ترور سردار سلیمانی حول چه مسائلی است؟
این اختلافات در چند سطح مطرح است؛ یک مورد به اختلافات میان دونالد ترامپ و دمکرات‌های کنگره مربوط می‌شود. درواقع با توجه به اینکه از یک‌سو ترامپ در حوزه سیاست خارجی تبحری ندارد و تحت نفوذ اطرافیانش است و از سوی دیگر اسرائیلی‌ها، رئیس‌جمهور آمریکا را فرصتی برای پیشبرد برنامه‌های خود می‌دانند لذا دمکرات‌ها نگران آن هستند که ترامپ، کشورشان را به سمت جنگ پیش ببرد و درنهایت هزینه‌های آمریکا بیش‌ازپیش در غرب آسیا افزایش پیدا کند.
درعین‌حال تعدادی از جمهوری‌خواهان نیز منتقد این اقدام ترامپ هستند؛ انتقادات آن‌ها به دعواهای سیاسی و انتخابات 2020 مربوط نمی‌شود بلکه دغدغه جمهوری‌خواهان این است که ترامپ بدون برنامه‌ریزی پا در مسیری بگذارد که در نهایت منجر به جنگ شود. ازاین‌جهت نگرانی جمهوری‌خواهان و دمکرات‌ها مشترک است اما دغدغه دیگر جمهوری‌خواهان این است که زمانی که دولت ترامپ خبر به شهادت رساندن سردار سلیمانی را اعلام کرد، گفتند که یک تهدید آنی متوجه نیروهای آمریکا بوده است. این در حالی است که این ادعای ترامپ، دروغی بیش نبود. لذا بعد از شهادت سردار سلیمانی، جلسه‌ای با حضور سناتورهای آمریکایی تشکیل و مشخص شد که تهدید آنی متوجه نیروهای آمریکایی نبوده و شواهدی هم در این راستا نداشتند. منتها به سناتورهای آمریکایی گوشزد کردند که اگر آن‌ها بخواهند در این حوزه صحبت و اعتراضی بکنند در راستای منافع ملی آمریکا نخواهد بود.
این دروغ گفتن‌ها تعدادی از سناتورهای جمهوری‌خواه را ناراحت کرده است، چراکه رئیس‌جمهورشان یک تصمیم اشتباه می‌گیرد و سپس برای توجیه آن به سمت این نوع از دروغ‌گویی‌ها حرکت می‌کند.
پرسش: دولت ترامپ جهت توجیه حقوقی عملیات ترور شهید قاسم سلیمانی به قانون سال‌های 2001 و 2002 استناد کرد. کنگره دو مجوز را برای جنگ علیه القاعده در سال ۲۰۰۱ و عراق در سال ۲۰۰۲ به رئیس‌جمهوری وقت تفویض کرد. ولی کنگره اجازه جنگ با ایران را صادر نکرده است و کارشناسان امنیت ملی می‌گویند نمی‌توان با استناد به مجوزهای قبلی جنگ تازه‌ای را آغاز کرد. در گزارش دولت ترامپ به کنگره آمریکا آمده بود که چون قاسم سلیمانی از گذشته در اقداماتی دست داشته که با به خطر انداختن جان آمریکایی‌ها در عراق به ثبات و صلح در عراق نیز لطمه وارد کرده است لذا ترور بر اساس قانون سال 2002 وجاهت دارد. این در حالی است که گروهی دیگر معتقد هستند که قوانین سال‌های 2001 و 2002 در یک بستر زمانی و در ارتباط با گروه‌های خاص بوده و از آن نمی‌توان علیه ایران استفاده کرد. این اختلاف‌نظرها چگونه قابل‌بررسی است؟
مخالفان معتقد هستند که شهادت سردار سلیمانی هیچ ربطی به این قانون‌ها که در سال‌های 2001 و 2002 تصویب‌شده ندارد و ترامپ نمی‌تواند به قانون 19 سال پیش استناد کند. این در حالی است که در زمان ریاست جمهوری جرالد فورد در آمریکا یک دستور اجرایی صادر شد که این‌گونه ترورها را منع کرده بود.
در این راستا اخیراً جوزف نای نیز گفته است که درواقع ترامپ فرمان اجرایی جرالد فورد، رئیس‌جمهوری اسبق آمریکا را ابطال کرده است؛ زیرا جرالد فورد، پس از پایان جنگ ویتنام، یک فرمان اجرایی صادر کرد و در آن صراحتاً نوشت که آمریکا وارد عملیات ترور دیگران نخواهد شد. لذا اکنون هم در قانون داخلی آمریکا منع شده، هم قوانین بین‌المللی نقض شده و توجیهات ارائه‌شده هم جنبه قانونی ندارد.
پرسش: آیا دونالد ترامپ کمتر از یک سال مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری، توانست از به شهادت رساندن سردار سلیمانی دستاوردی کسب کند؟
در حال حاضر مهم‌ترین دغدغه ترامپ انتخابات نوامبر 2020 است؛ وی متصور بود که با این اقدام، افکار عمومی بیشتر به سمت وی متمایل خواهد شد و این ذهنیت را نزد مردم و سیاستمداران آمریکایی ایجاد خواهد کرد که او اقداماتی انجام می‌دهد که دیگران نمی‌توانند انجام دهند. منتها در نظرسنجی‌ها مشاهده کردیم که خواسته ترامپ برآورده نشد و اغلب مردم آمریکا مخالف هرگونه درگیری نظامی با ایران هستند و این ترور را پیش‌زمینه درگیری نظامی قلمداد کرده‌اند. از این نظر در حوزه افکار عمومی ترور سردار سلیمانی نتوانست دستاورد و امتیازی برای رئیس‌جمهور آمریکا داشته باشد.
همچنین با توجه به مخالفت‌هایی که در کنگره آمریکا صورت گرفت مشخص شد که ترامپ این اقدام را بدون مجوز و بدون هیچ دلیل موجهی انجام داده است و از این لحاظ نیز موردنقد سیاستمداران و افکار عمومی قرار گرفت.
