جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ببینید | کره شمالی موشک مافوق صوت جدید آزمایش کرد
موشک مافوق صوت جدید این کشور که با سوخت جامد کار میکند، با «موفقیت» آزمایش شده است. کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی که بر این آزمایش موشکی نظارت داشت، پس از صدور دستور پرتاب آن، گفته است که «کره شمالی یک سلاح تهاجمی استراتژیک قدرتمند دیگر را توسعه داده و به هدف خود برای دستیابی به موشکهایی بر پایه سوخت جامد با بردهای مختلف و قابلیت حمل کلاهک هستهای دست یافته است». منبع: اعتماد
واکاوی اختلافات و چالشهای درونی ناتو
امیرهوشنگ کریمی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به برگزاری اجلاس سران و رهبران 29 کشور عضو ناتو در لندن به بهانه هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و سی امین سالگرد سقوط دیوار آهنین میان شرق و غرب، خاطرنشان کرد: این اجلاس در بحبوحه بحث و جدل های میان اعضا و چالش های مختلف فراروی این سازمان، از اهمیت خاصی برخوردار بود و از این رو نگاه ناظران بین المللی را به خود جلب کرد.
وی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را گستردهترین، قدرتمندترین و پرنفوذترین ائتلاف نظامی تمام تاریخ دانست و ادامه داد: ناتو در دوران جنگ سرد نظام دوقطبی (1989-1949 میلادی) توانست به مثابه یک چتر امنیتی بر سر بلوک غرب مستقر و برقرار بماند و نقش بسیار مهمی در موازنه قدرت جهانی در برابر بلوک قدرتمند شرق به رهبری اتحاد جماهیر شوروی ایفا کند.
کریمی با بیان اینکه موفقیت سازمان نظامی – امنیتی ناتو در عصر جنگ سرد مرهون وجود دو اصل «اجماع و همبستگی درونی» و « تهدید بیرونی» بود، ادامه داد: در واقع همچون دیگر ائتلافها و اتحادها، بقا و استمرار ناتو نیازمند وجود دو عنصر اساسی «علت وجودی» یا « تهدید وجودی» و « فهم مشترک در قبال تهدید و کنش مشترک در برابر آن» است. به عبارت روشنتر آنچه باعث دوام و موفقیت این پیمان نظامی – امنیتی به مدت قریب به نیم قرن بود و « علت وجودی» آن را توجیه میکرد، وجود « تهدید مشترک» از بیرون و «برداشت مشترک» از این تهدید در درون ائتلاف بود.
وی افزود: این علت وجودی، تهدید مشترک و برداشت مشترک از تهدید، به تدریج در دوران پسا جنگ سرد به ویژه در یک دهه اخیر رنگ باخته و به شدت تضعیف شده است.
این تحلیلگر مسائل بین الملل در خصوص نقش آمریکا در این ائتلاف بین المللی و رویکرد ترامپ در قبال آن، گفت: به دلیل انتقادات مکرر دونالد ترامپ از ناکارآمدی، کهنه و منسوخ بودن ساختار ناتو و اعتراضات کاسبکارانه وی مبنی بر لزوم افزایش سهم بودجه نظامی کشورهای عضو به میزان دو درصد تولید ناخالص داخلی، تحلیل های زیادی نسبت به نقش مخرب دولت کنونی آمریکا و و بروز بحران در درون ناتو ارائه میشود.
کریمی تاکید کرد: باید در نظر داشت که چالش های درونی و بحران ماهوی ناتو فراتر از دوره ترامپ و ریشه دارتر از موضوع اختصاص بودجه است. با این حال شاید بتوان دونالد ترامپ را اولین رئیس جمهور آمریکا دانست که به صورت آشکارا و صریح به انتقاد شدید از ناتو و وضعیت کنونی آن پرداخته است.
وی در عین حال گفت: نمی توان از این واقعیت نیز غفلت کرد که دونالد ترامپ با توجه به شخصیت خاص و جنجالی اش و مهمتر از آن به دلیل رویکرد پوپولیستی و ناسیونالیستی افراطی اش و شعار سیاسی معروفش «اول آمریکا» اساساً به تنها چیزی که میاندیشد منافع آمریکاست و بنابراین قائل به تعامل و همکاری های چندجانبه چه در حوزه مسائل سیاسی – در سازمان ملل متحد- یا تجاری – در موافقتنامه های چندجانبه و سازمان تجارت جهانی– نیست و به طریق اولی نسبت به همکاری های چندجانبه نظامی – امنیتی (ناتو) نیز تنها به شرط تضمین منافع آمریکا و کنترل و هدایت آن توسط آمریکا حاضر به تداوم همکاری است.
وی با اشاره به عملکرد رئیس جمهور آمریکا در نشست اخیر سران ناتو در لندن، افزود: در اجلاس اخیر سران ناتو نیز، صرفنظر از ژست های سیاسی و اظهارات نمایشی مانند عکس دسته جمعی و صدور بیانیه پایانی، رفتار متکبرانه و تفرعنآمیز ترامپ و لغو مصاحبه مطبوعاتی از سوی وی به خوبی گویای استمرار رویکرد یکجانبهگرایانه، منفعتجویانه و منتقدانه ترامپ در قبال ناتو بود که نشان میداد به قول رئیس جمهور فرانسه ناتو دچار «مرگ مغزی» شده و فاقد یک فرماندهی و مرکز کنترل است.
کریمی افزود: درگذشته آمریکا کنترل و مدیریت نظامی ناتو را برعهده داشت، ولی در شرایط کنونی آمریکای ترامپ مبتنی بر اصول رئالیستی قدرت، قائل به تکروی و یکجانبهگرایی حتی در عرصه امنیتی است.
این تحلیلگر مسائل بین المللی در تشریح بندهای مهم بیانیه پایانی اجلاس سران ناتو نیز گفت: کشورهای عضو ناتو تلاش کردند با برگزاری مراسم در عالی ترین سطح تشریفاتی و بالاترین درجه امنیتی، حضور سران کشورهای عضو در کاخ باکینگهام و دیدار غیرمعمول و عکس دسته جمعی سران با ملکه انگلیس و با صدور بیانیه پایانی تصویری متحد، مقتدر و یکپارچه از سازمان ناتو به نمایش بگذارند، اما باید اذعان کرد این اجلاس نتوانست به تنشهای درونی و اختلاف میان اعضا به خصوص میان آمریکا با اعضای اروپایی ناتو پایان دهد.
وی افزود: هر چند در بیانیه پایانی تلاش شد با برجسته سازی تهدید از جانب روسیه و احیای نوعی فضای جنگ سردی با روسیه و تا حدودی چین، و همچنین تاکید بر مشارکت اعضا در تامین هزینه های نظامی سازمان؛ نوعی نمایش وحدت و همبستگی حول اهداف مشترک را به تصویر بکشند، اما این اجلاس و خروجی آن نتوانست نه تنها ناظران بین المللی، بلکه حتی خود کشورهای عضو را نیز قانع کند.
کریمی تداوم بی اعتمادی به رهبری آمریکا در درون نظام چندجانبه گرائی ناتو، استمرار انتقادات آمریکا نسبت به ناکارآمدی ساختاری ناتو، عدم وحدت نظر پیرامون تهدیدات وجودی علیه این سازمان، تضعیف اصل اجماع و همبستگی در درون سازمان ناتو، تشدید بحران بی اعتمادی در روابط میان ترکیه با آمریکا و دیگر اعضای اروپائی ناتو به خصوص فرانسه را از عمده ترین چالش های درونی ناتو برشمرد.
وی ادامه داد: این چالش ها به همراه تشکیک در کارآمدی و موثر بودن اصل پنجم پیمان آتلانتیک شمالی با عنوان اصل دفاع دسته جمعی، این سازمان نظامی – امنیتی را تا مرز یک بحران موجودیتی پیش برده است.
کریمی با اشاره به بندهایی از بیانیه پایانی اجلاس سران ناتو درخصوص تهدید این سازمان از سوی روسیه و چین، اضافه کرد: با وجود برخی تهدیدات مفروض از جانب روسیه، چین و موضوع تروریسم جهانی و عدم تغییر اساسی در ساختار نظام بین الملل کنونی، سازمان ناتو تا یک چشم انداز قابل پیش بینی به حیات خود به صورت کجدار و مریز ادامه خواهد داد.
کریمی اروپا را میدان اصلی مانور نظامی – امنیتی ناتو ظرف 70 سال گذشته خواند و اظهارکرد: هر نوع تغییر در وضعیت این سازمان و تحول در رویکرد امنیتی آمریکا مستقیما منافع امنیتی قاره سبز را تحت تأثیر قرار میدهد. به این دلیل اروپا با نگرانی و حساسیت زیاد تحولات این سازمان به ویژه در دوره ریاست جمهوری ترامپ را پیگیری میکند.
این تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: وضعیت بغرنج ناتو و کاهش اهمیت و اعتبار آن نزد دولتمردان آمریکایی به گونه ای بود که حتی کشوری مانند آلمان را به تکاپو واداشته و برای اولین بار صدراعظم این کشور، آنگلا مرکل، در سال 2017 سخن از لزوم خوداتکایی امنیتی اروپا و عدم وابستگی نظامی به آمریکا را مطرح کرد.
وی با اشاره به انتقادات شدید رئیس جمهور فرانسه نسبت به وضعیت ناتو و عملکرد آمریکا در قبال آن افزود: سخنان صریح امانوئل مکرون مبنی بر مرگ مغزی ناتو و انتقادات تند وی از فعالیت های دولتمردان ترکیه از جمله حمله به شمال سوریه برای مقابله با اکراد، مقابله با اروپا بر سر موضوع آوارگان، خریدهای تسلیحاتی و همکاری نظامی با روسیه و نزدیکی امنیتی آنکارا با مسکو را میتوان نشانه های جدی از بروز شکاف در اصل « اجماع و همبستگی» درون ناتو و بی اعتباری اصل پنجم پیمان آتلانتیک شمالی تلقی کرد.
کریمی گفت: جالب اینکه به رغم نمایش وحدت سیاسی میان اعضاء ناتو در اجلاس اخیر سران، مکرون مجددا و با قاطعیت بیشتر بر تعبیر «مرگ مغزی ناتو» پافشاری و تاکید کرد.
این کارشناس مسائل بین المللی تاکید کرد: باید در نظر داشت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بقا و تداوم حیات خود را در هفت دهه اخیر مرهون و مدیون سه اصل تهدید مشترک بیرونی یا برداشت مشترک از تهدید بیرونی، وحدت فرماندهی آمریکا و پذیرش آن از سوی اروپا و اصل اجماع و همبستگی داخلی اعضاء بوده است.
وی ادامه داد: از اوایل قرن 21 و پس از عصرطلایی کوتاه مدت پساجنگ سرد و وقوع حوادث 11 سپتامبر، این سه اصل اساسی و رکن های مهم ناتو با پرسش و چالش مواجه شده و در شرایط کنونی شاهد تعمیق بیشتر این چالش ها هستیم، چالشهایی که لرزه بر اندام بنای به ظاهر استوار ناتو افکنده است.
کریمی چالش اول را بروز اختلاف نظر میان اعضا در رابطه با برداشت از تهدیدات بیرونی و نحوه مواجهه با این تهدیدات عنوان کرد و ادامه داد: دومین چالش بنیادین ناتو این است که این سازمان در آن اصل وحدت فرماندهی هم از سوی آمریکا و هم اروپا با ابهام و تردید مواجه شده است. چالش سوم این سازمان را میتوان ایجاد ابهام و پرسش بر سر اصل همبستگی و اجماع میان اعضا و کاربست بهینه اصل پنج پیمان دانست.
0 Comments