رحمن قهرمان پور در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه همراه داشتن مواد آلوده هسته‌ای توسط بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تخلف از توافق نامه جامع پادمانی است، گفت: ایران این حق را دارد که از رفتار بازرسان به طور مستند شکایت کند و ویزای آن‌ها را برای ورود به ایران تمدید نکند.

وی اظهار کرد: بازرسی از سایت ها و مراکز اتمی تابع یکسری توافق هایی است که بین کشورها و آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام می شود و به طور مشخص تابع توافق جامع پادمانی و مفاد مختلف آن است که رفتار بازرسان و شرح وظایف آنان را در آن تبیین کرده و تعیین کرده چه کارهایی می توانند انجام دهند و برای انجام چه کارهایی مجاز نیستند.

وی با بیان اینکه این اقدام بازرس آژانس در ایران نوعی اخلال در کار بوده است، افزود: آنچه به ذهن ایرانی ها متبادر می شود بحث امکان خرابکاری هسته ای است، همانطور که قبلا در قالب استاکس نت هم شاهد آن بودیم. اما در عین حال ممکن است به معنای تخلف یک بازرس از وظایف خود نیز تلقی شود.

قهرمان پور توضیح داد: آنچه تاکنون می دانیم این است که خانم بازرس می خواسته با خود مواد آلوده هسته ای وارد تاسیسات هسته ای ایران بکند، مقامات ایرانی این مسئله را متوجه شده اند و از آن ممانعت کرده اند.

این کارشناس مسائل خلع سلاح گفت: در سال‌های 2004 و 2005 اختلافی بین ایران و آژانس وجود داشت مبنی بر اینکه تعدادی از بازرسان آژانس، اطلاعاتی را که از ایران گرفته اند به صورت غیرقانونی به کشورهای دیگر داده اند و آنها هم این اطلاعات را به کار گرفته اند. ایران آن زمان به آژانس شکایت کرد و آژانس قول رسیدگی داد، اما اخبار نتایج این رسیدگی ها منتشر نشد.

وی با بیان اینکه این مسئله در نهایت نوعی تخلف از توافق نامه جامع پادمانی است، گفت: ایران می تواند به دفتر حقوقی آژانس شکایت کند و مهم‌تر از همه اینکه صلاحیت این بازرس را برای دفعات بعد تائید نکند و این فرد ممکن است از فهرست بازرسان آژانس خارج شود.

قهرمان پور افزود: اتفاقاتی از این دست در روابط بین آژانس و کشورها رخ داده است و کشورها هم معمولا شکایت می کنند و این سازمان بین المللی هم تلاش می کند مسئله را حل کند و آن بازرس را دوباره به آن کشور نفرستد. ایران هم این حق را دارد که از رفتار بازرسان به طور مستند شکایت کند و ویزای آنها را برای ورود به ایران تمدید نکند.

وی گفت: سازمان های اطلاعاتی برخی کشورها ممکن است افراد مختلفی را در قالب بازرس آژانس به تاسیسات هسته ای یک کشور بفرستند. مثلا سابقه خرابکاری در تاسیسات آب سنگین سوئیس توسط آمریکا در دهه 1960 یکی از نمونه های بارز این قبیل اقدامات است؛ یا اتفاقات مربوط به بازرسی های آژانس از تاسیسات آرژانتین و یا برزیل نیز در سابقه آژانس وجود دارد. مسئله پروژه آنسکام در عراق نیز در این باره قابل توجه است. یکی از اختلافاتی که در دهه 90 بین عراق و آژانس بین المللی انرژی اتمی وجود داشت این بود که عراق مرتب شکایت می کرد که برخی از بازرس هایی که در قالب آنسکام و نیروی سازمان ملل وارد عراق شده اند، ماموران اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و اسرائیل هستند.

قهرمان پور با بیان اینکه این مسئله بیشتر موضوعی حقوقی است و آژانس بر اساس توافقنامه جامع پادمانی موظف به حفظ اسرار تجاری – هسته ای کشورها است، ادامه داد: رفتار بازرسان آژانس انرژی اتمی براساس ماده 87 توافق جامع پادمانی تابع یکسری شرایط است. بازرسان نمی توانند دستگاه ها را راه اندازی کنند و امنیت تاسیسات هسته ای را به خطر بیندازد. ایران هم می تواند مامورانی همراه آنها از هر کجا که بازدید می کند بفرستد.

وی خاطرنشان کرد: ممکن است فردی بخواهد در این مسئله اخلال ایجاد کند یا از طرف سایر کشورها ماموریتهایی داشته باشد؛ اینها مسائلی است که ممکن است در کشورهای مختلف پیش بیاید. کشورها اعتراض می کنند و ممکن است به نتیجه برسد یا خیر.

وی با اشاره به حساسیت ایران به موضوع خرابکاری در تاسیسات هسته ای، اضافه کرد: نگاه کلان نشان می دهد برخی کشورها هنوز برنامه هایی برای خرابکاری در تاسیسات هسته ای ایران و یا متهم کردن ایران به انجام فعالیت های مخفیانه و مغایر با مقررات آژانس دارند. اما در این باره اطلاعات زیادی در دست نیست و نمی توان از روی کلیات تحلیلی ارائه داد. هویت این بازرس مشخص نیست. اینکه بازرس کدام کشور بوده و در چه بخشی فعالیت داشته، آیا قبلا ایران آمده یا نه. تخصص و ارتباطاتش چیست را ما نمی دانیم.

این کارشناس مسائل خلع سلاح گفت: قبلا گزارش هایی در باره خرابکاریهای هسته ای داشته ایم، اما این مورد در مقیاس پایین بوده است و چون شامل توافق جامع پادمانی ایران و آژانس می شود ایران می تواند در چارچوب قانونی کاملا به این اقدام اعتراض کند و خواهان پیگیری موضوع شود.