بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
امیرعلی ابوالفتح با بیان اینکه در توئیت آقای ترامپ اشاره ای به دلایل استعفا نشده، اما چند دلیل را میتوان برشمرد، اظهارکرد: ترامپ آن زمان که رئیس جمهور منتخب بود، یعنی در فاصله پیروزی اش در انتخابات تا زمانی که ریاست جمهوری را در دست بگیرد، وارد دعوای شدید با جامعه اطلاعاتی آمریکا شد. آن زمان جامعه اطلاعاتی که منصوبان باراک اوباما بودند، باور داشتند که روسیه در انتخابات آمریکا دخالت کرده و ترامپ با حمایتهای پوتین در انتخابات پیروز شده و ترامپ گافهایی داده که روسها از آن اطلاع دارند و میتوانند از رئیس جمهور آمریکا باجخواهی کنند.
وی توضیح داد: وقتی این موضوع به گوش رئیس جمهور منتخب رسید، با واکنش تند او مواجه شد که چند ماه بعد به برکناری مدیر اف.بی.آی منجر شد.
ابوالفتح اضافه کرد: با اینکه آقای ترامپ دان کوتس را به عنوان مدیر اطلاعات ملی، رئیس جامعه اطلاعاتی آمریکا معرفی کرد، ولی این اختلافات همچنان ادامه پیدا کرد.
این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه در سه مقطع زمانی جامعه اطلاعاتی آمریکا به ریاست کوتس از شخص ترامپ انتقاد کرد، ادامه داد: یکی از آنها درمورد دیداری بود که ترامپ و پوتین در هلسینکی انجام دادند. در آنجا ترامپ گفت من توضیحات رئیس جمهور روسیه را مبنی بر عدم دخالت در انتخابات آمریکا میپذیرم که دو- سه روز بعد، کوتس این اظهارات را غیرواقع بینانه خواند.
وی با اشاره به انتقاد کوتس از ترامپ درخصوص مذاکره با کره شمالی نیز گفت: مدیر اطلاعات ملی معتقد بود کره شمالی به هیچ عنوان سلاحهای اتمی خود را کنار نمیگذارد که این موضع با رویکرد ترامپ که تبلیغ میکرد کره شمالی در نهایت سلاح خود را کنار میگذارد، مغایرت داشت.
ابوالفتح اختلاف مواضع درخصوص خروج از برجام را اختلاف دوم میان ترامپ و کوتس دانست و یادآور شد: مدیر اطلاعات ملی مخالف خروج آمریکا از برجام و معتقد بود این اقدام امنیت ملی آمریکا را به خطر میاندازد. ترامپ نه تنها به این صحبتها توجه نکرد و صحبتهای مشاوران امنیتی خود را نپذیرفت، بلکه در توئیتی جنجالی موضوعی نوشت که در تاریخ آمریکا بیسابقه بود. او نوشت روسای جامعه اطلاعاتی به دانشگاهها برگردند و دوباره درسهایشان را بخوانند! به هرحال این افراد را که مقامات عالی اطلاعاتی آمریکا بودند، تحقیر کرد و گفت که درسهایشان را نخوانده اند! این اظهارات از زبان کسی که پیش از آن هیچ سمت دولتی نداشت، هیچ یک از خصوصیات لازم برای جامعه اطلاعاتی آمریکا را نداشت و با فضای اطلاعاتی و امنیتی آشنا نبود؛ برایشان بسیار سنگین بود.
وی ادامه داد: گفته میشود در همان زمانها دان کوتس تصمیم گرفته بود که از این سمت کناره گیری کند، اما گویا آن رابه تعویق انداخت، ولی نهایتا نیویورک تایمز خبر کنارهگیریاش را منتشر کرد و بلافاصله دونالد ترامپ جان راتکلیف، عضو مجلس نمایندگان آمریکا را به عنوان جانشین او معرفی کرد که البته باید در سنای آمریکا بررسی شود و ممکن است رای بیاورد و یا رای نیاورد.
ابوالفتح درخصوص جایگاه نهاد اطلاعات ملی آمریکا در تصمیمسازیهای این کشور گفت: نهاد مدیریت استراتژیک ملی بعد از حادثه یازده سپتامبر تشکیل شد. در آن رخداد مشخص شد نهادهای اطلاعاتی و امنیتی که 16عضو دارند به وظایف خود عمل نکردهاند و رقابتهایی که میان سی.آی.ای و اف.بی.آی بود، مانع شده بود که رد عوامل القاعده پیگیری شود و این افراد توانستند حادثه یازده سپتامبر را طراحی کنند؛ موضوعی که لطمه بسیار سنگینی بر توانمندی اطلاعاتی دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا برای حفظ امنیت خاک آمریکا بود. به این دلیل در آن زمان تصمیم گرفته شد دو نهاد به وجود بیاید.
وی در تشریح وظایف و عملکرد این دو نهاد گفت: یکی نهاد وزارت امنیت داخلی که از تجمیع تعدادی از دستگاههای اطلاعاتی، امنیتی و مهاجرتی شکل گرفت و نهاد دوم هم مدیریت اطلاعات ملی بود که نهاد هماهنگکننده است و ریاست جامعه اطلاعاتی که تا پیش از یازده سپتامبر برعهده رئیس سی.آی.ای بود، از آن آژانس گرفته شد و به مدیریت اطلاعات ملی داده شد. این نهاد وظیفه هماهنگی میان تمام دستگاههای اطلاعاتی آمریکا را برعهده دارد که 16 نهاد هستند و وظیفه مهم دیگر آن این است که تنها کانال ارتباطی میان جامعه اطلاعاتی آمریکا و شخص رئیس جمهور است.
این تحلیگر مسائل سیاست خارجی افزود: در حقیقت نهادی که زیر نظر دان کوتس بود، وظیفه دارد هر روز صبح گزارش چند صفحهای از آخرین و مهمترین تجزیه و تحلیلهای اطلاعاتی را در یک پوشه آبی رنگ روی میز ترامپ بگذارد و رئیس جمهور پیش از انجام هر کاری ابتدا این گزارش را میخواند و با آخرین وضعیت اطلاعاتی آمریکا و جهان آشنا میشود و سپس کار خود را شروع میکند؛ از این جهت عهدهدار بودن این سمت بسیار بسیار مهم است.
وی ادامه داد: زمانی که این نهاد تاسیس شد در محافل سیاسی و رسانهای آمریکا به طنز از عبارت «سزار اطلاعاتی» از آن نام میبردند. سزار شخصی است که قدرت بسیار زیادی دارد و بعضی افراد میگفتند که درحقیقت شخص اول آمریکا، نه رئیس جمهور، بلکه رئیس جامعه اطلاعاتی آمریکا است که تا امروز دان کوتس بود. از این جهت این نهاد تا امروز یکی از ارکان اصلی قدرت در آمریکا است و تنش در این سطح میتواند آسیب زننده باشد، به خصوص که اگر راس این نهاد بخواهد به شکل قهر یا اعتراض کابینه را ترک کند.
ابوالفتح در تشریح آثار این کناره گیری بر سیاست خارجی آمریکا و پروندههای مهم اطلاعاتی با توجه به حضور جان رادکلیف در این سمت گفت: به راحتی نمیتوان در این باره قضاوت کرد. ابتدا باید دید که آقای جان رادکلیف از سنا رای میآورد یا خیر و در صورت رای گرفتن چه خط و مشی را میخواهد دنبال کند. حداقل تجربه دو سال اخیر ریاست جمهوری ترامپ نشان میدهد که وی خیلی به سمتها و موقعیتها بها نمیدهد و اغلب، تصمیمات خود را اتخاذ میکند و توجهی به توصیه مشاورانش ندارد.
وی افزود: ترامپ حرف کسانی را گوش میکند که دیدگاه هایشان منطبق بر تفکر شخصی خودش است؛ به همین دلیل اگر اختلافی بروز کند به راحتی وزیرخارجه، وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی و هر که باشد… حذف میشود. به نظر میرسد میزان تاثیرپذیری این رئیس جمهور آمریکا از نهادها بسیار کمتر از روسای جمهور قبلی است. روسای جمهور قبلی ممکن بود توصیهها و هشدارهای دستگاههای بوروکراسی را قبول کنند و سیاستهایشان را براساس توصیه این نهادها پیش ببرند، اما ترامپ نشان داده که یک دنده و تکرو است و ابایی ندارد که اگر کسی بخواهد مقابلش قد علم کند بدون توجه به اینکه چه سمتی دارد، او را عزل کند و فرد جدیدی بیاورد. افراد جدیدی هم که منصوب شدند، افراد بسیار مطیعتری نسبت به افراد قبلی هستند و از این جهت میتوان گفت شاید هر کسی که جانشین دان کوتس شود جامعه اطلاعاتی را در برابر آقای ترامپ مطیع تر میکند.
ابوالفتح درباره وضعیت دستگاههای مهم آمریکا که مسوولان ارشدش استعفا داده و یا برکنار شدهاند و همچنان با سرپرست اداره میشود نیز گفت: مسلم است وقتی وزارتخانه مهمی مانند وزارت دفاع که نقش اساسی در شکلدهی سیاست خارجی دارد، حدود شش ماه وزیر نداشته باشد یا سرپرستانش دائم عوض شوند، میتواند در نقص گردش کار موثر باشد، اما به آن اندازه هم نیست که تصور کنیم سیاست خارجی آمریکا فلج شده و یا دچار تحول اساسی شده است. اتفاقا مشکل بیشتر در بدنه است. در وزارت دفاع آمریکا تعدادی از سمتهای بسیار مهم که تصمیمساز هم هستند، خالی مانده است.
وی خاطرنشان کرد: ترامپ معتقد است دموکراتها مانع میشوند که فرد معرفی شده در سنا رای بیاورد و آنها را به کارشکنی متهم میکند و طرف مقابل هم معتقد است که ترامپ دائم گزینهها را تغییر میدهد. شخصی را که به سختی از سنا رای میآورد، به راحتی کنار میگذارد و ابایی هم از این ندارد که نصف کابینهاش خالی باشد! در نگاه کلی میتوان گفت نبود وزیر لطمه زننده است، اما نه به آن اندازهای که بخواهد مشکلات اساسی ایجاد کند.
0 Comments