بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
همزمان با سقوط صدام و اشغال عراق توسط آمریکا، تلاشها برای استقرار و ثبات امنیت در این کشور بینتیجه ماند و شرایط برای ایجاد بستری برای رشد تروریسم فراهم شد. گسترش گروههای تروریستی و تکفیری از جمله داعش تا جایی ادامه داشت که آنان حتی تا نزدیکی بغداد، پایتخت عراق، پیشروی کردند و جمهوری اسلامی در این شرایط با حضور به موقع و کمک در حوزههای مختلف، از گسترش دامنه گروههای تکفیری جلوگیری کرد و تا نابودی کامل آنها در کنار دولت و مرم عراق باقی ماند.
امروز با نابودی مناطق سرزمینی داعش دوطرف در تلاش برای توسعه روابط در حوزههای گوناگون هستند و به همین منظور هفته پیش، رئیس جمهوری اسلامی ایران سفری سه روزه را برای گسترش مناسبات میان تهران و بغداد انجام داد. در این باره با حسن عابدینی، کارشناس مسائل منطقه به گفتوگو نشستیم که متن کامل آن در پی میآید.
به نظر شما در حال حاضر چه زمینههایی برای همکاریهای راهبردی میان ایران و عراق وجود دارد؟
ایران و عراق ویژگیهای مشترک و منحصر به فردی دارند. این موضوع میتواند در حوزههای مختلف به همکاریهای مثبتی منجر شود. باید در نظر داشت دو کشور ۱۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند، از تمدن دیرینه برخوردارند. خون جوانان دو کشور در مبارزه با تروریسم تکفیری در هم آمیخته است و روابط گسترده و عمیقی بین دو طرف وجود دارد. پیوندهای گسترده و ناگسستنی مذهبی میان دو ملت وجود دارد، به گونهای که در ایام اربعین بیش از دو میلیون ایرانی به خاطر زیارت عتبات عالیات،در طول یک هفته مهمان کشور عراق هستند.
همزمان با تحریمهای ظالمانه آمریکا علیه ایران، تبادلات تجاری و همکاریهای مشترک میان جمهوری اسلامی ایران و عراق، یکی از زمینههای خوب برای همکاریهای مشترک محسوب میشود.افزایش حجم این مبادلات از 12 میلیارد دلار در سال در حال حاضر تا ۲۰ میلیارد دلار کاملا امکانپذیر است.
از طرف دیگر عراق کشوری ثروتمند و اما نیازمند توسعه است.در این شرایط ایران میتواند در حوزههای صنعت برق، گاز، انرژی، صادرات خدمات فنی مهندسی و گردشگری درمانی با عراق همکاریهای داشته باشد، همانطور که ظرف سالهای گذشته شاهد حضور اتباع کشورهای مختلف از جمله عراق به منظور بهرهمندی از خدمات درمانی در ایران بودهایم و با فراهم ساختن بسترهای لازم، ظرفیت این حوزه به سرعت قابل گسترش است.
تقویت همکاریهای علمی و فرهنگی از جمله تبادل استاد و دانشجو و سایر حوزههای علمی فرهنگی نیز از دیگر ظرفیتهای دو کشور محسوب میشود.
در بعد منطقهای هم امکان بسط همکاریهای منطقهای میان تهران و بغداد موجود است. جمهوری اسلامی ایران در کنار مردم و دولت عراق کمک کرد تا به دو مورد اشغالگری علیه این کشور پایان داده شود.نخست حمایت از دولت و مردم در بیرون راندن اشغالگران آمریکایی و دوم هم مساعدت برای متلاشی کردن حوزه سرزمینی داعش که بخش زیادی از عراق را تصرف کرده بود. تهران در حوزه نخست با حمایتهای سیاسی از شعار هر عراقی یک رای، از فرایند مردمسالاری در عراق پشتیبانی کرد. مردم و دولت عراق هرگز اقدامات جمهوری اسلامی برای کمک به نابودی گروههای تروریستی تکفیری را فراموش نخواهند کرد، همانطور که اکثر کارشناسان و مقامات سیاسی معتقدند که اگر حضور و کمکهای جمهوری اسلامی نبود، داعش همچنان در عراق صاحب سرزمینبود. این شواهد نشان میدهد که دو طرف در آینده هم توانایی مقابله با تروریسم تکفیری را خواهند داشت.
چه موانعی بر سر راه همکاریهای تهران و بغداد و بغداد وجود دارد؟
به طور کلی موانع جدی سر راه روابط دو کشور مشاهده نمیشود و تنها مانع، دخالت بیگانگان در روند همکاریهای دو طرف است؛ اما خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران و عراق و مسئولان عالیرتبه دو کشور به راحتی از این مشکلات عبور میکنند. مقامات عراقی در زمانهای مختلف به صراحت اعلام کردند که به دخالتهای غیرقانونی ایالات متحده در حوزه روابط با ایران توجهی نمیکنند.عراقیها همچنین تاکید کردند که اجازه توطئه علیه جمهوری اسلامی ایران را از سرزمینخود نمیدهند.این موضوع نشان میدهد موانع جدی در مسیر گسترش روابط دو جانبه وجود ندارد، زیرا اراده مردم و دولت هر دو کشور بر پایه حل مشکلات شکل گرفته و ارتجاع عرب از جمله رژیم سعودی هم تواناخلال در روابط دو کشور را ندارند.
با توجه به سفر رئیس جمهور به عراق، آینده روابط دو کشور را چگونه پیش بینی میکنید؟
وجود گروههای تروریستی و تکفیری در عراق شرایط را به گونهای رقم زد که درسالهای گذشته روابط دو طرف در حوزههای امنیتی و نظامی قوت بیشتری داشت، اما امروز با فروپاشی حوزه سرزمینی داعش در عراق، دو طرف وارد فصل نوینی از روابط شدهاند. غرب آسیا امروز در حال پوستاندازی دوباره است و در همین شرایط فصل تازهای میان تهران و بغداد در حال شکلگیری است. در واقع این دوران جدید، انتقال روابط دو کشور از حوزه امنیتی به روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک است. در همین حال بایدکمیتهها و کارگروههایی به منظور پیگیری اجرای توافق و تفاهم نامههای امضا شده در جریان سفر راهبردی رییس جمهور به عراق تشکیل شود. باید تلاش کرد تا این توافقها صرفا روی کاغذ باقی نماند. طبعا با عملیاتی شدن تفاهم نامهها آینده روشنی برای روابط آینده دو طرف پیشبینی میشود.
0 Comments