جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
سناریوهای برجامی آمریکا پس از گزارش اخیر آژانس
امیرعلی ابوالفتح/ کارشناس مسائل آمریکا
در صورتی که آمریکا بخواهد چنین ادعایی را علیه ایران مطرح کند، می بایست برای اثبات آن، دلایل مستندی را ارائه نماید، حال آنکه بررسی میزان تعهدات ایران از جمله مواردی است که از طریق مشاهده، متر و استفاده از ترازو کاملا قابل بررسی است. یعنی تعداد سانتریفیوژها، میزان اورانیوم غنی شده، وزن و درصد آن کاملا مشخص است و وقتی آژانس این موارد را مورد تایید قرار میدهد دیگر خدشهای به آن نمیتوان وارد کرد. شاید تنها دلگرمی آمریکا به این موضوع باشد که آنها بتوانند این شبهه را مطرح کنند که در برخی از سایتها و پایگاههای نظامی ایران موارد مشکوکی دیده شده و از این طریق آژانس را تحت فشار قرار دهند تا درخواست بازرسی از این مراکز را مطرح کند. آمریکا امیدوار است که ایران چنین اجازهای ندهد و در نهایت با فضاسازی در جامعه جهانی چنین عنوان کنند که ایران به تعهدات برجام و پروتکل الحاقی انپیتی عمل نکرده و به همین دلیل آمریکا از عمل به برجام سر باز بزند. اگر این اتفاق نیفتد یعنی آژانس تحت تاثیر فشار آمریکا قرار نگیرد و درخواست بازرسی ندهد و ایران در چنین صورتی طی شرایط خاص مقرر در پروتکل الحاقی، دسترسیها را فراهم نکند و هیچ دلیلی بر اثبات چنین ادعایی مطرح نشود، بسیار دور از انتظار خواهد بود که در پایان دوره 90 روزه سوم نامه معروف وزیر خارجه برای رئیس مجلس سنا در آمریکا ارسال نشود و در آن قید نشود که ایران به تعهداتش عمل نکرده است.
به بیان دیگر اگر بحث بازرسیها منتفی شود رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا در نامهای به پل رایان، رئیس مجلس سنا اعلام خواهد کرد که ایران به تعهداتش عمل کرده و واشنگتن نیز به ادامه برجام متعهد است. در غیر این صورت اگر آمریکا مواردی را ارائه دهد و خواهان بازدید از مراکز نظامی ایران باشد و ایران با درخواست آژانس مخالفت کند، واشنگتن میتواند بحث عدم پایبندی ایران به تعهداتش را مطرح کند. البته این سناریو بسیار نامحتمل است چرا که ایران هیچ مورد مشکوکی در سایتهای نظامیاش ندارد و لذا آمریکا نیز مدرکی برای ارائه به آژانس در دست ندارد.
در این میان اگر آمریکا از برجام خارج نشود، بدون شک همچنان فشارهای فرابرجامی را بر ایران ادامه خواهد داد. این فشارهای فرابرجامی موضوعی است که از زمان آغاز مذاکرات مورد توجه دولت وقت آمریکا یعنی دولت باراک اوباما بود و در دولت دونالد ترامپ نیز این رویکرد تشدید شده است. لذا واشنگتن امروز همچنان فشارهای خارج از برجام را بر ایران وارد خواهد آورد به این امید که ایرانیها دست به اقدام متقابلی بزنند که دال بر این باشد مبنی بر اینکه تهران به برجام عمل نمیکند. باید توجه داشت که نهایتا اگر فشارهای خارج از برجام توسط آمریکا خیلی افزایش پیدا کند چون واشنگتن اجماع جهانی را همراه خود ندارد و قطعنامههای شورای امنیت دیگر موجود نیست به آن اندازه زمان پیش از برجام نمیتواند اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دهد.
البته این بدان مفهوم نیست که ایالات متحده آمریکا به تنهایی نمیتواند بر ایران فشار وارد آورد یا کشورهای اروپایی را تحت فشار قرار دهند روابط اقتصادیشان با ایران را محدود کنند. ولی آنچه که مسلم است اتفاقاتی که پیش از برجام شاهد بودیم شامل تحریمهای هوشمند و اجماعی که آن زمان علیه ایران حاصل شد، دیگر روی نخواهد داد. لذا تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران افزایش پیدا خواهد کرد اما چون پشتوانه شورای امنیت را ندارد و کشورها متعهد نیستند که به تحریمهای یکجانبه آمریکا عمل کنند، راههای مختلفی برای دور زدن این تحریمها وجود دارد. زیرا هم جمهوری اسلامی ایران در این قضایا تجربه کسب کرده است و هم منافع اقتصادی موجود باعث میشود که کشورهای اروپایی دست به نوعی لابی گری بزنند تا فشارها علیه ایران را کاهش دهند و از منافع تجارت با ایران بهرهمند گردند.
0 Comments