أحدث المقالات
ببینید | تصاویری از حمله ترکیبی موشک الماس و پهپاد انتحاری ابابیل به پایگاه سری اسرائیل
تصاویری از حمله ترکیبی موشک های هدایت شونده الماس و پهپاد انتحاری ابابیل به پایگاه سری اطلاعات تیپ ۱۴۶ ارتش اسرائیل در عرب عرامشه در شمال فلسطین اشغالی را مشاهده میکنید. در این عملیات ابتدا رزمندگان مقاومت یک پهپاد شناسائی را بر روی هدف ارسال نموده و آن را شناسائی میکنند و پهپاد بدون هیچ آسیبی دور از چشم رادار ها به سلامت داخل لبنان بر میگردد. منبع: اخرین خبر
آیا ترامپ خروج خود را از برجام اعلام می کند؟
امیرعلی ابوالفتح*
به رغم تحلیل های مختلف در این باره که بر دو فرضیه اصلی یعنی خروج آمریکا از برجام و همچنین ماندن در آن به موازات تشدید تحریم ها به بهانه های غیر برجامی تاکید دارند به نظر می رسد که برای رسیدن به پاسخ قطعی نیاز است تا تاریخ 15 اکتبر و مدت زمان 90 روزه برای ارائه گزارش مجدد دولت آمریکا به کنگره در خصوص پایبندی ایران به برجام سپری شود. چرا که تا آن زمان همانطور که مقامات دولت آمریکا نیز تاکید دارند، تصمیمات درباره برجام اعلام نخواهد شد. البته آنچنان که رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا و شخص رئیس جمهور اعلام کردهاند، ترامپ تصمیم خود را گرفته، ولی هنوز آن را با کسی مطرح نکرده است و در زمان مقرر این تصمیم اعلام خواهد شد.
اما براساس حدس و گمان و با توجه به مجموعه اظهار نظرهایی که مقامات ارشد دولت آمریکا از شخص ترامپ گرفته تا رکس تیلرسون و نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل مطرح کردهاند، به نظر میرسد که ایالات متحده آمریکا در نهایت خروج خود را از برجام اعلام نکند. زیرا این خروج، تبعات بسیار زیادی دارد که در مورد آن بحث شده است اما بزرگترین دغدغه و ادعای آمریکا این است که در نبود برجام، ایران در آستانه تولید سلاح اتمی قرار بگیرد. حتی منتقدان برجام هم عقیده دارند که از طریق برجام راه دسترسی ایران به سلاح اتمی مسدود شده اما یک راه گریز برای آن وجود دارد و لذا برای اینکه اطمینان خاطر پیدا کنند میگویند که برجام باید در سه موضوع اصلی یعنی افزایش دوره زمانی کنترل ها و محدودیت ها بر توان هسته ای ایران، بسط آن به موضوعات غیر هسته ای از جمله موشکی و وارد کردن مسائل منطقه در برجام مورد مذاکره مجدد قرار گیرد. البته این مسئله را باید مدنظر داشت که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که قصد ساخت سلاح هستهای ندارد ولی از منظر آمریکا و یا از عینکی که دولت ترامپ به موضوع نگاه میکند، ایران چنین قصدی دارد و تنها از طریق اعمال محدودیتهای شدید میتوان مانع آن شد.
بنابراین این ترس که بدون برجام، ایران به سمت ساخت سلاح اتمی حرکت کند، اصلیترین دلیلی است که آمریکا نمیخواهد در منطقه غرب آسیا فرآیندی را در پیش بگیرد که به ادعای آنها نقطه نهاییاش دسترسی ایران به سلاح اتمی باشد. اما در عین حال با توجه به اینکه برجام توسط دولت قبلی آمریکا به تایید رسیده و مورد تایید دولت کنونی نیست، آمریکاییها سیاستی را در پیش گرفتهاند مبنی بر اینکه در گام اول، برجام را در حالت تعلیق قرار دهند. یعنی همزمان با آنکه پایبندی ایران به برجام را تایید نمیکنند، از برجام نیز خارج نشوند تا موضوع از کاخ سفید به کنگره ارجاع داده شود. در این صورت تصمیم گیری در مورد اعمال مجدد تحریمهای هستهای یا تمدید مجدد تعلیق تحریمها برعهده کنگره قرار خواهد گرفت.
در این فضای غبارآلود و مبهم، شاید از دید آمریکاییها این اتفاق بیفتد که ایران تن به مذاکره مجدد بدهد و میزان بهرهبرداری تهران از مزایای برجام به خصوص در رابطه با همکاریهای اقتصادی خارجی دچار تردید شود. در نتیجه آمریکا در نظر دارد بدون آنکه از برجام خارج شود به زعم خود، عملا کارایی آن را کاهش دهد. از این جهت میتوان گفت که محتملترین سناریو این چنین خواهد بود اما اینکه این رفتار کارآمد باشد یا خیر بستگی به میزان پایبندی دیگر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی نسبت به برجام دارد.
بنابراین در چنین شرایطی، این پرسش مطرح است که اگر آمریکا برجام را به حالت تعلیق درآورد، آیا کشورهای اروپایی به همکاریهای اقتصادی خود با ایران ادامه خواهند داد یا خیر. بر اساس صحبتهایی که بعد از سخنرانی دونالد ترامپ انجام گرفت به نظر میرسد که اروپاییها عزم خود را جزم کردهاند که به همکاریهای خود ادامه دهند اما خیلی نمیتوان با اطمینان روی این مسئله حساب کرد. چرا که میزان آسیب پذیری اتحادیه اروپا در قبال آمریکا و فرصتهای بسیار گسترده تجاری در روابط فراآتلانتیکی، مقامات اروپایی را تحت تاثیر قرار میدهد و آنها اگر قرار باشد به خاطر همکاری با ایران، بازارهای آمریکا را از دست بدهند دچار تردید خواهند. لذا در خصوص اروپا نمیتوان خیلی با صراحت گفت که آیا در صورت خروج آمریکا از برجام با ایران همکاری میکنند یا خیر.
بنابراین رویکرد این کشورها بستگی به آن دارد که آیا منافعشان ایجاب میکند که به خاطر ایران با آمریکا درگیر شوند یا خیر. اما اگر ایالات متحده آمریکا از طریق سیاست تعلیق برجام به اروپاییها لطمه وارد کند و آنها به وعدههای خود عمل نکنند، احتمال ادامه حیات برجام بسیار دشوار خواهد بود. در نهایت آمریکا از برجام خارج شود، دیگر کشورها نیز به واسطه تحریمهای آن کشور از آن تبعیت کنند و همکاریهای اقتصادی با ایران را قطع کنند، ایران نیز دیگر منفعتی از برجام نخواهد داشت.
لذا در این شرایط ایران باید تعهداتی که در قالب برجام برعهده داشت را کنار بگذارد، به محدودیتها پایان دهد، غنی سازی اورانیوم را به لحاظ کمی و کیفی از سربگیرد، سانتریفیوژها، درصد و ذخایر اورانیوم غنی شدهاش را نیز افزایش دهد. البته باید به دو نکته توجه داشت نخست اینکه احتمال رسیدن به چنین شرایطی بسیار بعید است و دیگر اینکه همانطور که آقای روحانی در نیویورک در پاسخ به یک خبرنگار توضیح دادند ایران به لحاظ کمی و کیفی تولید اورانیوم را در صورت لغو برجام ادامه خواهد داد اما به سمت ساخت بمب هستهای حرکت نخواهد کرد.
کارشناس مسائل آمریکا*
0 Comments