جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
نشست ناموفق امریکا – کره شمالی و تحولات شبه جزیره کره
اسدالله کاوه – کارشناس امور شرق آسیا
بحران شبه جزیره کره به مدت هفتاد سال است که یکی از مسائل بزرگ و لاینحل منطقه ژئواستراتژیک شمال شرق آسیا و نظام بین الملل محسوب میشود و شش بازیگر این منطقه- کره شمالی، کره جنوبی، ژاپن، چین، آمریکا و روسیه – تلاشهای گستردهای برای حل این موضوع داشته اند که بدون حصول نتیجه بوده است. می توان اینگونه درنظر گرفت که به نوعی موضوع شبه جزیره علاوه بر مسئلهای دو جانبه بین دو کره، به موضوعی بین چین و آمریکا و قدرتنمایی این دو کشور تبدیل شده است.
با نگاهی کلان به مسائل شبه جزیره، توجه به موضوعات ذیل حائز اهمیت است:
- پس از ریاست جمهوری ترامپ و با توجه به خروج آمریکا از موافقتنامههای چند جانبه مانند توافق هستهای ایران (برجام)، معاهده پاریس در خصوص تغییرات آب و هوایی و توافق ترانس- پاسیفیک، مذاکرات با کره شمالی و حل بحران شبه جزیره برای دولتمردان آمریکا به یک مسئله حیاتی تبدیل شده است و آنان تلاش می کنند از این طریق بر اذهان عمومی آمریکا برای انتخابات 2020 تأثیر بگذارند.
- پس از همراهی چین با تحریمهای سازمان ملل علیه پیونگ یانگ، تکمیل شدن چرخه آزمایش هستهای و هیدروژنی، توانایی موشکی قابل اتکا و پذیرش دوفاکتوی توانمندی هستهای کره شمالی توسط ایالات متحده، کیم جونگ اون به این باور رسیده است که برای پیشرفت اقتصادی و گام برداشتن در مسیر توسعه، به عادی سازی روابط با جهان و رفع تحریمها نیاز دارد و شرایط حال حاضر با توجه به ویژگیهای شخصیتی ترامپ (عدم احساس نیاز به همکاری جمعی، بزرگ نمایی و باور به کارهای بزرگ و تاجر مسلکی) بیش از گذشته فراهم شده است.
- هر چند از سال 2011 و به قدرت رسیدن کیم جونگ اون، روابط پکن و پیونگ یانگ با موانعی روبرو شده بود، اما چین همواره به عنوان تنها حامی کره شمالی مطرح بوده و این نیاز کاملاً متقابل و دو طرفه است؛ به گونه ای که برخی اعتقاد دارند که کره شمالی تمامی جزئیات مذاکرات با آمریکا را با طرف چینی هماهنگ می کند (حضور معاون وزیر خارجه کره شمالی در روز 28 فوریه- 10 اسفند ماه- در پکن و ملاقات با وزیر خارجه چین، درست در زمانی که خبرها حکایت از شکست مذاکرات ترامپ و کیم می داد، شاهدی بر این مدعا است). از این رو، همان طور که اشاره شد همراهی چین با تحریمهای سازمان ملل نقش مهم و کلیدی در تغییر رویکرد رهبری کره شمالی به عادی سازی روابط داشته است. شایان ذکر است برای چین قابل قبول نیست که کره شمالی با تغییر رویکرد 180 درجه ای، به صورت دفعی و نه مقطعی، به پایگاهی برای سرمایه گذاری و حضور آمریکا و متحدانش تبدیل شود. پکن ترجیح می دهد که برخلاف گمانه زنیهای معمول درباره مدل توسعه ویتنام برای کره شمالی، نفوذ سیاسی و استراتژیک بر پیونگ یانگ را از دست ندهد و بازار بکر سرمایه گذاری و کالاهای مصرفی را به طور کامل تصاحب نماید.
- در موضوع شبه جزیره سه مسئله اصلی مورد توجه تحلیلگران و تصمیم سازان قرار دارد: پیامدهای توسعه توانمندی هسته ای کره شمالی؛ توانایی موشکی پیونگ یانگ؛ و مسائل عملیاتی و دیپلماتیک احتمالی پس از فروپاشی کره شمالی. هر چند نفس مذاکره و اثرات تبلیغاتی آن برای دولت آمریکا اهمیت ویژه ای دارد، اما به هر ترتیب دستیابی پیونگ یانگ به توانایی هسته ای، احتمال به خطر افنادن رژیم عدم اشاعه و رقابت هسته ای در منطقه شمال شرق آسیا را افزایش داده که درخواست های مردم ژاپن و کره جنوبی شاهد بر این مدعا است. رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی اعلام داشته است که هدف اصلی مذاکرات با کره شمالی، خلع سلاح هسته ای و کم کردن تهدید علیه مردم آمریکا و جهان است.
- برخی از تحلیلگران کره ای، از لزوم اتحاد دو کره به عنوان سناریوی محتمل برای پایان بحران هفتاد ساله شبه جزیره سخن می گویند که این اظهار نظر به معنی تشکیل کره واحد با قدرت هسته ای است. این درحالی است که هیچ یک از بازیگران منطقه شمال شرق آسیا و یا بازیگران سطح بین المللی، تمایلی به این ایده ندارند.
- با توجه به جنگ تجاری چین و آمریکا و پیگیری مذاکرات بین طرفین، هر دو طرف تمایل دارند که موضوع مسائل فی مابین را از مسائل شبه جزیره کره به طور کامل مجزا نمایند که مورد اجماع سایر بازیگران مانند کره جنوبی و ژاپن نیز هست. چرا که تسری ابعاد مختلف روابط پکن- واشنگتن به بحران شبه جزیره پیچیدگیهای موضوع را دو چندان می نماید.
در جمع بندی می توان اظهار داشت که بازیگران این منطقه تلاش دارند که از مذاکره به عنوان ابزاری برای کنترل شرایط استفاده کنند؛ زیرا که افزایش تنش و هر گونه درگیری در منطقه، تبعات انسانی، اقتصادی و سیاسی بسیاری درپی خواهد داشت که اولین آن آوارگی و سرازیر شدن میلیون ها پناهنده کره شمالی به چین و کره جنوبی خواهد بود. از سوی دیگر به نظر می رسد چین همچنان دست برتر را در تحولات شبه جزیره دارد که از یک سو برای عادی سازی روابط کره شمالی در منطقه و از سوی دیگر به منظور تعدیل مواضع پیونگ یانگ به نفع خود استفاده می نماید.
همچنین توجه به این نکته اهمیت دارد که کره شمالی با توجه به تکمیل شدن چرخه هسته ای و اتکا به چین به عنوان حامی این کشور، دست برتر را در مذاکرات دارد و در نشست هانوی با اعتماد به نفس، موضوع رفع تمامی تحریم ها در مقابل تعطیلی کامل سایت هسته ای یونگ بیون را مطرح کرده است.
0 Comments