بامداد بیرمق
آمریکا هرچند بعد از دهه ۹۰ همزمان با سلسله مذاکرات بین اعراب و اسرائیل تلاش کرده بود که خود را به عنوان میانجی صادق معرفی کند اما امروز کاملا روشن است که از یک طرف نه کشورهای عربی و فلسطین این موضع آمریکا را قبول کرده اند و نه آمریکا بنا دارد تا این نقش به اصطلاح میانجیگرانه را بدون اطمینان از جلب نظر اسرائیل انجام دهد. بنابر این سیاست امریکائی ها در قبال طرح دو کشوری و مبنای این کشور در پیگیری این طرح بدون توجه به تفسیر اسرائیل از این مسئله نیست.
سیدمحمد موسی کاظمی*
دکتر «حسن روحانی» رییس جمهوری امروز (بیست و ششم بهمن ماه) در نخستین مرحله از سفر سه روزه خود به هند در «حیدرآباد» میهمان مسلمانان و ایرانیان مقیم این شهر خواهد بود.
روحانی علاوه بر برنامه های فرهنگی و مذهبی در این سفر، بخش ویژه ای از تمرکز خود را به رایزنی های سیاسی و اقتصادی با مقامات دهلی نو اختصاص خواهد داد؛ رایزنی هایی که مقدمات و گفت وگوهای کارشناسی آن از مدت های پیش آغاز شده و در صورت نهایی شدن در این سفر به امضا خواهد رسید.
از جمله مباحث مهم کارشناسی میان هیات های ایرانی و هندی در روزهای گذشته، گفت وگو درباره شرایط مالی و فنی مشارکت هند در تکمیل خط آهن زاهدان- چابهار بوده که در راستای همکاری های سه جانبه ایران، افغانستان و هند در توسعه بندر چابهار صورت می گیرد.
براساس اعلان بسیاری از رسانه ها، توسعه بندر چابهار که روسای جمهوری سه کشور را خرداد ماه پارسال در تهران گردهم آورد، همچنان موضوع مهمی در گفت وگوهای مقامات تهران و دهلی نو بوده و انتظار می رود بررسی راه های تسریع در توسعه طرح های مشترک ترابری دریایی و زمینی، بخش مهمی از رایزنی ها را به خود اخصاص دهد.
مقامات دهلی نو در چارچوب رقابت های اقتصادی و سیاسی با بازیگرانی نظیر چین و پاکستان، به مسیر ایرانیِ دسترسی به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه چشم دوخته اند. دیگر هدف مهم اقتصادی هندی ها مشارکت در طرح های توسعه مناطق نفتی و گازی ایران به ویژه «فرزاد- بی» است.
اهمیت این دو هدف اقتصادی سبب شد تا مقامات دهلی نو منابعی مالی را برای توسعه چابهار اختصاص دهند و به این ترتیب پارسال قراردادی به ارزش پانصدمیلیون دلار برای توسعه کریدور حملونقل بین سه کشور به امضا رسید. هندی ها همچنین کوشیدند از اهرم هایی چون تهدید به کاهش خرید نفت برای هموارسازی مسیر خود به سوی میدان گازی پرسود فرزاد- بی استفاده کنند.
در مقابل، هموار شدن مسیر کالاهای ایرانی به بازار یک میلیارد و دویست هزار نفری هند فرصتی است که می تواند زمینه ساز افزایش توسعه و اشتغال شود. این در حالی است که تداوم مشکلات بانکی و موانع تعرفه ای راه ورود صادرکنندگان ایرانی به هند را ناهموار و عرصه را بر آنان تنگ ساخته است.
در راستای رفع چالش های ارتباطات بانکی، برخی بانک های ایرانی درخواست تاسیس شعبی را در هند ارایه داده اند که تسریع رسیدگی به این درخواست ها و مهمتر از آن تحول اساسی در زمینه مبادلات بانکی نیازمند رایزنی های جدی میان مقامات ارشد تهران و دهلی است. همچنین، بازرگانان و فعالان اقتصادی که روحانی را در سفر به هند همراهی می کنند خواستار کاهش نرخ بالای تعرفه هایی هستند که در سال های اخیر، از قدرت رقابت آنان کاسته است. در همین زمینه برقراری تعرفه تجارت ترجیحی بین ایران و هند یکی از مهمترین اهدافی است که از سوی هیات بازرگانی ایران دنبال می شود.
ایران در حال حاضر یکی از اصلی ترین تامین کنندگان انرژی هند به شمار می آید و در جایگاه سومین کشور صادرکنند نفت به هند قرار دارد. بنابر گزارش «فاینانشال تریبون»، هند به صورت میانگین از ژانویه تا اوت 2017 (دی ماه 95 تا مرداد96) روزانه 450 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده که در مقاطعی چون ماه جولای (ابتدای تابستان امسال) این میزان به نیم میلیون بشکه نیز رسیده است.
در کنار مبادلات و همکاری های دو کشور در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی، همچنان که اشاره شد موضوع توسعه تجارت غیرنفتی است که به صورت مستقیم برای ایران اهمیتی فراوان دارد. به گزارش فاینانشال تریبون، میزان تجارت غیرنفتی دو کشور در سال 95 خورشیدی (مارس 2016 تا مارس 2017) حدود 4.74 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال قبل از آن رشدی 4.17 درصدی داشته است.
در کنار این آمار، داده هایی وجود دارد که در بررسی وضعیت تجاری ایران و هند باید به آن توجه داشت. براساس آمار گمرک ایران، هند ششمین مقصد صادرات کالاهای ایرانی بوده و ایران توانسته است در سال 95، به میزان 2.788 میلیارد دلار کالا به این کشور صادر کنند که این رقم از نظر ارزشی 6.35 درصد از ارزش کل صادرات کشور را تشکیل داده است؛ رقمی که با توجه به نزدیکی جغرافیایی ایران و هند و بازار بیش از یک میلیارد نفری آن و به ویژه در مقایسه با کشوری نظیر چین بسیار اندک به نظر می آید.
در سال 95 میزان واردات ایران از هند نیز 1.955 میلیارد دلار بوده که نشان می دهد به طور کلی وضعیت تجاری دو کشور به صورت متقابل از وضعیت مطلوب و قابل انتظار به دور است.
و اما آمار سازمان توسعه تجارت ایران برای دوره 9 ماهه ابتدای سال 96 می گوید، صادرات ایران به هند در این دوره محدود به رقم 1.969 میلیارد دلار و 6.2 دهم از کل ارزش صادرات ایران بوده است. نکته قابل تامل اینکه صادرات ایران به هند در دوره تجاری 9 ماهه نخست امسال از نظر وزنی تقریبا ثابت مانده ولی از نظر ارزش با کاهش 6 درصدی مواجه بوده است.
بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت، میزان واردات ایران از هند نیز 1.655 میلیارد دلار بوده که 4.4 از ارزش کل واردات ایران را تشکیل می دهد. این میزان از نظر وزنی هشت و از نظر ارزش 12 درصد رشد را نشان می دهد.
با توجه به این آمار، رییس جمهوری برای برداشتن موانع پیش روی توسعه تجارت دو کشور و ایجاد تحول در وضعیت همکاری های اقتصادی ایران و بزرگترین اقتصاد جنوب آسیا ماموریتی مهم را برعهده دارد و انتظار می رود توان و تدبیر هیات ایرانی گره های موجود در مناسبات دوجانبه ایران و هند را بگشاید.
کارشناس*
منبع: ایرنا
0 Comments