جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ابعاد و پیامدهای تهدید موشکی روسیه علیه آمریکا
حسن بهشتیپور/ کارشناس مسائل روسیه
این موشک میتواند نهتنها از شمال بلکه از جنوب خاک آمریکا را هدف قرار دهد و بهعنوان یک عامل بازدارنده جدی در برابر بلندپروازیهای آمریکا عمل نماید.
صحبتهای رئیس جمهور روسیه از دو جهت قابل تحلیل است؛ نخست آنکه وی سعی داشت در آستانه انتخابات ریاستجمهوری روسیه که 27 اسفند ماه برگزار میشود، اقتدار این کشور را در داخل برای مردم روسیه تبلیغ و ترویج کند. از این جهت بزرگترین افتخار پوتین این بود که روسیه موشکی با برد 11 هزار کیلومتر ساخته است که هم برد آن قابل توجه است و هم قابل رهگیری برای دشمن نیست و به گفته پوتین به هر هدفی میتواند اصابت کند. ضمن آنکه قابلیت حمل کلاهک هستهای را نیز دارد. به ادعای پوتین این رونمایی و سخنان، پاسخی به ایالات متحده آمریکا بود.
دوم آنکه از جنبه بینالمللی نیز پوتین در سخنرانی روز پنج شنبه دهم اسفند 1396 خود سعی داشت بر این موضوع تاکید کند که سیاست روسیه یک سیاست کاملا دفاعی است و هدفش حمله پیشگیرانه نیست. بلکه مسکو در حال تجهیز برای دفاع در برابر هرنوع حملهای علیه روسیه و متحدانش است. در واقع، او بخش دفاعی را در دو محور تعریف کرد؛ نخست آنکه کشوری علیه روسیه حمله کند و دیگر اینکه به یکی از متحدان روسیه حمله شود.
رئیسجمهور روسیه بر این موضوع نیز تاکید کرد که پیشتر بارها به آمریکا گوشزد کرده بود که نباید سپر دفاع موشکی بسازد، چرا که امنیت روسیه را تهدید میکند، اما واشنگتن توجهی نکرد و این پروژه را در ترکیه و رومانی ادامه داد. لذا روسیه نیز به سمت ساخت چنین موشکی گام برداشت. او میخواست به افکارعمومی دنیا تاکید کند اهداف روسیه تهاجمی نیست بلکه برنامه موشکی روسیه کاملا جنبه دفاعی دارد و قصد روسیه از ساخت این موشکها تهاجم به کشور دیگری نیست.
باید توجه داشت که در ظاهر قضیه این مسئله به نفع ایران تلقی شده است؛ زیرا برخی معتقدند که هرچقدر تعارض میان روسیه و آمریکا بیشتر شود این مسئله به نفع ایران است و تهران میتواند از آن بهرهبرداری کند. اما واقعیت این است که شاید در کوتاه مدت این موضوع صحیح باشد، اما در بلندمدت این تهدید روسیه موجب میشود که آمریکا نیز متقابلا به مسابقه تسلیحاتی دامن بزند. این در حالی است که مسابقه تسلیحاتی یکی از عوامل مهم فروپاشی شوروی بود؛ زیرا شوروی کشش لازم اقتصادی را برای همپایی با بودجه های سرسام آور تسلیحات هسته ای که روز به روز بیشتر می شد ، نداشت . شوروی نتوانست بودجههای نظامی اش را آن حدی که آمریکا پیش میبرد، افزایش دهد. به عنوان مثال، در سال جاری بودجه نظامی آمریکا 700 میلیارد دلار است و هزینه نظامی روسها نزدیک به 70 میلیارد دلار تخمین زده می شود ، یعنی یک دهم بودجه نظامی آمریکا است. لذا این سیاست روسیه اگرچه یک اقتدار روسی را در برابر آمریکا به رخ میکشد، اما دامن زدن به یک مسابقه تسلیحاتی است که در پی آن کل بشریت ضرر خواهند کرد. زیرا این مسابقه تسلیحاتی، هستهای است و جنبههای خطرناکی را در برخواهد گرفت.
از دیگر سو پس از سخنان اخیر رئیسجمهور روسیه برخی از پایان نظام تکقطبی و یا پایان عصر آمریکایی سخن گفتهاند؛ این در حالی است که از ابتدا بحث جهان تکقطبی حتی از سوی خود آمریکا نیز زیر سوال بود. ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا معتقد به جهان بیقطبی بود و بعدها به این سمت رفتند که دیگر جهان، قطبی نخواهد داشت، بلکه منظومهای از مناطق مختلف قدرت را شامل خواهد شد. این مناطق مختلف منظومه ای، زمانی که ضرورت داشته باشد در کنار هم قرار میگیرند و در غیر این صورت دور از هم هستند. خلاصه اینکه بسیاری از تحلیلگران، دنیا آینده را به صورت چند قطبی یا بیقطبی در نظر میگیرند.
آنچه اهمیت دارد این است که روسیه از ابتدا با یکجانبه گرایی ایالات متحده آمریکا مخالف بود و از این تکقطبی بودن با عنوان یک جانبهگرایی یاد میکرد. تاکید مسکو همواره بر چندجانبه گرایی بوده و میگوید روسیه، چین، اتحادیه اروپا، گروه بیست، گروه هشت و بریکس، قدرتهای آینده دنیا هستند که باید با هم همکاری کنند. اگرچه روسیه خود در مناطق پیرامونیاش همواره یکجانبه گرایی را دنبال کرده و وقتی نوبت به خود روسیه میرسد در ارتباط با آسیای مرکزی، قفقاز، اوکراین و شرق دور یکجانبه گرایی را دنبال میکند. اما در عرصه بینالمللی به آمریکا میگوید که باید چندجانبه گرایی را دنبال کند.
در نهایت به نظر میرسد با توجه به این مسائل، دور جدیدی از مسابقه تسلیحاتی در جهان و میان قدرتها شکل خواهد گرفت و احتمالا در دور چهارم ریاست جمهوری پوتین که از نهم اردیبهشت ماه سال 97 آغاز میشود، باید شاهد دور جدیدی از رقابتها و مسابقه تسلیحاتی در روابط مسکو – واشنگتن باشیم.
0 Comments