شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در شرایط فعلی که امکان تغییر رویکردهای غرب با توجه به روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید وجود دارد، بعید است روسیه به پاسخی هستهای در واکنش به حملات موشکی اوکراین دست بزند.
مهدی سیف تبریزی – پژوهشگر مسائل روسیه و قفقاز
صدور مجوز برای اوکراین از سوی جو بایدن برای حمله به اهدافی در عمق خاک روسیه چندین هدف را دنبال می کند:
اول، تلاش در جهت تهاجم به عمق خاک روسیه و هدف قرار دادن پایگاههای نظامی و زیرساختهای حیاتی این کشور در جهت کمک و پشتیبانی نیروهای اوکراینی در منطقه کورسک. اوکراین و غرب برای ورود به هرگونه مذاکره صلح با روسیه احتیاج به یک برگ برنده بر سر میز مذاکره با طرف روس خود دارند. حمله به منطقه کورسک از ابتدا با این هدف آغاز شد، ولی شرایط میدانی به هیچ عنوان مطابق میل طرف غربی پیش نرفت و در حال حاضر طرف روس در حال بازپسگیری سرزمینهای خود قرار دارد. از همینروی کییف و بروکسل در تلاش هستند تا از هر طریق ممکن این منطقه را در چند ماه آینده و قبل از شروع هرگونه مذاکره صلح احتمالی در اختیار خود داشته باشند.
دوم، صدور مجوز حمله موشکی دوربرد به روسیه قبل از روی کار آمدن ترامپ میتواند اقدامی از سوی حزب دموکرات برای به حداکثر رساندن تنش در روابط بین غرب و روسیه و ایجاد مانع برای هرگونه توافق احتمالی بهمنظور پایان سریع جنگ در اوکراین باشد. در این وضعیت که خواست غرب ایجاد حداکثر خسارت و هزینه به خصوص در حوزه پالایشگاهها و پایانههای صدور انرژی است تا اینکه روسیه را مجبور به ورود به میز مذاکره براساس شرایط غرب کند که البته این استراتژی اعتبار پایان دادن به جنگ را از ترامپ گرفته و به سبد دموکراتها واریز میکند. یا در شکل دیگر آن باعث تشدید و حتی گسترش جنگ به حوزه ناتو خواهد شد که دیگر امکان صلح در کوتاه مدت را از ترامپ خواهد گرفت و او درگیر یک بحران بزرگ میشود. به عبارت دیگر، بایدن و دیگر پایتختهای غربی، تلهای را برای ترامپ در خصوص هرگونه مذاکره با روسیه کار گذاشتهاند.
سوم، احتمال دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که تصمیم بایدن با هماهنگی ترامپ و تیم مشاوران وی گرفته شده باشد، مبنی بر اینکه غرب و آمریکا در این مدت دو ماه هرگونه فشار سیاسی، اقتصادی و نظامی ممکن را بر مسکو وارد کنند و تا حد امکان بتوانند دستاوردهای میدانی را برای کییف به ارمغان بیاورند تا در شروع دوره ریاست جمهوری ترامپ که می تواند با قطع یا به حداقل رسیدن کمکهای واشنگتن به اوکراین و یا شروع هرگونه مذاکره با روسیه باشد، هم دست غرب برای مذاکرات پر تر باشد و هم مسکو را به حضور در پای میز مذاکرات البته با موضعی ضعیفتر ترغیب کنند.
چند ماه قبل پوتین در خصوص دخالت ناتو در هدف قرار دادن برخی مراکز در داخل عمق خاک روسیه توسط تسلیحات غربی هشدار داده بود و آنها را به اقدامات متقابل تهدید کرده بود. گفته میشود مسکو در راستای همین استراتژی، اقداماتی را در همکاری اطلاعاتی – نظامی با یمن و همچنین کشورهایی مانند ساحل عاج، سنگال و نیجر برای ضربه زدن به منافع کشورهای غربی دخیل در حملات به خاک روسیه انجام داده است، اما این اقدام غرب مبنی بر صدور مجوز حمله با موشک های دوربرد به عمق خاک روسیه دو راهکار پیش روی کرملین قرار میدهد:
اول، اینکه طبق گفته پوتین، پایتختهای غربی مورد هدف قرار بگیرد یا طبق دکترین جدید هستهای این کشور که همزمان با حملات اتکمز کییف به منطقه بریانسک تصویب شد با حملات موشک های هستهای تاکتیکی مورد حمله روسها قرار بگیرند که در این حالت سطح تنش در اروپا به شکل باور نکردنی بالا میرود و اروپا هزینههای هنگفتی را متحمل میشود. در این شرایط یک جنگ همه جانبه میان مجموعه غرب و روسیه شکل خواهد گرفت. حضور ترامپ در کاخ سفید نیز دیگر نمیتواند به هرگونه صلح در کوتاه مدت میان طرفین منجر شود و این امکان به وجود میآید که ترامپ هم مجبور به ادامه روند دولت بایدن شود.
مدل دیگر رفتاری مسکو میتواند این باشد که کرملین فشار خود را بر کییف به شدت افزایش دهد و از خط قرمزهایی که برای خود در حمله به نقاط حساس در اوکراین در نظر گرفته بود، عبور کرده و در این مدت بیشترین خسارات ممکن را به اوکراین وارد کند و همزمان از هر گونه درگیری با اروپا پرهیز کند تا دوره بایدن به اتمام برسد و با روی کار آمدن ترامپ مسیرهای کاهش تنش افزایش پیدا کند.
به نظر میرسد مسکو به تبعات استفاده از سلاحهای هستهای فکر کرده است و تا زمانی که حملهای مخرب به مناطقی همچون مسکو و یا سنپترزبورگ انجام نگیرد، کرملین نیز به گسترش جنگ به پایتختهای اروپایی آن هم با استفاده از سلاحهای هستهای روی نخواهد آورد، هرچند در دکترین جدید هستهای این کشور حملات گسترده و مخرب به هر نقطه این کشور میتواند با پاسخی هستهای روبرو شود، اما به نظر نمیرسد در شرایط فعلی که امکان تغییر رویکردهای غرب با روی کار آمدن ترامپ وجود دارد، روسیه دست به پاسخی هستهای بزند.
اینکه گفته می شود حمله احتمالی هستهای روسیه در واکنش به حملات کی یف با استفاده از موشکهای دوربرد، آغاز جنگ جهانی سوم خواهد بود، موضوعی سخت و مبهم است. تغییر در کاخ سفید و بروز اختلافات در اتحادیه آتلانتیک شمالی با رئیسجمهور جدید آمریکا و تیم سیاسی و امنیتی وی، به عدم اجماع در تصمیمات مهم غرب منجر شده است، با این حال این مساله میتواند تنها نقطه و روزنه امید در پیشگیری از یک جنگ جهانی دیگر باشد.
0 Comments