شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در پاسخ به سوال فیصل العباس خبرنگار سعودی و سردبیر روزنامه انگلیسی زبان عرب نیوز، عربستان سعودی را بهعنوان «گزینهای مناسب» برای محل برگزاری نشست صلح احتمالی بین مسکو و کییف اعلام کرد.
کامران کرمی – پژوهشگر مسائل خاورمیانه
این تمایل پوتین را میتوان بازتاب روابط رو به گسترش روسیه با عربستان سعودی به عنوان یکی از شرکای نوظهور این کشور ارزیابی کرد. روابطی که از سال 2019 ابعاد گستردهای بویژه در اوپک پلاس پیدا کرده است. از سوی دیگر این تمایل مسکو به حل و فصل بحران اوکراین از طریق عربستان سعودی، انعکاس روابط چند دههای ریاض با بلوک غرب است که پادشاهی سعودی را به نقشآفرین احتمالی میان طرفهای تخاصم تبدیل میکند. بنابراین جایگاه کارکردی ریاض به لحاظ مولفههای سیاسی و اقتصادی باعث شده تا مسکو نسبت به سپردن چنین نقشی از سوی عربستان تمایل نشان دهد.
البته این نقش پیشتر از سوی عربستان ایفا شده و طبیعتا مدنظر پوتین در پاسخ به خبرنگار سعودی قرار داشته است؛ ناظر بر این موضوع که نمایندگانی از بیش از ۴۰ کشور جهان اوایل سپتامبر 2023 بدون حضور روسیه در جده عربستان گردهم آمدند تا در خصوص جنگ اوکراین و نحوه مهار این بحران با یکدیگر رایزنی کنند. مذاکراتی که اگرچه نتیجه ملموسی در بر نداشت، اما ریاض را به یک بازیگر میانجی برای طرفها معرفی کرد.
با این حال پوتین در ادامه توضیحات خود تاکید کرد که رسیدن به هرگونه مذاکرات صلح از طریق یک بیانیه نهایی باید براساس پیشنویس بهدست آمده در طول مذاکرات سال ۲۰۲۲ در ترکیه نگاشته شود. مذاکرات سال ۲۰۲۲ بین کیف و مسکو برای حل اختلافات با پیشنویس معاهده صلح برگزار و طرفین به صلح بسیار نزدیک شدند. در صورت اجرای این معاهده، اوکراین با تبدیل شدن به یک کشور بیطرف با ارتش محدود در ازای تضمینهای امنیتی بینالمللی موافقت میکرد.
به گفته پوتین، هیأت اوکراینی ابتدا پیشنویس معاهده را تصویب کرد، اما سپس بهطور ناگهانی میز مذاکره را ترک کرد. مقامات کییف بعدها گفتند که به روسها اعتماد ندارند و رهبران غربی به آنها توصیه کردهاند که شرایط مسکو را نپذیرند. این در حالی است که طرف روسی معتقد است وعده پیوستن به ناتو باعث شد تا اوکراین قید مذاکره را بزند.
همراستا با آمادگی پوتین برای برگزاری مذاکرات صلح در عربستان، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین از طرح پیشنهادی خود به عنوان «امنیت انرژی» خبر داده و از این طرح به عنوان آغازی برای پایان دادن به جنگ میان روسیه و اوکراین یاد کرده است. در صورتی که دو طرف موضوع انرژی را در حاشیه قرار دهند، این امر میتواند مبنا و شروعی برای انجام مذاکره درباره پایان دادن به درگیری باشد.
با این حال مواضع طرفین بویژه اصرار اوکراین بر طرح صلح ۱۰ مادهای که کییف برای نخستین بار آن را در نوامبر 2023 ارائه کرد که شامل احیای تمامیت سرزمینی اوکراین، مبادله زندانیان تحت فرمول همه برای همه و تضمینهای هستهای، غذایی و امنیت انرژی است، رسیدن به صلح را بسیار دور از دسترس کرده است. طبیعتا ریاض زمانی میتواند به این فرآیند کمک و نقش موازنهگر را ایفا کند که ابتدا به ساکن با ایجاد توازن در مواضع روسیه و اوکراین، صلح را در چشم اندازی قابل دستیابی قرار داده باشد.
0 Comments