شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل ترکیه گفت: خلاء قدرت در منطقه بعد از خروج نظامی آمریکا از عراق و تشدید آن بعد از خروج از افغانستان، فضا را برای مانور قدرت‌های منطقه‌ای به‌ویژه ترکیه باز کرد و در این میان، آنکارا با تکیه بر قدرت ملی، سیاست خارجی فعال و همراهی با بلوک‌های اصلی قدرت در نظام بین‌الملل به سمت بلندپروازی و نقش‌آفرینی در امور کشورها و موضوعات منطقه‌ای روی آورد که مهمترین مصداق آن را امروز در سوریه شاهد هستیم.
شورای راهبردی آنلاین -رصد: واکنش‌های رسمی روسیه به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا محتاطانه و در عین حال منسجم بوده و این تصور را به وجود می‌آورد که یک علامت سیاسی عمدی است که هدف آن هم مخاطبان داخلی روسیه (کاهش انتظارات برای پایان سریع جنگ و بهبود روابط با آمریکا) و هم دولت آینده ترامپ است (ابراز قدردانی از اظهارات او درباره تمایلش به پایان دادن به رویارویی نظامی و بهبود روابط).
شورای راهبردی آنلاین-رصد: بسیاری از شرکت‌های چینی در مناقصات داخلی ترکیه با استفاده از حمایت مالی پروژه اگزیم‌بانک چین و ارائه قیمت‌های رقابتی، پروژه‌ها را به دست می‌گیرند. در حالی که مناقصه نیروگاه‌های حرارتی با سوخت فسیلی به پایان رسیده است، اخبار اخیر از برنامه‌های تولید سالانه 150000 خودروی برقی در منطقه صنعتی سازمان یافته مانیسا حکایت دارد. خاطرنشان می‌شود که در مرحله تولید 2500 کارگر چینی مشغول به کار خواهند شد. اما این کارگران چگونه اسکان داده و تغذیه می‌شوند و چگونه در جامعه محلی ادغام می‌شوند؟ واضح است که فرآیندهای مربوطه بسیار پیچیده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: جنگ نیابتی زمانی است که دو کشور به طور غیرمستقیم و با حمایت از شرکت کنندگان در حال جنگ، با یکدیگر می‌جنگند. نمونه‌های کلاسیک دوران جنگ سرد عبارتند از بحران کنگو در دهه 1960 و بحران آنگولا در دهه 1970، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده هر یک از جناح‌های متخاصم در یک جنگ داخلی با پول، اسلحه و گاهی اوقات سربازان از کشورهای دیگر حمایت کردند، اما خود هرگز مستقیماً درگیر جنگ نشدند. براین اساس، رویکرد آمریکا و اروپا در قالب ناتو و در حمایت همه جانبه از اوکراین همه نشانه‌های جنگ نیابتی آنها علیه روسیه را دارد.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: مین آنگ هلاینگ، رهبر نظامی میانمار، با اتهام جنایت علیه بشریت به دلیل کشتار و آزار و اذیت مسلمانان روهینگیا روبه‌رو است. این جنایات که بیش از یک میلیون نفر از مردم میانمار را تحت تأثیر قرار داد، بین ماه‌های آگوست تا دسامبر 2017 رخ داد. در این مدت، ارتش میانمار عملیاتی تحت عنوان “پاکسازی” را با بهانه مبارزه با گروه‌های مسلح آغاز کرد که منجر به نسل‌کشی مسلمانان استان راخین در غرب میانمار شد. این عملیات با کشتار وسیع بیش از 200 هزار نفر از مسلمانان روهینگیا و آوارگی حدود 700 هزار نفر همراه بود. دیوان کیفری بین‌المللی این اقدامات را به عنوان مصادیق نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت شناسایی کرده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اخیرا وزیر بازرگانی ترکیه تایید کرد که سیستم گمرک ترکیه، به روی تجارت با رژیم صهیونیستی، به طور کامل بسته شده است. این خبر با حواشی و سوال‌های بسیاری مواجه شد و یکی از مهمترین پرسش‌ها این بود که چرا ترکیه تصمیم به چنین اقدامی گرفت و درعمل تا چه حد جدی می‌باشد و پیامدهای آن بر مناسبات طرفین چه خواهد بود؟
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل ترکیه گفت: خلاء قدرت در منطقه بعد از خروج نظامی آمریکا از عراق و تشدید آن بعد از خروج از افغانستان، فضا را برای مانور قدرت‌های منطقه‌ای به‌ویژه ترکیه باز کرد و در این میان، آنکارا با تکیه بر قدرت ملی، سیاست خارجی فعال و همراهی با بلوک‌های اصلی قدرت در نظام بین‌الملل به سمت بلندپروازی و نقش‌آفرینی در امور کشورها و موضوعات منطقه‌ای روی آورد که مهمترین مصداق آن را امروز در سوریه شاهد هستیم.
شورای راهبردی آنلاین -رصد: واکنش‌های رسمی روسیه به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا محتاطانه و در عین حال منسجم بوده و این تصور را به وجود می‌آورد که یک علامت سیاسی عمدی است که هدف آن هم مخاطبان داخلی روسیه (کاهش انتظارات برای پایان سریع جنگ و بهبود روابط با آمریکا) و هم دولت آینده ترامپ است (ابراز قدردانی از اظهارات او درباره تمایلش به پایان دادن به رویارویی نظامی و بهبود روابط).
شورای راهبردی آنلاین-رصد: بسیاری از شرکت‌های چینی در مناقصات داخلی ترکیه با استفاده از حمایت مالی پروژه اگزیم‌بانک چین و ارائه قیمت‌های رقابتی، پروژه‌ها را به دست می‌گیرند. در حالی که مناقصه نیروگاه‌های حرارتی با سوخت فسیلی به پایان رسیده است، اخبار اخیر از برنامه‌های تولید سالانه 150000 خودروی برقی در منطقه صنعتی سازمان یافته مانیسا حکایت دارد. خاطرنشان می‌شود که در مرحله تولید 2500 کارگر چینی مشغول به کار خواهند شد. اما این کارگران چگونه اسکان داده و تغذیه می‌شوند و چگونه در جامعه محلی ادغام می‌شوند؟ واضح است که فرآیندهای مربوطه بسیار پیچیده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: جنگ نیابتی زمانی است که دو کشور به طور غیرمستقیم و با حمایت از شرکت کنندگان در حال جنگ، با یکدیگر می‌جنگند. نمونه‌های کلاسیک دوران جنگ سرد عبارتند از بحران کنگو در دهه 1960 و بحران آنگولا در دهه 1970، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده هر یک از جناح‌های متخاصم در یک جنگ داخلی با پول، اسلحه و گاهی اوقات سربازان از کشورهای دیگر حمایت کردند، اما خود هرگز مستقیماً درگیر جنگ نشدند. براین اساس، رویکرد آمریکا و اروپا در قالب ناتو و در حمایت همه جانبه از اوکراین همه نشانه‌های جنگ نیابتی آنها علیه روسیه را دارد.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: مین آنگ هلاینگ، رهبر نظامی میانمار، با اتهام جنایت علیه بشریت به دلیل کشتار و آزار و اذیت مسلمانان روهینگیا روبه‌رو است. این جنایات که بیش از یک میلیون نفر از مردم میانمار را تحت تأثیر قرار داد، بین ماه‌های آگوست تا دسامبر 2017 رخ داد. در این مدت، ارتش میانمار عملیاتی تحت عنوان “پاکسازی” را با بهانه مبارزه با گروه‌های مسلح آغاز کرد که منجر به نسل‌کشی مسلمانان استان راخین در غرب میانمار شد. این عملیات با کشتار وسیع بیش از 200 هزار نفر از مسلمانان روهینگیا و آوارگی حدود 700 هزار نفر همراه بود. دیوان کیفری بین‌المللی این اقدامات را به عنوان مصادیق نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت شناسایی کرده است.
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: اخیرا وزیر بازرگانی ترکیه تایید کرد که سیستم گمرک ترکیه، به روی تجارت با رژیم صهیونیستی، به طور کامل بسته شده است. این خبر با حواشی و سوال‌های بسیاری مواجه شد و یکی از مهمترین پرسش‌ها این بود که چرا ترکیه تصمیم به چنین اقدامی گرفت و درعمل تا چه حد جدی می‌باشد و پیامدهای آن بر مناسبات طرفین چه خواهد بود؟
دکتر علی کربلائی حسینی – پژوهشگر حقوق بین‌الملل
ارتش رژیم اشغالگر قدس، در عملیاتی که به وضوح با اصول و الزامات حقوق بین‌الملل بشردوستانه ناسازگار است، شهید السنوار را به طرز فجیعی به شهادت رسانده است؛ شهادتی که البته تصویری زیبا از رشادت یک قهرمان در جهان اسلام و عرب به یادگار گذاشته، اما ننگی برای جامعه بشری خواهد بود که بخواهد در برابر آن سکوت کند. این اقدام ارتش صهیونیستی نه‌تنها نقض حقوق بنیادین انسانی بود، بلکه در چندین سطح تعهدات حقوقی بین‌المللی را زیر پا گذاشته است.
در ادامه، با استناد به اصول و مقررات حقوق بین‌الملل بشردوستانه و کنوانسیون‌های بین‌المللی، به بررسی جنبه‌های مختلف این جنایت می‌پردازیم.
حقوق بین‌الملل بشردوستانه به‌صراحت در کنوانسیون ژنو و پروتکل‌های الحاقی آن مقرر می‌کند که رزمندگانی که توان جنگیدن خود را از دست داده‌اند، باید تحت حمایت قرار گیرند و نباید کشته شوند. بر اساس ماده 41 پروتکل اول کنوانسیون ژنو، افرادی که در اثر جراحات یا تسلیم شدن دیگر نمی‌توانند جنگ کنند، باید اسیر شوند و نمی‌توان آنها را هدف قرار داد. در این مورد، رژیم اشغالگر قدس بدون در نظر گرفتن وضعیت شخص و بدون آنکه به وی امکان تسلیم شدن احتمالی داده شود، او را به شهادت رسانده است. این اقدام نقض صریح اصل تفکیک (که میان رزمندگان و غیررزمندگان تفاوت قائل می‌شود) و اصل ضرورت نظامی است.
ضبط و انتشار تصاویر حمله و شهادت این فرمانده توسط پهپادهای ارتش اشغالگر، بدون توجه به نقض حقوق بین‌الملل، نه‌تنها به معنای اعلام عمومی نقض تعهدات بین‌المللی آن رژیم است، بلکه این عمل می‌تواند به‌عنوان مدرکی برای اثبات جنایت جنگی مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس ماده 8 اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) جنایت جنگی شامل قتل عمدی افراد تحت حمایت می‌شود. بنابراین، انتشار این تصاویر، اسنادی در دسترس برای پیگرد حقوقی و محاکمه افراد مسئول در رژیم صهیونیستی فراهم کرده است.
یکی از موارد دیگر نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه در این عملیات، اقدام سربازان اشغالگر به مثله کردن جسد شهید السنوار پس از شهادت اوست. کنوانسیون‌های ژنو، به‌ویژه ماده 130 کنوانسیون سوم ژنو و ماده 75 پروتکل اول، مثله کردن اجساد را صریحاً ممنوع اعلام کرده است. این اقدام نه‌تنها بی‌حرمتی به قربانی است، بلکه به‌عنوان جنایت جنگی نیز شناخته می‌شود. قطع انگشت به بهانه گرفتن اثر انگشت، به‌هیچ‌وجه توجیه‌کننده این عمل نیست و مصداق واضحی از بی‌رحمی و نقض کرامت انسانی محسوب می‌شود.
اما ارتکاب جنایت جنگی با نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه از سوی رژیم صهیونیستی به همین جا ختم نمی‌شود. شهادت شهید السنوار فرصتی دوباره به دست می‌دهد که ابعاد مهم دیگری از این جنایات رژیم صهیونیستی بازگو و از جامعه جهانی مطالبه شود که زودتر جلوی جانیان را بگیرد و از نسل‌کشی که علیه فلسطینیان پیگیری می‌شود، جلوگیری کند.
استراتژی زمین سوخته و تخریب مناطق مسکونی
در پی انتشار تصاویر اخیری که اثبات‌کننده گوشه‌ای از جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در بیش از یک سال تخریب غزه است، حجم ویرانی‌ها به وضوح پیگیری استراتژی زمین سوخته را که رژیم اشغالگر در این منطقه اعمال کرده، به نمایش گذاشته شده است. این استراتژی نیز یکی دیگر از نقض‌های جدی حقوق بین‌الملل بشردوستانه است. طبق ماده 54 پروتکل اول کنوانسیون ژنو، تخریب عمدی اموال و منابع ضروری برای بقا، به‌ویژه زمانی که با هدف محروم کردن غیرنظامیان از امکانات حیاتی انجام شود، ممنوع است. تبدیل کل منطقه به سرزمین سوخته و از بین بردن زیرساخت‌های حیاتی، نقض آشکار این اصل است.
کوچاندن اجباری جمعیت غیرنظامی
کوچاندن بیش از دو میلیون نفر از ساکنان غزه که تقریباً کل جمعیت آن را شامل می‌شود، مصداق بارز کوچاندن اجباری و نقض حقوق بشر محسوب می‌شود. طبق ماده 49 کنوانسیون چهارم ژنو، انتقال اجباری جمعیت غیرنظامی در مناطق اشغالی ممنوع است. این اقدام نیز می‌تواند به‌عنوان جنایت علیه بشریت و پاکسازی قومی مورد پیگرد قرار گیرد.
عدم پاسخگویی رژیم اشغالگر و سکوت نهادهای بین‌المللی
در حالی که تاکنون بیش از 40 هزار غیرنظامی توسط این رژیم به شهادت رسیده‌اند، نهادهای بین‌المللی هنوز موضعی رسمی درباره این جنایات بی‌سابقه اتخاذ نکرده‌اند و در جلوگیری از تداوم این جنایت‌ها تعلل می‌کنند. حقوق بین‌الملل بشردوستانه نه‌تنها کشتار غیرنظامیان را منع می‌کند، بلکه عدم پاسخگویی و عدم ارائه توضیح توسط رژیم اشغالگر نیز مسئولیت جدی حقوقی برای جامعه بین‌المللی ایجاد می‌کند. اصل عدم بی‌کیفری (impunity) بر لزوم پاسخگویی و پیگرد جنایتکاران جنگی تأکید دارد و این سکوت می‌تواند موجب تقویت بی‌کیفر ماندن جنایتکاران شود.
راه‌حل حقوقی برای جلوگیری از بی‌کیفر ماندن آمران و عاملان جنایات صهیونیستی
برای جلوگیری از بی‌کیفر ماندن جنایتکاران جنگی در جنگی که رژیم صهیونیستی پیگیری می‌کند، سه راه‌حل حقوقی عمده وجود دارد:
محاکمه جنایتکاران در دادگاه‌های بین‌المللی: رژیم اشغالگر و مسئولان این جنایات باید در دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) یا دادگاه‌های ویژه مورد محاکمه قرار گیرند. با توجه به عدم عضویت رژیم صهیونیستی در دیوان کیفری بین‌المللی، شورای امنیت سازمان ملل یا دادستان این دیوان می‌توانند این موضوع را هر چه سریع‌تر به جریان بیندازند.
صلاحیت جهانی: کشورهای ثالث بر اساس اصل صلاحیت جهانی می‌توانند جنایتکاران جنگی را تعقیب و محاکمه کنند، حتی اگر جنایت در کشور آنها رخ نداده باشد. به نظر می‌رسد هر یک از کشورهای اسلامی یا آزاد جهان اکنون بهترین شرایط را برای پیگیری اعمال این اصل، داشته باشند.
تحقیق و پیگیری توسط کمیته‌های تحقیق بین‌المللی: سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای بین‌المللی می‌توانند کمیته‌های حقیقت‌یاب برای بررسی این جنایات تشکیل دهند و اسناد و مدارک لازم را جمع‌آوری کنند. به طور خاص کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC) اکنون می‌تواند به عنوان سازمانی بین‌المللی که در حین درگیری‌ها نقش میانجی و ناظر دارد، با هدف جلوگیری از تداوم نقض‌ها و جنایات بیشتر وارد عمل شود. این امر به ویژه برای مستندسازی جنایات و گزارش به سازمان‌های حقوق بشری و دادگاه‌های بین‌المللی اهمیت دارد.
باید در نظر داشت که بدون پیگیری جدی و محاکمه جنایتکاران، جامعه بین‌المللی در برابر تداوم این جنایات مسئولیت جدی خواهد داشت. حقوق بین‌الملل بشردوستانه باید با اقتدار اجرایی شود وگرنه چنین فجایعی همچنان تکرار خواهد شد.
0 Comments