امیر موسوی – کارشناس و دیپلمات سابق در کشورهای عربی شمال آفریقا

بهار عربی یا بیداری اسلامی، به عنوان یکی از گسترده‌ترین رویدادهای خاورمیانه پس از ۲۰۱۱ میلادی شناخته می شود. حضور اسلامگرایان در هر رویداد دموکراتیک و پیروزی خط اسلامگرایی در سطح دانشگاه‌ها و انجمن‌های دانشجویی و عرصه‌های دیگر در زمان برگزاری انتخابات آزاد کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا مانند مصر، مغرب و حوزه خلیج فارس بیانگر همین موضوع است.

اما طی سال های گذشته اسلامگرایی به مذاق برخی جریان‌ها و گروه‌ها خوش نیامده است. پیروزی اسلامگرایان در انتخابات سیاسی دهه ۹۰ میلادی الجزایر و لغو آن باتحریک فرانسه ودخالت ارتش الجزایر و همچنین مخالفت با توفیق اخوان‌المسلمین و اسلامگراها در شمال آفریقا در سال ۲۰۱۱ میلادی بخشی از این مخالفت ها بود. امروز هم پشتیبانی آمریکا و رژیم صهیونیستی از تفکر ضد اسلامی در منطقه به منظور خنثی سازی هرگونه انتخابات آزاد و قیام‌های ریشه‌دار اسلامی در ادامه همین راه است.

درگیری های داخلی در لیبی امروز به نوعی حاصل اختلاف گروه های مخالف و موافق اسلام گرایی و میدانی برای رقابت تفکر هاست. حمله ژنرال حفتر به طرابلس برای جلوگیری از به نتیجه رسیدن اجلاس آشتی ملی بود تا با حرکت دموکراتیک و انتخابات آزاد مقابله کند. اگرچه برخی اسلامگراها انحراف هایی دارند، اما توفیق اسلامگرایان در انتخابات آزاد به علت بهره مندی از پایگاه های مردمی است. مرسی در مصر به عنوان نمونه ای از همین انحرافات با زیر پا گذاشتن آرمان اخوان المسلمین، با برقراری ارتباط صمیمی با رژیم صهیونیستی و دوری از جمهوری اسلامی ایران، انحرافی جدی را در روند اسلامگرایی ایجاد کرد.

در طول سال‌های متمادی اکنون اسلامگرایان به این نتیجه رسیده‌اند که همکاری با کشورهایی همچون عربستان، امارات، آمریکا و اسرائیل به حیات سیاسی آنها آسیب وارد می کند و با تطمیع، تزریق پول و امکانات، وعده های دروغین و حتی حمله نظامی برای تحقق وعده هایشان مواجه شوند.

باید در نظر داشت که رژیم سعودی و هم پیمانانش با روی کار آوردن سیسی در مصر و سبسی در تونس، متحمل هزینه‌های بسیاری شدند؛ در حقیقت آنها نمی خواهند با تکرار سناریوی مصر و تونس، اسلامگراها پیروز شوند و به همین دلیل در جهت سرنگونی آنها عمل کردند.

امروز مسئله لیبی با سکوت معنادار جامعه بین المللی و اتحادیه عرب روبه‌رو شده است؛ حتی اگر درخواست آتش بس از طرف نیروهای حفتر داده شود، این موضوع به سود ژنرال خواهد بود، زیرا آتش بس موجب تجدید قوای نیروهای مخالف فائز سراج یا همان دولت مستقر در مرکز لیبی و اطراف طرابلس خواهد شد. همچنین در این میان از نقش آفرینی مهم فرانسه در پشتیبانی از حفتر هم نباید غافل ماند.

در سوی دیگر سراج از طرف ترکیه و قطر حمایت می شود. در چند روز گذشته جلسه‌ای با حضور وزیران خارجه قطر و ترکیه در آنکارا با هدف حمایت از سراج و دولتش برگزار شد که البته دشواری هایی در این میان مطرح است. مشکلاتی همچون حمایت های لجستیکی، تسلیحاتی، مالی و حتی غذایی و دارویی موجب شد تا رئیس دولت حاکم در لیبی از جامعه بین المللی کمک بخواهد؛ این در حالیست که با توجه به مشروعیت دولت سراج، جامعه بین الملل باید از وی حمایت کند.

لیبی اکنون در شرایطی ابهام آمیز قرار دارد. غربی ها و برخی کشورهای عرب با حمایت از گروه های مخالف سراج در راستای تحقق معامله قرن تلاش می کنند. زیرا لیبی با‌ ثروت حاصل از معادن و چاه‌های نفت، بازیگر مهمی در برقراری معامله قرن و حمایت از آن است، چرا که عربستان و امارات به خاطر تامین مخارج نظامی ها در جنگ یمن و باج دهی به آمریکا دچار مشکلات مالی شده اند و توان تطمیع مالی مصر، اردن و فلسطین را برای پذیرش معامله قرن از دست داده‌اند. از طرف دیگر فرانسوی‌ها به دلیل موضوع مهاجرت و تاثیر اسلامگرایان در مسائل داخلی کشورشان از حفتر حمایت می کنند؛ آمریکایی ها نیز همچنانی که از آتش بس سخن می گویند، اما تلاشی برای اتمام این وضعیت در لیبی و کمک جدی به سراج نمی کنند.