جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
مداخله عربستان و امارات در سودان برای جلوگیری از قدرت گرفتن اخوان المسلمین
احمد بخشی/ کارشناس مسائل آفریقا
مسائل و تظاهراتی که چند ماه پیش از کودتا در سودان آغاز شده این گمانهزنی را به خصوص نزد کشورهایی همچون عربستان و امارات و یا نظامیان سودانی مطرح کرد که شاید این کشور نیز به سرنوشتی همچون سرنوشت مصر یا تونس دچار یا شرایط برای روی کار آمدن گروههای اسلامگرا فراهم شود. بنابراین کشورهایی چون عربستان نسبت به این فرایند کنشهایی نشان دادند و در عین حال گروههای سیاسی و نظامیان نیز به دلیل ماهیت جغرافیایی و ژئوپلتیک سودان در این رابطه واکنشهایی از خود بروز دادند. نیروهای ارتش نیز همچون کشورهایی چون عربستان و امارات هراس آن را داشتند که فرایند اعتراضی در سودان به نتیجهای چون مصر و تونس بیانجامد. باید توجه داشت که در این کشورها وقتی صحبت از جنبشهای اسلامی میشود اغلب گروه اخوانالمسلمین مدنظر است و از این رو ترس کشورهای منطقه و ترس ارتش باعث شد که شاهد بروز یک شبه کودتا در سودان باشیم. درواقع در حال حاضر با توجه به گرایش مردم سودان به اسلام شاید یکی از نیروهای آلترناتیو در سودان برای حکومت فعلی اخوان باشد گرچه در این زمینه نمیتوان به قدرت ارتش توجهی نکرد و به نظر میرسد بخشی از آنها در این فرایند تلاش کنند که مانع روی کار آمدن اخوان در این کشور آفریقایی شود.
همچنین خبرها حاکی از آن است که کودتاچیان پیش تر بازدیدهایی از عربستان داشتند و در عین حال از حمایت ضمنی این کشور برخوردار بودند.
عملا میتوان گفت آنچه که در سودان اتفاق افتاد یک کودتای وتویی بود بدین معنا که مردم اعتراضاتی برپا کردند و به تدریج به دنبال به نتیجه رساندن برخی مطالبات دموکراتیکشان بودند اما شاهد بودیم که ارتش در این زمینه ورود پیدا کرد و لذا عملا بخشی از مطالباتشان نادیده گرفته شد.
از این رو مشاهده کردیم بلافاصله بعد از کودتا، مردم سودان این حس را داشتند که بسیاری از مطالباتشان که در اعتراضات مطرح کردند محقق نشده و یک دیکتاتور رفته اما دیکتاتوری باقی مانده است. در نهایت چندی پیش نیز ارتشیهایی که گفته بودند فقط برای دو سال حکومت را عهدهدار میشوند به دلیل فشارهای منطقهای و جامعه مدنی و ساختارهای موجود در نهایت به این نتیجه رسیدند که دولتی ائتلافی و متشکل از گروههای مردمی، سیاسی و نظامی تشکیل شود.
درخصوص آینده تحولات در سودان باید توجه داشت آنچه که در این کشور اتفاق افتاد یک کودتای وتویی بود؛ بدین معنا که مردم یک سری مطالبات داشتند و برای رسیدن به این مطالبات، دست به تظاهرات زدند. اما به دلیل نگرانی از آنکه از دل این اعتراضات، جریانی به قدرت برسد که مطلوب گروههای نظامی یا برخی قدرتهای منطقهای چون عربستان و امارات نباشد، انقلاب را به نحوی جلو انداختند. لذا مطالبات مردم سودان برآورده نشده یا به صورت ناقص و با فشارهای مردمی برخی از آنها پاسخ داده شد.
با این تفاسیر احتمالا شاهد شکلگیری یک فضای دموکراتیک در سودان نخواهیم بود؛ چراکه در دوره زمامداری عمر البشیر، احزاب سیاسی فضای آن را نداشتند که مطالباتشان را پیگیری کنند.
بنابراین اکنون درمورد سودان این احتمال وجود دارد که شرایطی مانند مصر یعنی اقتدار نظامیان در این کشور حاکم شود. دلیل آن نیز به مواردی چون ناامنی در این منطقه، اهمیت ژئوپلتیک این کشور و مشکلات سودان بازمیگردد. بدین ترتیب مباحث مربوط به دموکراسی مانند توسعه و یا گشایش عرصه سیاسی خیلی مورد توجه قرار نگیرد و بیشتر مسائل امنیتی قابل توجه باشد. به همین دلیل نیز نظامیان زمام امور را در اختیار گرفتهاند.
این نکته را نیز باید در نظر گرفت که گشایش فضا در شمال آفریقا، مطالبات مردمی و همچنین تحول در عرصه اطلاعرسانی دیگر نمیتواند شرایط پایداری را برای نظامیان پدید آورد که همچون بسیاری از اقتدارگرایان در شمال آفریقا، نظامیان بتوانند برای چند دهه دوام بیاورند. درواقع فشارهای ساختاری آنها را وادار به پذیرش بسیاری از واقعیات خواهد کرد. لذا احتمالا در آینده در سودان یک شبه دموکراسی شکل خواهد گرفت و از آنجایی که مولفههای ساختاری در این کشور وجود ندارد آینده مطلوب و مورد نظر دموکراسی خواهان در آنجا شکل نخواهد گرفت. البته جامعه سودان به دلیل تنوع عقیدتی و تنوع ماهیتهای سیاسی و ایدئولوژیک میتواند تاحدی به باز شدن فضای سیاسی کمک کند هرچند که در سودان شاهد توسعه از بالا هستیم که این نوع از توسعه خیلی با فرایند دموکراسی سازگار نیست.
0 Comments