شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در حالی که انتخابات سراسری در ترکیه (14 مه) و یونان (21 مه) برگزار میشود، مقامات عالیرتبه دو کشور امیدوارند پس از اعلام نتایج رسمی انتخابات، شاهد فصل جدیدی در روابط دوجانبه باشند. علیرغم اختلافات ریشه دار بین دو کشور، یونان یکی از اولین کشورهایی بود که در پی وقوع دو زلزله در 11 استان جنوبی ترکیه در 6 فوریه، ابراز همدردی و کمکرسانی کرد. ترکیه نیز اولین کشوری بود که پس از وقوع حادثه قطار در شمال یونان در 28 فوریه که 57 کشته بر جای گذاشت، با این کشور ابراز همدردی و کمکرسانی کرد.
محمود فاضلی – تحلیلگر مسائل بینالملل
چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه و دندیاس، وزیر خارجه یونان در 20 مارس در بروکسل توافق کردند که ترکیه از عضویت یونان در شورای امنیت سازمان ملل در سال 2025-2026 حمایت کند و در مقابل آتن از نامزدی آنکارا برای سمت معاون دبیرکل سازمان بینالمللی دریانوردی حمایت نماید. در ادامه روند بهبود روابط میان آنکارا و آتن، وزیر دفاع یونان در سفر به ترکیه با همتای ترک خود دیدار داشت.
علیرغم اینکه مقامات یونان در هفتههای اخیر از اینکه در پایان دوره چهار ساله دولت حاکم محافظهکار، فضای بسیار خوبی در روابط دوجانبه با ترکیه ایجاد شده ابراز رضایت کرده و بر لزوم حفظ فضای کنونی جهت آغاز گفتوگوی منصفانه و صادقانه پیرامون اختلافات دو کشور تاکید داشته اند، اما آمادگی برای گفتوگو با ترکیه را مشروط به اجتناب از اقدامات تحریک آمیز از سوی این کشور می دانند. آنها اظهارات برخی مقامات ترکیه را که در چارچوب کارزار انتخابات است، سازنده نمیدانند و نتیجهگیری میکنند این کارزارها به حفظ فضای مثبتی که در ماههای اخیر در روابط دو کشور ایجاد شده، کمک نمیکند.
یونان مدعی است در شرایط کنونی با ترکیه فقط یک اختلاف اساسی دارد که مربوط به تحدید فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی است که البته مایل است این اختلاف به شکل صلحآمیز و از طریق گفتوگوی صادقانه و سازنده بر اساس حقوق بینالمللی و حقوق بینالمللی دریاها حل و فصل شود. آتن امیدوار است نشستهای گفتگوهای اکتشافی با ترکیه که تاکنون 68 دور آن برگزار شده بعد از برگزاری انتخابات در دو کشور با هدف حصول تفاهم بین دو کشور سریعتر آغاز شود.
به باور میچوتاکیس، نخست وزیر یونان، که مواضع او تا حدودی تندتر از مواضع وزیر خارحه و دفاع یونان است «ترکیه باید پس از انتخابات آتی تصمیم راهبردی بزرگی اتخاذ کند. باید تصمیم بگیرد که آیا میخواهد روابط نزدیکی با یونان برقرار کند و برای حل مسئله قبرس تلاش کند یا نه؟ ترکیه باید رویکرد خود در قبال غرب را تغییر دهد یا سیاست متمایل به روسیه و چین را ادامه خواهد داد. در نقشه کشورشان جزایر یونانی را به رنگ پرچم ترکیه رنگ آمیزی کردند که این اقدام مثبتی نیست. شاید آنها پس از انتخابات به واقعیات بازگردند. مواضع آتی آنها، چشمانداز وضعیت روابط ترکیه و یونان و امکان دستیابی به پیشرفتهای ملموس در روند حل مسئله قبرس را نیز مشخص خواهد کرد. رهبری ترکیه باید درک کند که با تحریف تاریخ و کنوانسیونها و با رنگ آمیزی جزایری که همواره آبی (رنگ پرچم یونان) بوده، هست و خواهد بود به رنگ قرمز (رنگ پرچم ترکیه)، واقعیت تغییر نمی کند.»
میچوتاکیس، نخستوزیر یونان با اشاره به کمکهای ارسالی کشورش به ترکیه پس از وقوع زلزله تاکید نمود: «نمیشود همزمان با قدردانی از کمکهای ارسالی و قبول کردن حسننیت طرف یونانی، این کشور را تحریک کنید. ما به هرگونه تجاوزگری پاسخ میدهیم. با کسی که دیدگاههای غیر منطقی دارد وارد گفتوگو نمیشویم، اما از سوی دیگر از هر حسن نیتی استقبال کرده و پاسخ متقابل میدهیم. آماده هستیم اختلاف بین دو کشور که تحدید مناطق دریایی در اژه و مدیترانه باشد را بر مبنای حقوق بینالمللی مورد بررسی قرار دهیم. اما هرگز زیر سئوال بردن حقوق حاکمیت خود را تحمل نخواهیم کرد.»
اشاره وی به تصویر تبلیغاتی انتخاباتی حزب حاکم ترکیه است که در آگهیهای انتخاباتی آنها، جزایر شرقی دریای اژه و شمال شرقی یونان بهعنوان بخشی از قلمرو ترکیه نشان داده شده است.
دراین زمینه، نیکوس دندیاس، وزیر امور خارجه یونان در مواضع ملایمتر خود ضمن ابراز خرسندی از فضای مثبت روابط میان ترکیه و یونان، تاکید نمود: «دو کشور باید گامهای شجاعانه و اساسیتری مانند تصمیم حمایت از یکدیگر بردارند. امیدوارم این توافق به مثابه اولین قدم برای یک ارتقای بسیار جدیتر و بسیار بزرگتر باشد. اگر حاضر به پذیرش کوچکترین ریسکی نباشیم به جایی نخواهیم رسید. اگر فکر کنیم که بیرون از خانه ممکن است یک آجر روی سر ما بیفتد، شاید هرگز صبح پای خود را از خانه بیرون نگذاریم.» او نیز امیدوار است پس از انتخابات ترکیه بتوان گامی جهت حل و فصل تنها مسئله مورد اختلاف با این کشور برداشته شود. به اعتقاد او این راهحل فقط بر مبنای حقوق بینالمللی و حقوق بینالمللی دریاها تحقق پذیر است.
پانایوتوپولوس، وزیر دفاع یونان نیز اعتقاد دارد: «کانال ارتباط بین دو کشور وجود دارد. وضعیت فعلی روابط ممکن است موجب حصول درک بهتر میان طرفین شود. اما باور ندارم که در درازمدت اهداف راهبردی ترکیه در منطقه تغییر کند. روابط با ترکیه امروزه در بهترین نقطه در چهار سال اخیر است اما این موجب لغو سفارشهای تسلیحاتی یونان نشده و مصمم هستیم تا قدرت بازدارندگی کشور را تقویت کنیم». او چهار محور اصلی دولت آتی حزب نئودمکراسی در حوزه دفاع را «دیپلماسی دفاعی، تسلیحات، صنایع دفاعی و پرسنل دفاعی» معرفی کرد.
در هفتههای اخیر یونان تلاش دارد فضای روابط به دوران قبل از زلزله برنگردد و دریچه فرصتی که گشوده شده را همچنان باز نگه دارد. اما همزمان انتظار دارد دولت جدید ترکیه پس از انتخابات بدون فشار کارزار انتخاباتی نظر خود در مورد یونان را اعلام نماید. آتن نگران است ترکیه مسائل تنشزا در روابط را به تنشهای کارزار انتخاباتی وارد کند.
اگرچه مقامات یونانی چشمانداز روابط یونان و ترکیه را اساسا با «نتایج انتخابات» مرتبط میدانند، اما بخوبی واقف هستند که بهبود سالها دشمنی میان دو همسایه، با پیروزی هریک از طرفین در انتخابات پیش رو، با عوامل متعدد داخلی و بینالمللی مرتبط خواهد بود.
0 Comments