جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
تحلیلی بر پیشنهاد صلح چین در خصوص جنگ اوکراین
در تاریخ 24 فوریه، مقامات چینی پیشنهادی 12 بندی را مطرح کردند که با بررسی مفاد آن میتوان رویکرد چین به بحران اوکراین و اهداف این کشور از طرح آن را مورد تحلیل قرار داد.
در نگاه اول، به نظر، چینیها خواهان ارائه مدل مدنظر خود از حکمرانی جهانی هستند که در تقابل با شیوهای است که آمریکا پرچمدار آن به شمار میرود. این موضوع پیشتر در مفهوم “ابتکار امنیت جهانی” متجلی شده است. در این مفهوم موضوعاتی چون تعهد به امنیت مشترک و پایدار، حمایت از حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها، محوریت سازمان ملل، ممانعت از جنگ هستهای و غیره قرار دارند. در این پیشنهاد نیز بر اصول و اهداف منشور ملل متحد، نقش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اشاره و کنار گذاشتن ذهنیت جنگ سردی و … به چشم میخورد. به طور کلی چین در حال ارائه مدلی از حکمرانی است که حداقل به طور ضمنی حکمرانی جهانی کنونی را مورد سرزنش قرار میدهد.
محتوای طرح پیشنهادی چین، بحران را مربوط به اروپا قلمداد میکند. این پیشنهاد از لزوم همراهی همه طرفها به منظور شکل دهی به معماری امنیتی اروپایی متوازن، کارآمد و پایدار سخن گفته است. چین نگران بینالمللی توصیف کردن این بحران است طوریکه به مناطق دیگر به ویژه مناطق پیرامونی آن کشیده شود.
اشاره به اراده چین به ایفای نقش سازنده در پیشنهاد نیز حاکی از تمایل پکن به عرضه خود به عنوان یک قدرت بزرگ مسئول است که به معنای پذیرش مسئولیت در قبال جامعه بینالمللی است. به این شیوه، پکن میتواند توانایی خود برای رهبری آینده نظام بینالملل را نیز به تصویر بکشد. از نگاه چینی، تصویر چینِ صلح ساز در عین حال، هراس دیگران از پکن را کاهش میدهد.
یکی از موضوعات مطرح شده در سند نیز لزوم تلاش طرفها برای جلوگیری از بدتر شدن بحران و از کنترل خارج شدن آن است. ثبات، محوریترین مسئله برای پیشبرد دستورکارهای کلان سیاست خارجی چین است. بحران اوکراین اگرچه در ابتدا از نگاه چینی به کاهش تمرکز آمریکا در آسیاپاسیفیک منتهی میشود اما با افزایش فشارهای غرب یا شکستهای میدانی روسیه، ممکن است به اقدامی متهورانه از جانب مسکو از جمله استفاده از تسلیحات هستهای (که در پیشنهاد صلح چین نیز بر ممانعت از آن تأکید شده است) منجر شود که به معنای افزایش جدی سطح بحران خواهد بود. این مسئله نظام بینالملل را وارد مرحلهای میکند که منطبق با خواسته چین برای دستیابی به موقعیت برتر در نظام بینالملل نخواهد بود. همچنین، شکست روسیه اعتماد به نفس آمریکا در مواجهه با چین را نیز بیشتر میکند.
در کنار موارد فوق، تضعیف و زیر سوال بردن مشروعیت تحریم به عنوان ابزار آمریکا در فشار بر دیگر کشورها نیز همواره یکی از موضوعات مهمی است که به دلیل آن که چین نیز به یکی از اهداف آن تبدیل شده در پیشنهاد صلح به آن اشاره شده است. به باور آنها صرفاً تحریمهایی قابل اجرا و مشروع هستند که از سوی شورای امنیت سازمان ملل طراحی و تصویب شدهاند.
در مجموع، پیشنهاد صلح چین تأکیدی است بر نگرش این کشور به بحران اوکراین و البته در سطحی فراتر، نظم بینالمللی موجود. با وجود آنکه طرف اوکراینی آن را رد نکرده است اما آمریکا از آن استقبالی به عمل نیاورده است. یکی از مهمترین دلایل آن این است که این پیشنهاد صلح به نوعی دربرگیرنده انتقادات جدی به آمریکا است. همچنین آمریکاییها، چین را در جنگ، بیطرف قلمداد نمیکنند بلکه آن را حامی روسیه به حساب میآوردند. با رد این پیشنهاد، مشروعیت موضعگیری چین را نیز زیر سوال میبرند. در کنار موارد فوق، ایفای نقش میانجی به افزایش اعتبار چین در سطح نظام بینالملل به عنوان یک قدرت بزرگ میانجامد؛ موضوعی که منطقاً برای آمریکا قابل پذیرش نخواهد بود. در نهایت، با نگاه به سوابق میانجی گرایانه چین و البته نوع برخورد آمریکا با این کشور از جمله طرح موضوعاتی همچون امکان انتقال سلاح به روسیه، یا فقدان اراده جدی در طرفهای جنگ، پذیرش و موثر واقع شدن چنین پیشنهادات صلحی دشوار است.
0 Comments