شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: سفر محمد شیاع السودانی، نخستوزیر دولت جدید عراق "به ایران، علاوهبر تاثیرگذاری عمیق آن در تحکیم همکاریهای همهجانبه بین دو کشور، سرنوشت برخی از پروندههای منطقهای
که به نوعی با آینده عراق مرتبط است را نیز تعیین خواهد کرد."
حمید خوشآیند – کارشناس مسائل منطقه
در خصوص اهمیت و ابعاد راهبردی سفر نخستوزیر جدید عراق به ایران که با اهداف امنیتی، سیاسی و اقتصادی انجام شد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
یک؛ سفر مذکور در حالی انجام شد که در هفتههای اخیر شاهد وقوع تحولات خاصی در روابط دو کشور بودهایم. هدف قرار دادن مراکز تروریستها در اقلیم کردستان عراق که علیه منافع جمهوری اسلامی ایران طراحی و اقدام میکردند و همچنین درخواست جدی دولت ایران از حکومت بغداد برای کنترل مرزهای مشترک دو کشور در منطقه کردستان، در رأس تحولات مذکور قرار دارد.
در هفتههای گذشته که سردار قاآنی در رأس یک هیأت بلندپایه به عراق سفر کرده بود، در دیدار با مقامات عالی عراقی، موضع قاطع تهران در قبال فعالیت بیش از 70 مرکز فعالِ تروریستی و تجزیهطلب در کردستان عراق علیه جمهوری اسلامی ایران را منعکس کرده و از بغداد خواسته بود از فعالیت گروههای ضدایرانی جلوگیری کرده و آنها را از مناطق مرزی با ایران دور کنند. بهنظر میرسد، السودانی با درک حساسیتهای ایران در مورد رخدادهای ذکر شده، ترجیح داده است تا در پاسخ به درخواست اخیر ایران با دست پر به ایران سفر کند. لذا در فاصله سفر سردار قاآنی به بغداد و سفر نخستوزیر عراق به تهران، السودانی به یک توافق مهم درباره درخواست ایران با نیچروان بارزانی دست یافته بود.
بنا بر توافق انجام شده، یگانهای نظامی از نیروهای پیشمرگه، ارتش و نیروهایی از مرزبانی دولت مرکزی عراق به طول 200 کیلومتر در مرز با ایران مستقر میشوند. در سفر اخیر به تهران، السودانی جزئیات توافق بغداد با اقلیم کردستان را تشریح کرد.
دو؛ السودانی سیاستمداری کهنهکار، باتجربه و خوشنام در فضای سیاسی داخل عراق است و روابط ویژه و صمیمانهای با جمهوری اسلامی ایران دارد. او همچنین مورد حمایت قاطبه گروههای مقاومت اسلامی در عراق است و مردم عراق نیز با توجه به سادهزیستی، خوشرویی و برخورداری وی از روحیه مردمی، نگاه مثبتی به او دارند.
از این منظر، انتخاب تهران به عنوان مقصد اولین سفر خارجی به یک کشور غیرعربی، اگرچه به دعوت رئیس جمهور ایران انجام شد، نشان میدهد، السودانی در سیاست خارجی و برای پیشبرد امور عراق، حساب ویژهای روی ایران باز کرده است. ضمن اینکه رفع مشکلات اقتصادی و بحران فقر و بیکاری جزو اولویتهای اصلی دولت جدید میباشد که حلوفصل آنها اگرچه دشوار است، ولی با تلاشها و برنامهریزیهای مؤثر داخلی، توزان روابط عراق با ایران، آمریکا و عربستان و همچنین استفاده از ظرفیتهای کشورهای همسایه بهویژه ایران قابل رفع است.
در این رابطه از جمله دستاوردهای مهم سفر السودانی به تهران، فعالسازی کمیتههای مشترک اقتصادی دو کشور به منظور ارتقاء سطح مبادلات تجاری از 13 میلیارد دلار کنونی به 20 میلیارد دلار و همچنین تلاش او برای جلب موافقت تهران در زمینه ادامه روند صادرات برق ایران به عراق تا تکمیل پروژههای برق و گاز در این کشور است. علاوهبراین در زمینه پرداخت طلب 7 میلیارد دلاری عراق به ایران نیز، السودانی قول داد با بهرهگیری از سازوکارهای جدید در این زمینه تلاش کند.
سه؛ عراق یک «کشور ویژه» در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران است که همواره از اهمیت و جایگاه راهبردی در سیاست خارجی ایران برخوردار بوده است. شهید سلیمانی نیز معتقد بود برای ایجاد تمدن اسلامی و مقابله با طرحهای دشمنان امت اسلام، بعد از جمهوری اسلامی ایران هیچ کشوری ظرفیت عراق را ندارد.
برنامهریزی سفر نخستوزیر عراق به ایران، سیاستی واقعبینانه و مدبرانه از جانب دولت جمهوری اسلامی ایران محسوب شده و نشاندهنده این است که جمهوری اسلامی ایران همچنان در راستای «سیاست همسایگی» به دنبال تحکیم و توسعه روابط خارجی با کشورهای همسایه بهویژه عراق است.
در خصوص «پیامدهای راهبردی» سفر محمد شیاع السودانی به تهران نیز به نظر میرسد، اولاً این سفر بر تسریع ادامه روند گفتگوهای ایران و عربستان که با میزبانی و میانجیگری بغداد آغاز شد و در ماههای اخیر به خاطر دخالت سعودیها در حوادث اخیر کشور متوقف شده است، اثر خواهد گذاشت.
البته به خاطر تأثیرپذیری مستقیم عراق از مناسبات بین ایران و عربستان، السودانی نیز اصرار دارد که اختلافات بین کشور هر چه سریعتر حلوفصل شود تا این کشور بتواند از آثار و نتایج مثبت آن بهرهمند شود.
ثانیاً، سفر شیاع السودانی به ایران و احتمالاً سفر بعدیاش به عربستان، سرنوشت برخی از پروندههای منطقهای که به نوعی با آینده عراق مرتبط است را نیز تعیین خواهد کرد. اما نکته حائز اهمیت در رابطه با ایران، ترسیم چشمانداز مطلوب در مناسبات سیاسی و اقتصادی با بغداد است. این موضوع قطعاً در حلوفصل بسیاری از مشکلات داخلی و خارجی عراق با جلب مساعدت و همکاری ایران مؤثر خواهد بود.
در پایان باید تأکید کرد، نگاه ویژه جمهوری اسلامی ایران به عراق، یک فرصت منحصربفرد برای دولت فعلی عراق است که از پتانسیلهای اقتصادی، سیاسی، امنیتی، نظامی و … ایران استفاده کند و روند تحقق اهداف و وعدهها و چشماندازیهایی که برای دولت خود تعریف کرده است را تسهیل نماید. در این خصوص تهران نیز آماده هرگونه کمک به دولت جدید عراق برای بهبود امور داخلی و خارجی عراق است تا این کشور به جایگاه و نقش تاریخی خود بازگردد.
0 Comments